PDA

View Full Version : Nho Giáo và Chủ Nghĩa Dân Tộc ở Việt Nam trong Thời Đại Toàn Cầu Hóa



haminhtriet
10-30-2010, 04:37 PM
:cool:


NHO GIO V CHỦ NGHĨA DN TỘC Ở VIỆT NAM TRONG THỜI ĐẠI TON CẦU HA

L THỊ LAN (*)


Tư tưởng dn tộc chủ nghĩa đ hnh thnh rất sớm ở Việt Nam v được Nho gio bổ sung, nng ln tầm mức l luận, trở thnh hệ tư tưởng chnh trị của cc triều đại phong kiến. Trải qua nhiều thăng trầm, Nho gio v chủ nghĩa dn tộc Việt Nam khi th gắn kết chặt chẽ, lc bị tch rời về mặt hnh thức hoặc nội dung, nhưng ảnh hưởng của Nho gio vẫn m ỉ tc động tới sự vận động của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam. Trong bi viết, tc giả đ phn tch: Vai tr của Nho gio trong sự hnh thnh tư tưởng dn tộc chủ nghĩa ở Việt Nam; Đặc trưng của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam; Biện chứng của chủ nghĩa dn tộc trong thời đại ton cầu ho.

***

1. Vai tr của Nho gio trong sự hnh thnh tư tưởng dn tộc chủ nghĩa ở Việt Nam

L luận về chủ nghĩa dn tộc hiện nay dường như đ đạt được một số nhất tr khi phi trung tm chu u, kể cả quan điểm mcxt vấp phải những kh khăn khng nhỏ trong phn tch, l giải v dự phng về sự vận động lịch sử của cc nước chu đang pht triển, đặc biệt l cc nước trong khu vực ảnh hưởng của Nho gio, như Trung Quốc, Việt Nam(1)…

Đ l sự thừa nhận chủ nghĩa dn tộc nơi đy đ được hnh thnh từ rất lu v c sức mạnh bền vững đến mức người phương Ty kh c thể tưởng tượng, trước khi chủ nghĩa tư bản xuất hiện với sức mạnh ph tan những thnh tr kin cố nhất của chủ nghĩa phong kiến. Sự hnh thnh chủ nghĩa dn tộc đặc biệt ny, khng nghi ngờ g, c sự gp phần mạnh mẽ của l luận Nho gio.

C thể đnh dấu thời gian hnh thnh thức dn tộc chủ nghĩa ở Việt Nam một cch r nt, do tc động của Nho gio, l vo khoảng thế kỷ III sau Cng nguyn, với vai tr của Sĩ Nhiếp (Thi th Giao Chỉ từ 186 - 227).

Ngược lại lịch sử, năm 111 TCN, khi Nh nước Nam Việt của Triệu Đ bị nh Hn thn tnh, Việt Nam trở thnh một quận của nh Hn, th qu trnh xm nhập v ảnh hưởng của văn ho Hn, đặc biệt l Nho gio, mới c thm cc điều kiện thuận lợi v dần r nt trong đời sống tinh thần của người Việt, tc động mạnh mẽ tới sự hnh thnh tư tưởng quốc gia dn tộc của vng đất ny. C sự khc biệt r rệt về tầm tư duy giữa thức về cộng đồng như l tiền thn của tư tưởng dn tộc chủ nghĩa trước khi Việt Nam bị Bắc thuộc với cc tư tưởng dn tộc chủ nghĩa ny khi chịu tc động của Nho gio(2).

Sự chuyển ho phương thức bảo vệ cộng đồng về mặt văn ho, phong tục, tập qun trước sự xm lược v đồng ho của một dn tộc, một nền văn ho mạnh hơn, lu đời hơn, trưởng thnh hơn từ văn học truyền miệng, ngn ngữ ni, truyền thuyết ln trnh độ ngn ngữ viết v tư duy l luận cng với việc cấy ghp một số yếu tố văn ho Hn vo phương thức hnh dung về cộng đồng dn tộc l một qu trnh thch nghi, xy dựng v khẳng định của tư duy dn tộc chủ nghĩa Việt Nam.

Sĩ Nhiếp l một điển hnh cho khuynh hướng tiếp thu tư tưởng Nho gio v vận dụng m hnh tổ chức Nh nước Trung Hoa vo x hội Việt Nam để giải quyết vấn nạn đ.
Với trường hợp Sĩ Nhiếp, thức quốc gia dn tộc của người Việt cổ đ được mở rộng v nng cao trn cơ sở lấy tinh thần chống phương Bắc lm hệ chuẩn. Sự c mặt của Sĩ Nhiếp trong thần điện của Việt Nam thời kỳ khẳng định một bản sắc dn tộc ring biệt cũng cho ta thấy r hơn tầm tư duy của người Việt khi đ. Tất cả những g l hữu ch, c lợi cho sự pht triển cộng đồng đều được chấp nhận, thậm ch được chủ động thiết lập.

Sĩ Nhiếp được tn l ng tổ Nho học của dn Việt, l người đ thnh cng trong việc tạo lập những yếu tố căn bản nhất xc định diện mạo một thực thể văn ho x hội Việt phn biệt với x hội Hn.

L người uyn bc chuyn về sch Tả thị Xun Thu, Kinh Thi, Kinh Thư, ng đ xy dựng một nền chnh trị khn ngoan trn đất Giao Chỉ, thu ht nhn ti Trung Nguyn, tạo mi trường thuận lợi để người Việt chủ động tiếp thu tinh hoa Nho gio v xy dựng nn những cơ sở l luận về quốc gia dn tộc vững chắc cho người Việt.

-- “Sĩ Vương biết lấy khoan hậu khim tốn để knh trọng kẻ sĩ, được người thn yu m đạt tới qu thịnh một thời. Lại hiểu lễ nghĩa, thức thời, tuy ti v dũng khng bằng Triệu Vũ Đế, nhưng chịu nhn mnh thờ nước lớn, để giữ vẹn bờ ci, c thể coi l người tr”(3).

Sĩ Nhiếp đ thnh cng trong việc giải quyết vấn đề bảo vệ lnh thổ v tự chủ của Giao Chỉ bằng sự kết hợp lối tư duy mềm dẻo, chuộng ho hợp của người Việt với cc chuẩn mực đạo đức - chnh trị c tnh duy l cao của Nho gio Trung Hoa: “Vi chnh dĩ đức, th như bắc thần cư kỳ sở, nhi chng tinh củng chi” (Như ai thi hnh việc chnh trị, cầm quyền cai trị nước nh m biết đem ci đức của mnh bổ ho ra, th mọi người đều phục tng theo. Tỷ như ngi sao Bắc đẩu ở một chỗ, m c mọi v sao chầu theo).

Sĩ Nhiếp đ c cng gắn kết một cch tương thch v hợp thức những khi niệm về tn ti trật tự, về tổ chức nh nước, về đạo đức x hội theo Nho gio vo diện mạo tinh thần cộng đồng Việt, lm nn một bản sắc chnh trị - văn ho r nt, phn biệt với tộc Hn cả về lnh thổ, dn cư, kinh tế, văn ho: “Giao Chu Sĩ phủ qun đ học vấn su rộng lại thng hiểu chnh trị, trong thời buổi đại loạn, giữ vẹn được một quận hơn hai mươi năm, bờ ci khng xảy ra việc g, dn khng mất nghiệp, những bọn khch xa đến tr chn đều được nhờ ơn… Khi ra vo th đnh chung khnh, uy nghi đủ hết, kn so thổi vang, xe ngựa đầy đường, người Hồ đi st bnh xe để đốt hương thường c mấy mươi người…”.

(cn tiếp)

***
(*) Tiến sĩ, Ph Trưởng phng Lịch sử tư tưởng Việt Nam, Viện Triết học, Viện Khoa học X hội Việt Nam.

(1) L luận về dn tộc v chủ nghĩa dn tộc hiện đại cho php chng ta thừa nhận Việt Nam v một số dn tộc phương Đng đ c qu trnh hnh thnh dn tộc v chủ nghĩa dn tộc từ rất sớm do đặc th cố kết cộng đồng trong đấu tranh với thin nhin v kẻ th xm lược. Xin tham khảo GS. Phan Huy L: Vấn đề hnh thnh dn tộc v chủ nghĩa dn tộc ở Việt Nam. Bo co tm tắt tại toạ đm “Vấn đề dn tộc v chủ nghĩa dn tộc ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX” (ngy 10/09/2008)
http://www.ush.edu.vn/index.php?option =com_content&view…, Lữ Phương: Chủ nghĩadn tộc Việt Nam http://www.viet-studies. Info/LuPhuong _ChuNghiaDanTocVietNam.htm,
Phạm Hồng Tung: Văn ho chnh trị v lịch sử dưới gc nhn văn ho chnh trị. Nxb Chnh trị Quốc gia, H Nội, 2008, tr.225 - 245.

(2) Xem: GS.TS. Nguyễn Trọng Chuẩn chủ bin. Lịch sử tư tưởng triết học Việt Nam. t.1. Nxb Khoa học x hội, H Nội, 2006, tr.51 - 68.

(3) Lời sử gia L Văn Hưu trong Đại Việt sử k ton thư, t.1. Nxb Văn ho Thng tin, H Nội, 2000, tr.228.


Nguồn: vientriet.com

http://www.vanhoahoc.edu.vn/index.php?option=com_content&task=view&id=1723&Itemid=70


:smile:

haminhtriet
10-30-2010, 04:48 PM
:cool:


NHO GIO V CHỦ NGHĨA DN TỘC Ở VIỆT NAM TRONG THỜI ĐẠI TON CẦU HA

L THỊ LAN

(tiếp theo)


Như vậy, dn tộc Việt Nam v đi cng với n l thức dn tộc chủ nghĩa được hnh thnh từ rất sớm.

Trước nguy cơ bị đế quốc Trung Hoa đồng ho về mọi mặt, dn tộc Việt Nam tự thức về việc củng cố v pht triển tinh thần quốc gia dn tộc thng qua hội nhập cc gi trị l luận Nho gio tương thch với nhu cầu bảo vệ dn tộc. Xu hướng đấu tranh ginh lại chủ quyền v xy dựng nh nước theo m hnh Hn ngy cng được củng cố v nng cao về mặt l luận, đặc biệt l đến thời Nam Việt đế (L B, 541 - 547). ng “thấy người mnh c khả năng quản l được đất nước mnh” v đ nghĩ tới “những nguyn tắc lm cơ sở cho một quốc gia… trong đ những chức danh như đế hiệu, quốc hiệu, nin hiệu, quốc gio, kinh đ, cch thức tổ chức chnh quyền… đều được tnh tới”.

Như vậy, tới L B, thức độc lập dn tộc, thức bnh đẳng dn tộc với Trung Hoa đ được thể hiện cả trn bnh diện thực tiễn lẫn l luận. Xu hướng dn tộc chủ nghĩa ny trở thnh một đường lối ổn định v lin tục qua cc thế hệ thủ lĩnh người Việt từ L B, Triệu Việt Vương, L Phật Tử, Mai Thc Loan, Phng Hưng, Khc Thừa Dụ, Khc Hạo, Ng Quyền v cc bậc qun vương trị v nước Việt độc lập sau ny.

C thể khi qut những ảnh hưởng cơ bản của Nho gio tới sự hnh thnh tư tưởng dn tộc chủ nghĩa Việt Nam trong qu trnh lịch sử xc lập một thực thể dn tộc Việt Nam phn biệt với Trung Hoa v với cc dn tộc khc trn những phương diện sau:

- Sự du nhập v cấy ghp cc khi niệm chnh trị - x hội Nho gio vo nhận thức về thực thể dn tộc v xy dựng thức dn tộc.

- Sự vận dụng v củng cố tri thức chnh trị - x hội Nho gio vo l luận v thực tiễn để giải quyết vấn nạn vong quốc v dựng nước. Sau khi ginh độc lập lu di, Nho gio như l cng cụ l luận chnh trị - x hội căn bản để củng cố thức dn tộc chủ nghĩa đặc sắc của Việt Nam v xy dựng quốc gia dn tộc.

- Đến thời Cận đại, chủ nghĩa dn tộc Việt Nam (với nng cốt l Nho gio) vừa duy tr những nền tảng l luận Nho gio được cố định ho trong cc thể chế v hnh dung về dn tộc, vừa tiếp thu thm l luận của chủ nghĩa dn tộc phương Ty (Lin X, Php, Mỹ) trong thực tiễn đấu tranh ginh độc lập v pht triển l luận dn tộc chủ nghĩa của mnh.


2- Đặc trưng của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam

Trải qua lịch sử hng ngn năm bảo vệ v xy dựng đất nước với bệ đỡ tinh thần vững chắc l chủ nghĩa dn tộc được hnh thnh v pht triển đồng thời với qu trnh đ, người Việt Nam đ duy tr v pht triển một chủ nghĩa dn tộc kin định với những đặc trưng ring. C thể chỉ ra những đặc trưng đ l:

- Độc lập dn tộc v ton vẹn lnh thổ l tiu ch xuyn suốt v tối cao của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam. Tiu ch ny xuất hiện từ rất sớm trong thời kỳ đấu tranh chống lại ch thống trị phương Bắc trn cơ sở thức cộng đồng thời mở nước của người Việt, ngy cng được củng cố về mặt l luận qua lịch sử tiếp thu Nho gio. Với việc tiếp thu m hnh quản l nh nước Hn vo xy dựng chế độ qun chủ phong kiến Việt Nam, thức chủ quyền về lnh thổ, quốc gia với đại diện hợp php l vị qun vương ngy cng được nng cao v củng cố bằng l luận Nho gio. Nh vua như l biểu trưng của dn tộc được coi l người chủ sở hữu hợp php của quốc gia, đồng thời phải gnh trch nhiệm tối cao về độc lập tự do v ton vẹn lnh thổ của dn tộc. Quan niệm Nho gio về thin mệnh, về bậc qun chủ, về tnh hợp thức thần thnh của mỗi quốc gia, dn tộc được người Việt tiếp thu để tuyn bố tnh hợp thức v khẳng định quyền dn tộc của mnh.

Tuy nhin, chủ nghĩa dn tộc l một thực thể tinh thần độc lập với hệ tư tưởng phong kiến, c lc song hnh, thậm ch đồng nhất, v c lc tch rời. Triều đại no bảo ton v đề cao được tiu ch tối cao độc lập dn tộc v ton vẹn lnh thổ, tức đảm bảo quyền lợi dn tộc thống nhất với quyền lợi của vương triều th sẽ được lng dn v tồn tại bền vững, v ngược lại. Đy l điểm đặc trưng căn bản nhất của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam.

- thức tự ho về nền văn ho ring đ xuất hiện từ rất sớm v được cc thế hệ người Việt coi l một biểu hiện đặc trưng nhất của tinh thần dn tộc. Ngay những thế kỷ đầu thời kỳ Bắc thuộc, người Việt đ thức bảo vệ nền văn ho ring với những biểu tượng về trống đồng v k ức văn ho Văn Lang, u Lạc. Trống đồng l biểu tượng văn ho của cộng đồng người Việt, l biểu trưng sức mạnh tm linh Việt, cũng l biểu trưng quyền uy của thủ lĩnh Việt. Trong thức dn tộc Việt thời đầu Bắc thuộc, trống đồng cn l cộng đồng cn. V vậy, bảo vệ trống đồng khỏi sự ph huỷ của cc thế hệ thi th phương Bắc như M Viện thời Đng Hn, Gia Ct Lượng thời Tam Quốc, Lan Khm thời Lục triều… l một trong những nhiệm vụ tối cao của người Việt thời Bắc thuộc chống lại m mưu đồng ho văn ho của phương Bắc.

Bảo vệ, tn vinh trống đồng cn l hoạt động tn gio, tm linh chnh thống được cc vua Việt duy tr đến thời nh Trần với lễ hội thờ thần Đồng Cổ. Ngay cuộc khởi nghĩa vũ trang đầu tin trong lịch sử chống phương Bắc của Hai B Trưng cũng nu cao nhiệm vụ bảo vệ cc thiết chế văn ho cộng đồng Việt: “Canh T, năm thứ 1 940), (Hn Kiến Vũ năm thứ 16). Ma xun, thng 2, vua (Trưng Trắc, người viết) khổ v Thi th T Định dng php luật tri buộc, lại th Định giết chồng mnh, mới cng em gi l Nhị nổi binh đnh hm trị sở ở chu ” nhằm “rửa sạch nước th” v “nối lại nghiệp xưa vua Hng”.

Nối lại nghiệp xưa vua Hng chnh l nhằm khi phục lại những thiết chế tổ chức nh nước v văn ho của cộng đồng Việt trước Bắc thuộc.


(cn tiếp)


Nguồn: vientriet.com

http://www.vanhoahoc.edu.vn/index.php?option=com_content&task=view&id=1723&Itemid=70


:smile:

haminhtriet
10-30-2010, 05:19 PM
:cool:


NHO GIO V CHỦ NGHĨA DN TỘC Ở VIỆT NAM TRONG THỜI ĐẠI TON CẦU HA

L THỊ LAN

(tiếp theo)


Tuy nhin, việc truyền b, cấy ghp v pht triển cc yếu tố văn ho Nho gio vo Việt Nam từ thời Sĩ Nhiếp đ tiếp tục diễn ra suốt chiều di lịch sử gần hai nghn năm. Do đ, bn cạnh niềm tự ho v thức về một nền văn ho cổ truyền (được lưu giữ trong văn ho lng x), sự tiếp thu v thừa nhận văn ho Trung Hoa (Nho - Phật - Lo) như một bộ phận cấu thnh của văn ho Việt, lm nn truyền thống văn ho dung ho Nho - Phật - Lo với cc yếu tố truyền thống l điều tất yếu.

Chịu ảnh hưởng của quan điểm văn ho lấy Trung Hoa lm trung tm nội hạ ngoại di, hoa hạ, song người Việt cũng lun tự ho về nền văn hiến của mnh, coi nước Việt l trung tm của văn ho, phn biệt với cc nước lng giềng xung quanh, kể cả với cc nước phương Ty (Ty Di).

Mặc d vậy, niềm tự ho v sự đồng nhất về tnh ưu việt văn ho của Việt Nam với Trung Quốc ở đy khng bao hm sự đồng nhất về cc gi trị văn ho. Điều đ đ được nhiều thế hệ thuộc tầng lớp tinh hoa Việt khẳng định. Vua Trần Minh Tng ni: Nh nước đ c php tắc nhất định, Nam Bắc khc nhau. Nguyễn Tri trong Co Bnh Ng đ tuyn xưng niềm tự ho về nền văn ho đặc sắc ring của dn tộc một cch đanh thp:

Xt như nước Đại Việt ta
Thật l một nước văn hiến.
Bờ ci ni sng đ ring,
Phong tục Bắc Nam cũng khc.

Niềm tự ho về tnh đặc sắc của văn ho dn tộc l một yếu tố căn bản nhất của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam, đồng thời l một trong những động lực v nghĩa căn bản của cc cuộc khng chiến bảo vệ độc lập dn tộc.

Hong đế Quang Trung tuyn bố một trong những mục đch cuộc khng chiến chống lại sự xm lược của hơn 20 vạn qun Thanh l nhằm bảo vệ nền văn ho ring của dn tộc: Đnh cho để di tc, đnh cho để đen răng.

Cho d đến thế kỷ XIX, Nho gio được độc tn lm quốc gio, được ứng dụng vo mọi mặt tổ chức, quản l đời sống chnh trị - x hội v trở thnh thnh tố văn ho bao trm x hội Việt Nam th cc nh tư tưởng cải cch thế hệ đầu tin của Việt Nam giai đoạn nửa cuối thế kỷ XIX, như nh nho Đặng Huy Trứ, vẫn nhận thức v tự ho về tnh đặc trưng ring của nền văn ho dn tộc. ng đ coi việc phải gọt tc giả dạng người Thanh đi khảo st tnh hnh Quảng Đng, gắng mang đức trung knh đi vo nơi Di Địch l nỗi khổ lớn.

Nhưng, vo đầu thế kỷ XX, trong bối cảnh bị Php cai trị, trước sức xm lược của văn ho phương Ty, nguy cơ nền văn ho truyền thống với Nho gio l trụ cột bị mai một bởi chnh sch đồng ho văn ho của Php, cc tr thức hng đầu của Việt Nam khi đ, như Trần Trọng Kim, Phạm Quỳnh đ ln tiếng ku gọi bảo vệ Nho gio như bảo vệ quốc hồn quốc tu của văn ho Việt.

Thừa nhận sự đồng nhất văn ho Việt với Nho gio trn phạm vi khu vực Đng (Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tin, Nhật Bản l những nước đồng văn) trong quan điểm của cc nh dn tộc chủ nghĩa cận đại, như Phan Bội Chu, thể hiện sự nhận thức vấn đề dn tộc trn bnh diện mới, trn phạm vi khu vực, trn tầm đối snh văn ho Đng - Ty. Đ cũng l một bước pht triển nhận thức về văn ho của chủ nghĩa dn tộc ở Việt Nam đầu thế kỷ XX trong bối cảnh mất độc lập dn tộc. Nhận thức ny đ gip cc nh dn tộc chủ nghĩa định hướng kiếm tm sự ủng hộ sự nghiệp giải phng dn tộc vượt khỏi khun khổ lnh thổ Việt Nam.

Cuối thế kỷ XX, ln sng ton cầu ho về kinh tế ko theo sự lan toả v xm nhập mạnh mẽ của cc nền văn ho - kinh tế mạnh (Mỹ, Nhật) một lần nữa đi hỏi chủ nghĩa dn tộc Việt Nam phải nhận diện v dự phng được tiến trnh văn ho Việt trong dng chảy văn ho khu vực v ton cầu như một nhiệm vụ hng đầu, nhằm xy dựng một chiến lược hiệu quả trong việc bảo vệ tnh đặc sắc văn ho của dn tộc.

- thức đon kết dn tộc trn nền tảng tm thức về một cội nguồn tổ tin chung, một ni giống chung con Rồng chu Tin như tiếng gọi thing ling tập hợp sức mạnh dn tộc chống lại kẻ th. Ngay từ buổi đầu dựng nước, cộng đồng tộc Việt đ nhận thức được sức mạnh đon kết l vũ kh bất khả chiến bại gip bảo vệ cộng đồng trước thin tai, địch họa. thức ny ngy cng được củng cố vững chắc theo lịch sử giữ nước, với sự ra đời v lưu truyền truyền thuyết u Cơ v Lạc Long Qun trong cộng đồng Việt.

niệm về nguồn gốc thống nhất, về quan hệ huyết thống cng chung một tổ tin dng di thần tin cao qu lưu truyền v củng cố qua hng trăm thế hệ đ trở thnh sức mạnh tập hợp, đon kết người Việt trong cuộc đấu tranh ginh độc lập, chủ quyền dn tộc.

thức đồng bo ny đ gip cộng đồng Việt chống lại sự đồng ho tn khốc của kẻ thống trị phương Bắc suốt hơn 1000 năm đầu của lịch sử dn tộc.

Cũng chnh thức con Rồng chu Tin đ vun đắp sức mạnh đon kết v ch đấu tranh chiến thắng ch cai trị của chủ nghĩa đế quốc phương Ty. Cho đến nay, niềm tự ho về nguồn gốc chung thing ling, cao qu của dn tộc vẫn v mi l sức mạnh lin kết người Việt trn mọi lnh thổ v một dn tộc Việt Nam giu mạnh.

Từ một truyền thuyết truyền miệng được coi l ra đời trong buổi đầu chống kẻ cai trị phương Bắc đến khi được sử gia Nho học Ng Sĩ Lin chnh thức bin chp thnh chnh sử trong Kỷ Hồng Bng thị của Đại Việt sử k ton thư vo thế kỷ XV rồi đến sự tổ chức quốc lễ giỗ tổ Hng Vương l khoảng cch 2000 năm lịch sử để một tm thức thing ling về cội nguồn dn tộc ngy cng được phổ biến ho, l luận ho, chnh thống ho v ăn su vo hồn dn tộc như một nguồn lực tm linh tiềm tng lm nn sức mạnh của chủ nghĩa dn tộc Việt Nam.

(cn tiếp)


Nguồn: vientriet.com

http://www.vanhoahoc.edu.vn/index.php?option=com_content&task=view&id=1723&Itemid=70


:smile:

haminhtriet
10-30-2010, 05:34 PM
:cool:


NHO GIO V CHỦ NGHĨA DN TỘC Ở VIỆT NAM TRONG THỜI ĐẠI TON CẦU HA

L THỊ LAN

(tiếp theo)


- Lng yu nước mnh liệt, su sắc v trường tồn được xy dựng bắt đầu từ tnh yu gia đnh rồi mở rộng dần tới lng xm, qu hương, đất nước trn cơ sở kết hợp tnh cảm cộng đồng gia đnh, lng x với l luận Nho gio về cương thường, trở thnh một khun khổ đạo đức bền vững của x hội.

Đạo đức Nho gio với cc chuẩn mực về nhn, nghĩa, lễ, tr, tn xy dựng trn nền tảng nhận thức siu hnh về mối lin đới trời - đất - người v l tưởng một x hội đức trị an vui, thi ho đ tạo dựng một khng gian đạo đức ph hợp với x hội nng nghiệp phương Đng như Việt Nam, nơi m tri thức v đạo đức được tn vinh hơn l của cải v đẳng cấp trong cc mối quan hệ x hội.

L luận đạo đức Nho gio được cc vị vua Nho học, như L Thnh Tng, Minh Mệnh, Tự Đức đề cao, kết hợp với những gi trị đạo đức cộng đồng lng x vốn c đ gp phần tạo dựng nn một nền đạo đức x hội ổn định v một hệ gi trị đạo đức đặc trưng của Việt Nam.

Những chuẩn mực đạo đức đ đ gp phần củng cố hơn nữa độ bền vững của gia đnh, lng x, qu hương, đất nước về mặt tinh thần v thể chế. Trung - hiếu l hai đức lớn duy tr sự bền vững của gia đnh, dng họ, vương triều. Trong thể chế phong kiến, hiếu đi liền với trung v trung qun đi liền với i quốc.

Ở Việt Nam, nơi m lng yu nước lun l sự ngạc nhin lớn của bất cứ ai quan tm nghin cứu Việt Nam, tnh yu nước l tnh cảm tối cao, được nng thnh một phẩm chất đạo đức gi trị trn cả trung qun.

Trong đạo đức Nho gio Việt Nam, việc lựa chọn cc gi trị đạo đức lấy trung thay hiếu, trung với nước, trung qun phải đi cng i quốc v khng thể thay thế cho i quốc l lựa chọn hng đầu mỗi khi hon cảnh đi hỏi.

Trong lịch sử Việt Nam, khi Nho gio xm nhập v trở thnh một yếu tố tinh thần của người Việt, Nho gio đ l luận ho, cố định ho những tnh cảm gia đnh, quốc gia thnh khun mẫu vững bền v sng tỏ.

Từ cuối thế kỷ XIX, khi cc gi trị văn ho, tn gio, đạo đức phương Ty du nhập vo Việt Nam, th một trong những hnh thức biểu hiện của tinh thần yu nước, yu dn tộc được cc lnh đạo tr thức của dn tộc cụ thể ho bằng phong tro bảo vệ cc gi trị truyền thống của dn tộc.

Đạo trung hiếu, đạo thờ knh tổ tin, cc gi trị gia đnh bền vững trong hnh thức biểu hiện của Nho gio l những nhn tố tinh thần cụ thể, lu bền gp phần gia tăng v củng cố lng yu nước của người Việt.

Những đặc trưng căn bản nhất của chủ nghĩa dn tộc Việt như đ nu trn đ lm thnh sức mạnh của dn tộc Việt Nam, gip cho dn tộc tồn tại v pht triển qua những thử thch cam go, thương đau v ho hng của lịch sử.

Tuy nhin, những biến động lớn của thời cuộc hiện nay đi hỏi chủ nghĩa dn tộc Việt Nam, một mặt, phải duy tr v củng cố những đặc trưng lm nn sức mạnh truyền thống của dn tộc; mặt khc, phải xy dựng v củng cố thm những nền tảng l luận v sức mạnh mới.


3- Biện chứng của chủ nghĩa dn tộc trong thời đại ton cầu ho

Dường như qu trnh ton cầu ho đ lm mờ nhạt rất nhiều khi niệm về bin giới, lnh thổ, quốc gia bởi biểu hiện bề mặt kinh tế, x hội v văn ho với những đồng tiền chung chu u, nền kinh tế thị trường, cc nhm G8, G20, khối cc nước APEC, ASEAN...

Tuy nhin, trong chiều su x hội v trn phương diện chnh trị, dường như vấn đề dn tộc v chủ nghĩa dn tộc lại nổi ln như một vấn đề thời sự. Bn cạnh vấn đề chủ quyền quốc gia, ton vẹn lnh thổ lun l vấn đề hng đầu của mỗi dn tộc, l vấn đề vị thế của dn tộc trn mọi lĩnh vực trn trường quốc tế. Bn cạnh những lợi ch, cơ hội pht triển m ton cầu ho đem lại cho mỗi dn tộc l những nguy cơ xm thực, mất chủ quyền, mất vị thế, thậm ch mất bản sắc, mất hnh ảnh dn tộc.

Cho d giả thiết về sự va chạm của cc nền văn minh, sự phn chia lại cc khu vực văn ho của Samuel Huntington c thể trở thnh hiện thực trong tương lai, th đ cũng l tương lai xa v vấn đề dn tộc, chủ nghĩa dn tộc khng phải l vấn đề c thể phn định dễ dng như vậy.

Ton cầu ho v những vấn đề ton cầu, một mặt, tạo nn một diện mạo ton cầu mới, một thế giới ton cầu, nhưng chỉ l trong phạm vi một số lĩnh vực, một số kha cạnh nhất định, trong đ, con người c thể v cần phải chia sẻ rất nhiều những gi trị chung.

V thế, con người hướng tới những nhận thức ton cầu, nhằm cng nhau giải quyết những bi ton chung để bảo vệ ngi nh chung l tri đất. Theo xu hướng đ, dường như chủ nghĩa dn tộc bị lu mờ một cch giả tạo, hay bị đặt sang một bn một cch tạm thời.

Mặt khc, điều đ khng thay thế được vấn đề dn tộc v pht triển dn tộc đang hng ngy, hng giờ hiển hiện trong đời sống chnh trị - x hội ton cầu. Chủ nghĩa dn tộc sắc tộc đang lm thay đổi bản đồ hnh chnh thế giới v qu trnh đ vẫn cn tiếp tục, tc động trực tiếp tới mỗi quốc gia, mỗi vng lnh thổ. Cng với chủ nghĩa dn tộc sắc tộc l chủ nghĩa dn tộc văn ho, vẫn đang v sẽ l vấn đề nổi bật của chủ nghĩa dn tộc trong thời đại ton cầu bởi nhu cầu tự thn khẳng định nguồn gốc, bản sắc khiến con người hướng về dn tộc.

Trong bối cảnh chung đ, Việt Nam khng l ngoại lệ. Bn cạnh nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền dn tộc về lnh thổ, văn ho theo phương thức truyền thống, chủ nghĩa dn tộc Việt Nam đứng trước thch thức phải bổ sung sức mạnh l luận về pht triển dn tộc trong thời đại ton cầu ho. Đối mặt với vấn nạn ny, l luận truyền thống, một mặt, dường như khng đủ, cho d vẫn phải củng cố như l những l luận nền tảng.

Mặt khc, sự kiếm tm những yếu tố cốt li trong chủ nghĩa dn tộc truyền thống (với đng gp của Nho gio) khả thể gắn kết được với những nhn tố hiện đại, những nhn tố m c thể tăng thm sức mạnh mới cho chủ nghĩa dn tộc Việt Nam trong giải quyết thch thức của thời đại, cũng l một nhiệm vụ quan trọng của cc nh l luận dn tộc chủ nghĩa Việt Nam hiện đại.

Bn cạnh một đất nước Trung Quốc m vị thế ngy cng mạnh trn trường quốc tế v như một đối trọng với Mỹ v phương Ty, được thc đẩy v yểm trợ bởi chủ nghĩa dn tộc Trung Hoa, th chủ nghĩa dn tộc Việt Nam, với qu khứ c nhiều điểm gắn kết chặt chẽ với văn ho Nho gio, c thể tm thấy nhiều gợi mở v kinh nghiệm cho con đường đi ring của dn tộc trong thời đại mới.

V cng với điều đ, cha kho vng cho một chủ nghĩa dn tộc Việt Nam hiện đại l sự bổ sung một chủ thuyết khả dĩ khơi dậy được sức mạnh sng tạo v xy dựng của mọi tầng lớp nhn dn v một Việt Nam c vị thế đng tự ho trn trường quốc tế.


Nguồn: vientriet.com

http://www.vanhoahoc.edu.vn/index.php?option=com_content&task=view&id=1723&Itemid=70


:smile: