Thoi Su - Cần giáo dục về sự xấu hổ

[giavui]

Từ năm 1945, đặc biệt từ năm 1954, người Việt Nam, nhất l� ở miền Bắc v� sau đ�, từ năm 1975, trong cả nước, kh�ng ngớt được/bị gi�o dục về l�ng tự h�o. Tự h�o về bốn hay năm ng�n năm văn hiến. Tự h�o về t�i đ�nh giặc, hết giặc Tống đến giặc Minh, giặc Thanh, giặc Chi�m, rồi cuối c�ng, giặc Ph�p v� giặc Mỹ.


http://www.vietfreefun.com/extras/upload/images/1288532782_1.jpg

Ngo�i ra, người Việt Nam c�n tự h�o về t�i tr� của m�nh, bao gồm cả t�i văn chương, với những t�n tuổi c� thể l�m lu mờ truyền thống lừng lẫy của thời Tiền H�n v� Thịnh Đường b�n Trung Quốc.

Tự h�o. L�c n�o cũng tự h�o. S�ch viết về đất nước v� con người Việt Nam l�c n�o cũng �nh l�n vẻ sự tự h�o. C� những điều tự h�o c� thực v� cũng c� kh�ng �t những điều chỉ do tưởng tượng.

C�u n�i �ra ng� gặp anh h�ng� hay �nhiều người ngoại quốc mơ ước s�ng ngủ dậy thấy m�nh l� người Việt Nam� được lặp lại lặp lại từ học đường đến c�c phương tiện truyền th�ng đại ch�ng.

Tuy nhi�n, theo t�i, đ� đến l�c n�n c� ch�nh s�ch gi�o dục người Việt Nam về l�ng xấu hổ.

Thật ra, n�i �theo t�i� l� một c�ch n�i hơi cường điệu. R� r�ng, t�i kh�ng phải l� người đầu ti�n v� c�ng kh�ng phải l� người duy nhất n�i l�n điều đ�.

Trước, từ giữa thập ni�n 1980, đạo diễn Trần Văn Thủy đ� nhấn mạnh v�o nhu cầu gi�o dục l�ng xấu hổ. Trong cuốn phim t�i liệu Chuyện tử tế nổi tiếng, Trần Văn Thủy đ� so s�nh việc gi�o dục tại Nhật v� tại Việt Nam: Trong khi ở Nhật, một quốc gia tiến bộ v� gi�u mạnh nhất ch�u �, trẻ em lu�n được gi�o dục l� đất nước của họ rất ngh�o t�i nguy�n v� bị thua trận một c�ch nhục nh�, th� tại Việt Nam, một quốc gia thuộc loại lạc hậu v� ngh�o đ�i nhất tr�n thế giới, trẻ em lại lu�n được gi�o dục một c�ch đầy tự h�o: t�i nguy�n th� gi�u c�, lịch sử th� trực rỡ, con người th� anh h�ng, t�i tr� th� v� song, v.v�

Cũng trong thập ni�n 1980, sau Chuyện tử tế một t�, trong b�i �Nh�n từ xa� Tổ quốc�, nh� thơ Nguyễn Duy cũng n�i đến hiện tượng �bội thực tự h�o�, hơn nữa, �ngộ độc tự h�o� của người Việt Nam.

�ng chỉ ra những điều nghịch l�: �xứ sở th�ng minh / sao thật lắm trẻ con thất học�, �xứ sở thật th� sao thật lắm thứ điếm�, �xứ sở cần c� / sao thật lắm L�n �ng�, �xứ sở bao dung / sao thật lắm thần d�n l�a xứ�, �xứ sở kỷ cương / sao thật lắm vua / vua m�nh - vua lừa - vua ch�m - vua chỉa / vua kh�ng ngai - vua choai choai - vua nhỏ�. Nhưng tr�n tất cả l� nghịch l�: Trong tuy�n truyền, l�c n�o cũng �h�t đồng ca�: �Ta l� ta m� ta vẫn m� ta�, trong khi đ�, tr�n thực tế, ai cũng biết: �Thần tượng giả x�o x�o phi h�nh mỡ / ợ l�n thum thủm cả tim gan�.

Tuy nhi�n, xin lưu �: Trần Văn Thuỷ v� Nguyễn Duy kh�ng phải l� những người đầu ti�n ph� ph�n bệnh tự h�o v� đặt vấn đề về nhu cầu gi�o dục l�ng xấu hổ.

Ngay từ đầu thế kỷ 20, c�c nh� nho cấp tiến đ� nhận ra được điều đ�. Trong c�c t�c phẩm của m�nh, cả Phan Chu Trinh lẫn Phan Bội Ch�u đều nhiều lần nhấn mạnh đến c�i ngu v� c�i h�n của người Việt Nam. H�y thử đọc lại đoạn văn n�y của Phan Chu Trinh:

�Nh�n d�n nước Nam b�y giờ, ngu xuẩn như tr�u như ngựa, tha hồ cho người r�ng tr�i, cho người đ�nh đập, c� miệng m� kh�ng d�m k�u, gần chết m� kh�ng d�m than thở.� (Tr�ch theo Đặng Thai Mai, Văn thơ c�ch mạng Việt Nam đầu thế kỷ 20, nxb Văn Học, H� Nội, 1974, tr. 85).

Việt Nam hiện nay l� một quốc gia độc lập. Tuy nhi�n, tr�n rất nhiều phương diện, so với mặt bằng chung của thế giới cũng như so với ch�nh tiềm năng v� tiềm lực m� ch�ng ta c�, c� rất nhiều điều khiến ch�ng ta phải xấu hổ.

Cần xấu hổ về tr�nh độ ph�t triển của Việt Nam hiện nay vốn rất thấp kh�ng những so với thế giới m� c�n so với cả c�c quốc gia l�ng giềng của ch�ng ta ở ch�u �.

Cần xấu hổ về khoảng c�ch gi�u ngh�o phi l� v� bất nhẫn giữa th�nh thị v� n�ng th�n, giữa c�n bộ v� người lao động b�nh thường kh�ng c� quyền thế v� th�n thế.

Cần xấu hổ về tinh thần v� kỷ luật, thậm ch�, rất k�m văn ho� nhan nhản khắp nơi, từ c�ng tư sở đến ngo�i đường phố, từ c�ch l�m việc đến c�ch đi lại.

Cần xấu hổ về sự ho�nh h�nh của nạn tham nhũng ở mọi cấp.

Cần xấu hổ về những c�ch h�nh xử của nh� cầm quyền: nhu nhược đối với nước ngo�i, đặc biệt với Trung Quốc, nhưng lại độc t�i v� t�n bạo ngay với những người tha thiết nhất đối với chủ quyền v� sự to�n vẹn của Việt Nam.

Theo t�i, kh�ng chừng xấu hổ n�n được xem l� một đức hạnh cần thiết nhất hiện nay.

Trong chừng mực n�o đ�, c� thể n�i, người Việt Nam hiện nay n�n được chia th�nh hai loại: Loại biết xấu hổ v� loại kh�ng biết xấu hổ.

Giận thay, ch�nh những kẻ kh�ng biết xấu hổ ấy lại đang kh�ng ngừng rao giảng ch�n l�, c�ng l� v� đạo l�.

Nguyễn Hưng Quốc
Theo thongtinberlin