Phật Giáo có phải là một Tôn Giáo không?

[hienchanh]

:smile:


Phật Gi�o c� phải l� một T�n Gi�o kh�ng?

H�a thượng Narada -- Phạm Kim Kh�nh dịch Việt

(Tr�ch "Đức Phật v� Phật Ph�p", ấn bản 1999)


Gi�o sư Rhys Davids viết:

- "Religion (t�n gi�o) l� g�? Như người ta biết r�, danh từ 'Religion' (t�n gi�o) kh�ng c� trong những sinh ngữ kh�ng li�n quan đến tiếng Anh v� căn nguy�n của chữ nầy vẫn c�n bất định.

Trong một đoạn, Ciceron ph�n t�ch danh từ nầy l�m hai phần, dẫn xuất từ 're' v� 'logo' v� định nghĩa 'religion' (t�n gi�o) l� sự lập lại nhiều lần những c�u kinh, c�u ch�.

Một lối giải th�ch kh�c, dẫn suất từ 're' v� 'logo' chủ trương rằng � nghĩa đầu ti�n l� li�n kết, tr�i buộc, l� sự h�n gắn, d�nh liền (chắc chắn đ� l� sự nối liền với Thần Linh).

Lối giải th�ch thứ ba, dẫn xuất từ 'lex', l� sự ẩn n�u trong luật ph�p, l� sự thận trọng đặt t�m linh v�o khu�n khổ [6]".


Theo lối định nghĩa th�ng thường, một c�ch ch�nh x�c, Phật Gi�o kh�ng phải l� một t�n gi�o (religion) bởi v� Phật Gi�o kh�ng phải l� "một hệ thống t�n ngưỡng v� t�n s�ng lễ b�i", trung th�nh với một thần linh si�u nhi�n.

Phật Gi�o kh�ng đ�i hỏi nơi t�n đồ một đức tin m� qu�ng. Do đ� một niềm tin tưởng su�ng kh�ng thể c� chỗ đứng. Thay v�o đ� l� l�ng t�n nhiệm căn cứ tr�n sự hiểu biết.

Trước khi đắc Quả Tu-Đ�-Hườn (Dự Lưu), người Phật tử lắm l�c c�n ho�i nghi Đức Phật, hoặc Gi�o Ph�p hoặc Tăng đo�n -- gọi ching l� Tam Bảo (Phật, Ph�p, Tăng).

Đến khi th�nh đạt Đạo Quả cao thượng ấy rồi th� mọi h�nh thức ho�i nghi ho�n to�n chấm dức v� h�nh giả mới thật sự bước theo ch�n Đức Phật [7].

Niềm tin m� người Phật Tử đặt nơi Đức Phật cũng giống như niềm tin m� bệnh nh�n đặt nơi một lương y trứ danh hay của tr� đặt nơi thầy. Mặc dầu t�m nương tựa nơi Đức Phật v� t�n trọng Ng�i l� vị hướng đạo v� thượng, l� thầy dắt dẫn tr�n Con Đường Trong Sạch (Thanh Tịnh Đạo), người Phật Tử kh�ng quy phục m� qu�ng như kẻ n� lệ, kh�ng tin rằng chỉ quy y Tam Bảo hay chỉ c� đức tin su�ng nơi Tam Bảo m� m�nh c� thể trở n�n trong sạch.

Kh�ng ai, dầu l� Đức Phật đi nữa, c� đủ quyền lực để gội rửa bợn nhơ của người kh�c. N�i một c�ch ch�nh x�c, kh�ng ai c� thể rửa sạch, cũng kh�ng ai c� thể l�m hoen ố người kh�c. Đức Phật l� vị T�n Sư c� thể gi�p đỡ bằng c�ch vạch ra con đường, nhưng ch�nh ta phải l�nh lấy nhiệm vụ gội rửa th�n t�m của ch�ng ta.


Trong kinh Ph�p C�, Đức Phật c� dạy:

"Chỉ c� ta l�m điều tội lỗi, chỉ c� ta l�m cho ta � nhiễm.
Chỉ c� ta tr�nh điều tội lỗi, chỉ c� ta gội rửa cho ta.
Trong sạch hay � nhiễm l� tự nơi ta.
Kh�ng ai c� thể l�m cho người kh�c trở n�n trong sạch". -- (Ph�p C�, 145)


Người Phật Tử kh�ng l�m n� lệ cho một quyển s�ch hay một c� nh�n, cũng kh�ng hy sinh tự do tư tưởng của m�nh khi bước theo dấu ch�n của Đức Phật. Người Phật Tử ho�n to�n tự do thực hiện � ch�, mở mang kiến thức v� ph�t triển tr� tuệ cho đến ng�y ch�nh m�nh đắc quả Gi�c Ngộ, bởi v� khả năng được gi�c ngộ nằm b�n trong tất cả mọi ch�ng sanh.

Lẽ dĩ nhi�n, người Phật Tử nhắc lại Phật ng�n như những ch�n l� bất di dịch, nhưng ch�nh Đức Phật dạy phải n�n lu�n lu�n suy gẫm, kh�ng n�n nhắm mắt tin c�n.

Sự chứng ngộ c� thể c� trong hiện tại kh�ng phải l� ti�u chuẩn ch�n l� duy nhất trong Phật Gi�o. Điểm then chốt l� Ch�nh Kiến (samma-ditthi), sự hiểu biết thuần l�. Đức Phật khuy�n dạy người đi t�m ch�n l� kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� một người đ�ng tin cậy đ� n�i như vậy m� phải suy luận kỹ c�ng v� thận trọng x�t đo�n để biết r� điều n�o l� đ�ng, điều n�o sai.

Ng�y nọ, d�n xứ Kesaputta, thường được gọi l� người Kalama, bạch với Đức Phật rằng c� nhiều vị tu sĩ v� nhiều B� La M�n đến đ�y giảng đạo. Người n�o cũng khuyến dụ d�n ch�ng chỉ n�n tin gi�o l� của m�nh, kh�ng n�n tin lời dạy của c�c vị tu sĩ kh�c. Rốt c�ng, người d�n kh�ng c�n biết tin ai.

"Đ�ng như vậy, nầy hỡi người Kalama, c�c con ho�i nghi l� phải, c�c con ngờ vực l� phải. Trong trường hợp khả nghi th� sự ngờ vực ph�t sanh".

Đức Phật dạy như vậy v� khuy�n nhủ người Kalama như sau -- v� đ�y l� những lời khuy�n m� người theo chủ nghĩa duy l� hiện đại c� thể �p dụng giống như c�c vị đạo sĩ ho�i nghi thời xưa:

"H�y đến đ�y, người Kalama! Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� nghe n�i lại (tỷ như nghĩ rằng ta đ� nghe điều nầy từ l�u).

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� tập tục cổ phong truyền lại như thế (tỷ như nghĩ rằng điều nầy đ� được truyền lại từ bao nhi�u thế hệ).

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� c� lời đồn đ�i như vậy (tỷ như tin lời người kh�c m� kh�ng suy x�t).

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� điều ấy đ� được ghi trong kinh s�ch.

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� m�nh đ� ức đo�n như vậy.

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� m�nh suy diễn như vậy.

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� theo bề ngo�i.

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� điều ấy hợp với th�nh kiến của m�nh.

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� điều ấy h�nh như c� thể chấp nhận được (tỷ như nghĩ rằng điều nầy phải được chấp nhận).

"Kh�ng n�n chấp nhận điều g� chỉ v� nghĩ rằng vị tu sĩ thốt ra điều nầy ta đ� được k�nh trọng từ trước (v� như vậy, lời n�i phải được chấp nhận). [8]

" Tuy nhi�n, khi tự c�c con hiểu r� rằng -- những điều nầy kh�ng hợp lu�n l�, những điều nầy đ�ng được khiển tr�ch, những điều nầy bị c�c bậc thiện tr� thức cấm đo�n, nếu thực hiện những điều nầy sẽ bị ph� sản v� phiền muộn -- th� hẳn c�c con phải từ bỏ, kh�ng n�n l�m điều ấy.

" Khi tự c�c con hiểu r� rằng -- những điều nầy hợp lu�n l�, những điều nầy kh�ng đ�ng bị khiển tr�ch , những điều nầy được c�c bậc thiện tr� thức t�n dương, nếu thực hiện những điều nầy sẽ được an vui hạnh ph�c -- th� hẳn c�c con phải h�nh động đ�ng như vậy". [9]

Phật ng�n nầy được dạy tr�n 2500 năm trước đ�y, nhưng vẫn c�n m�nh lực v� hiệu năng cho đến thời đại văn minh của thế kỷ hai mươi. Đức Phật dạy c�c đệ tử n�n t�m ch�n l�, chớ kh�ng n�n chỉ nghe qua l� tin liền, d� người n�i c� nhiều uy t�n đi nữa.

Về sau, Kinh Jnanasara-samuccaya lặp lại lời khuy�n nầy với những lời lẽ kh�c v� cho một th� dụ quen thuộc với đời sống h�ng ng�y:

"Tapac chedac ca nikasat svarnam iva panditaih
Parikshhya blikshavo grahyam madvaco na tu gauravat".

"Cũng như người thợ bạc s�ng suốt thử v�ng bằng c�ch đốt l�n, cắt v� cọ x�t tr�n h�n đ� để thử v�ng,

C�ng thế ấy, c�c con n�n chấp nhận những lời của Như Lai sau khi thận trọng x�t đo�n, chớ kh�ng phải chỉ v� t�n k�nh Như Lai".

(c�n tiếp)

http://www.buddhanet.net/budsas/uni/1-bai/phap039.htm



:smile:

[hienchanh]

:smile:


(tiếp theo)

B�y giờ, đ� chấp nhận rằng kh�ng c� đức tin m� qu�ng trong Phật Gi�o, vậy c� hay kh�ng một h�nh thức t�n thờ hay lễ b�i tượng Phật hay những thần tượng tương tự?

Người Phật Tử kh�ng cầu xin một �n huệ vật chất hay tinh thần n�o khi đảnh lễ tượng Phật, m� chỉ b�y tỏ l�ng t�n k�nh ngưỡng mộ của m�nh đến l� tưởng si�u việt m� bức tượng ti�u biểu. Người Phật tử quỳ trước tượng Phật, d�ng b�ng v� d�ng hương, kh�ng phải d�ng đến bức tượng bằng đ�, bằng gỗ, hay bằng giấy, m� l� đến Đức Phật m� bức tượng l� tượng trưng Ng�i.

D�ng b�ng, quỳ lạy, l� biểu hiện ra b�n ngo�i niềm tri �n v� hạn s�u k�n trong l�ng. C�ng l�c ấy người Phật tử suy gẫm về hồng đức của Đức Thế T�n v� t�nh c�ch v� thường của vạn ph�p, xuy�n qua những c�nh hoa sớm nở tối t�n. Người Phật tử hiểu biết tạo cho m�nh cảm tưởng đang t�n k�nh quỳ trước mặt Đức Phật v� nhờ đ� ph�t sanh nguồn cảm hứng th�c giục m�nh noi gương l�nh trong sạch của Ng�i.

Đề cập đến c�c pho tượng triết gia trứ danh, b� tước Kaiserling, viết: "Tr�n thế gian n�y t�i kh�ng biết c�n c�i g� vĩ đại hơn l� ch�n dung của Đức Phật. Đ�y l� sự thể c�ch h�a to�n hảo một gi� trị tinh thần trong thế gian hữu h�nh".

Người Phật tử cũng đảnh lễ c�y Bồ Đề, nhưng kh�ng phải để tỏ l�ng t�n s�ng thờ phượng c�i c�y, m� xem đ� l� chỉ tượng trưng của sự gi�c ngộ. Dầu c� nhiều nghi thức lễ b�i trong c�c buổi lễ, người t�n đồ Phật Gi�o kh�ng t�n s�ng Đức Phật như một thần linh.

Tượng Phật, c�y Bồ Đề v� c�c h�nh thức lễ b�i kh�ng phải tuyệt đối cần thiết, nhưng rất hữu �ch, v� gi�p người h�nh lễ tập trung tư tưởng v�o đối tượng trong sạch. Người tr� thức thuần thục c� thể khỏi phải nhờ đến những phương tiện ấy để gom t�m qu�n tưởng v� h�nh dung Đức Phật.

Người Phật tử lễ b�i Đức Phật để b�y tỏ l�ng tri �n ngưỡng mộ của m�nh đối với Ng�i, nhưng điều Đức Phật mong muốn kh�ng phải l� người t�n đồ phải phục t�ng v�ng lời, m� nghi�m chỉnh thực h�nh gi�o huấn của Ng�i.

Trước giờ Đại Niết B�n của Đức Phật, nhiều vị đệ tử đến đảnh lễ Ng�i. Nhưng c� một vị kh�ng đến, ở lu�n trong tư thất, chuy�n ch� h�nh thiền. Khi c�u chuyện được bạch lại Đức Phật, Ng�i cho vời vị tỳ khưu đến v� hỏi l� do về sự vắng mặt n�y. Vị tỳ khưu bạch rằng:

"Bạch h�a Đức Thế T�n, con được biết rằng Đức Thế T�n sẽ nhập diệt trong ba th�ng nữa v� con nghĩ rằng h�nh thức t�n s�ng Ng�i tốt đẹp nhất l� đắc Quả A La H�n trước ng�y ấy".

Đức Phật ngợi khen th�i độ cao qu� của nh� sư ch�n th�nh v� cần mẫn như sau:
"L�nh thay! L�nh thay! Ai thương Như Lai, h�y cố gắng noi gương vị tỳ khưu nầy. Người t�n k�nh Như Lai nhất l� người thực h�nh đ�ng Gi�o Huấn của Như Lai nhất" [10].

Trong một dịp kh�c Đức Phật dạy:

"Người n�o thấy Gi�o Ph�p (Dhamma) l� thấy Như Lai". [11]


Một đặc điểm kh�c n�n được ghi nhận trong nghi lễ tụng niệm Phật Gi�o: c�u kinh kh�ng phải l� lời thỉnh nguyện, cũng kh�ng phải l� lời cầu xin chuyển đạt một nguyện vọng. Dầu ta c� bỏ hết th� giờ để cầu xin cũng kh�ng được g�. Đức Phật kh�ng khi n�o v� kh�ng thể n�o ban bố những �n huệ cho người cầu nguyện. Để được cứu rỗi người Phật tử kh�ng n�n cầu nguyện m� phải nhận l�nh tr�ch nhiệm, cố gắng trau giồi đức hạnh, ki�n tr� tu tập để tự thanh lọc v� th�nh tựu giải tho�t. Kh�ng n�n lệ thuộc người kh�c m� phải nương nhờ nơi m�nh, tự m�nh cố gắng. Đức Phật dạy:

"Tumhechi kiccam atappam akkhatar tathagata"

"C�c con phải cố gắng, c�c đấng Như Lai chỉ l� những vị thầy" [12].

Chẳng những cầu nguyện, van xin, l� v� �ch m� đ� c�n l� th�i độ n� lệ tinh thần. Thay v� đọc kinh cầu nguyện [13], Đức Phật khuy�n n�n cố gắng h�nh thiền để gh�p m�nh v�o kỷ luật, tự kiểm so�t, tự thanh lọc t�m, v� gi�c ngộ. Thiền tập l� liều thuốc bổ cho cả t�m lẫn tr�.

Trong Phật Gi�o kh�ng c� Thần Linh vạn năng, bắt buộc t�n đồ phải sợ h�i c�i đầu v�ng lệnh.

Phật Gi�o phủ nhận sự hiện hữu của một oai lực si�u thế, quan niệm như ch�ng sanh to�n năng hay c� năng lực v� c�ng tận.

Kh�ng c� t�nh c�ch thần khải, kh�ng c� người truyền đạt tin tức v� những lời s�m của một Thần Linh từ đ�u tr�n cao ban xuống đến cho con người.

Do đ� người Phật Tử kh�ng quỳ lụy phục t�ng một oai lực si�u nhi�n cầm quyền thưởng phạt v� kiểm so�t định mạng. Bởi v� kh�ng tin nơi thi�n khải Thần Linh. Phật Gi�o kh�ng đ�i hỏi độc quyền nắm ch�n l� v� kh�ng b�i x�ch bất cứ t�n gi�o n�o kh�c. "T�nh thi�n chấp l� kẻ th� tệ hại nhất của t�n gi�o".

Với đức t�nh rộng lượng khoan dung của Ng�i, Đức Phật hằng khuy�n h�ng m�n đệ kh�ng n�n giận dữ, bất m�n, hay kh�ng vui l�ng, nếu c� ai n�i xấu Ng�i, Gi�o Ph�p của Ng�i hay Gi�o Hội m� Ng�i s�ng lập. Đức Phật dạy:

"Nếu c�c con giận dữ, bất m�n, hay kh�ng vui l�ng, chẳng những c�c con tự đặt m�nh v�o chỗ hiểm nguy c� thể mất cả nền tảng đạo đức tinh thần m� c�c con c�n kh�ng thể x�t đo�n đ�ng mức lời chỉ tr�ch c� gi� trị hay kh�ng".

Quả thật l� s�ng suốt! Để trả lời những điều chỉ tr�ch bất c�ng, v� căn cứ, Đức Phật dạy:

"Cũng như người kia ngửa mặt phun nước miếng l�n trời. Nước miếng kh�ng hẳn l�m dơ trời, m� chỉ rơi xuống người ấy".

Phật Gi�o kh�ng ban h�nh những t�n điều buộc người t�n đồ phải nhắm mắt tin theo, kh�ng c� gi�o điều buộc phải chấp nhận trước khi suy nghĩ, kh�ng c� nghi thức dị đoan v� l� v� lễ tiết bắt buộc phải thực h�nh, kh�ng c� hiến tế v� kh�ng c� �p x�c khổ hạnh để gội rửa t�m.

Như vậy, một c�ch ch�nh x�c, kh�ng thể gọi Phật Gi�o l� một t�n gi�o bởi v� đ�y kh�ng phải l� một hệ thống t�n ngưỡng v� lễ b�i. Phật Gi�o cũng kh�ng phải l� h�nh động hay h�nh thức biểu hiện ra ngo�i tỏ rằng con người chấp nhận sự hiện hữu của một hay nhiều Thần Linh c� năng lực chi phối định mạng m�nh v� m�nh c� phận sự v�ng lệnh, phục vụ v� t�n s�ng

Karl Marx n�i: "T�n gi�o l� linh hồn của những điều kiện kh�ng c� linh hồn, l� tr�i tim của thế gian kh�ng c� tim, l� nha phiến của d�n ch�ng".

Phật Gi�o kh�ng phải l� một t�n gi�o như vậy, bởi v� những quốc gia Phật Gi�o đ� vươn m�nh trưởng th�nh từ trong tổ ấm Phật Gi�o, v� những tiến bộ văn h�a hiện đại của c�c quốc gia ấy phần lớn l� do ảnh hưởng của gi�o l� nh� Phật.

Dầu sao, nếu hiểu rằng t�n gi�o l� gi�o l� nh�n v�o đời sống s�u hơn l� lớp vỏ b�n ngo�i, gi�o l� nh�n ngay v�o b�n trong đời sống, thay v� chỉ nh�n tr�n mặt, gi�o l� cung hiến cho con người một th�i độ sống ph� hợp với "c�i nh�n s�u xa ấy, gi�o l� gi�p cho những ai cố gắng, c� thể đối ph� mạnh mẽ với kiếp sinh tồn v� trực diện c�i chết một c�ch b�nh tĩnh v� y�n l�nh [14]", hay một hệ thống gi�p giải tho�t ra khỏi những h�nh thức đau khổ của đời sống, th� chắc chắn Phật Gi�o l� t�n gi�o của c�c t�n gi�o.

***

Ch� th�ch:

[6] Dr. Dahlke, trang 1.

[7] Người Phật tử thường (c�n ph�m nh�n) vẫn bước theo ch�n Đức Phật, nhưng chưa thật sự chứng ngộ Gi�o Ph�p.

[8] Phần giải th�ch nằm trong dấu ngoặc tr�n đ�y được tr�nh bầy hợp theo bản ch� giải v� ch� giải c�c bản ch� giải. Nguy�n văn tiếng Pali l�: "Etha tumhe Kalama. Ma anussavena, ma paramparaya, ma itikiraya, ma pitasampadanena, ma takkahetu, ma nayahetu, ma akara-parivitakkena, ma ditthinijjhanakkhantiya, ma bhabbarupataya, ma samano no garu ti."

[9] Angutara Nikaya , Tăng Chi , tập 1, trang 189. Kindred Sayings, phần 1, trang 171-172.

[10] Xem Buddhist Legends, trang 249-250.

[11] Samyutta Nikaya, Tương Ưng, tập 3, trang 129.

[12] Dhammapada, Kinh Ph�p C�, c�u 276.

[13] "Cầu nguyện l� một h�nh động m� t�i ch�n th�nh th� nhận l� t�i kh�ng c� xu hướng theo." Canon B.H. Streeter, trong quyển Modern Churchman, th�ng 9 năm 1924, trang 347.

"T�i kh�ng hiểu v� sao người ta vẫn tiếp tục cầu nguyện, �t ra người ta cũng phải biết chắc rằngc� một lỗ tai đang nghe". Rev.C.Beard, trong quyển Reformation, trang 419
.
Sri Radhakrishnan viết: "Những lời v�i van cầu nguyện c� t�nh c�ch l� một sự th�ng cảm ri�ng tư, một sự mặc cả với thần linh. Đối tượng m� n� t�m l� những tham vọng trần tục đang thi�u đốt � th�c về bản ng�. Đ�ng kh�c, h�nh thiền l� tự m�nh sửa đổi lấy m�nh."

[14] Silacava. Xem Ceylon Daily News, số đặc biệt Vesak, th�ng 4-1939.


http://www.buddhanet.net/budsas/uni/1-bai/phap039.htm
[/I]

:smile: