Bắt phụ nữ vào quán cà phê, bóng ma 'Taliban Nga' lùm lùm ở Ukraine
Alexei Mozgovoi là chỉ huy Lữ đoàn bóng ma nói trong một đoạn video được đưa lên YouTube: “Một người phụ nữ thì phải là người giữ trái tim, một người mẹ. Nếu bạn muốn chân thành và chung thủy với chồng, thì hãy ở nhà và hoàn thành việc thêu thùa, đan áo”. Cùng ngày 5.11, Mozgovoi lên án việc phụ nữ vào nhà hàng, quán cà phê, ông ta cùng các chiến hữu cũng xử tử hình một người đàn ông, theo báo Vedomosti. Bản án được tuyên đối với một người đồng tính giới nam, sau quyết định nhất trí của khoảng 300 tay súng ly khai và dân Luhansk, theo một video của Mozgovoi đưa lên YouTube. Phe ly khai còn nói hôm 1.11, rằng một nghi can ngược đãi trẻ con sau khi bị xét xử, đã được “cho ra mặt trận”, để “hắn có cơ hội chết trong danh dự”.
Án tử hình không áp dụng ở Nga và Ukraine, nhưng phe ly khai không ngại sử dụng mức án này. Hồi tháng 5, họ đã xử tử những kẻ hôi của, dựa theo một sắc lệnh giới nghiêm do chính quyền Liên Xô ký năm 1941. Các giá trị Thiên chúa giáo bảo thủ vẫn còn được tôn trọng ở vùng Donbass, được ghi nhận trong hiến pháp của “Cộng hòa nhân dân Donetsk” thuộc vùng này. Giới đồng tính LGBT ở Donetsk thường xuyên bị ngược đãi, bị mắng chửi.
Những hành vi cực đoan này của quân ly khai gây ra nỗi sợ hãi họ đang trở thành Taliban, lực lượng Hồi giáo cực đoan từng ban những luật hà khắc đối với phụ nữ khi chúng cầm quyền ở Afghanistan, cho đến khi bị Mỹ đánh tan tác năm 2001 và nay hoạt động ở vùng biên giới Afghanistan-Pakistan.
Sự chuyển mình này có thể tạo thêm rắc rối ở miền đông Ukraine do phe ly khai kiểm soát. Sau cuộc tự bầu cử ở Luhansk và Donestk, hai khu vực này cần có sự điều hành hiệu quả hơn là những giáo điều. Tình hình nhân đạo ở vùng Donbass 6,5 triệu dân đang rất khó khăn sau cuộc nội chiến 5 tháng, mà cả phe ly khai và chính phủ Ukraine đều thừa nhận. Cho đến nay, Nga đã cử
5 đoàn xe viện trợ nhân đạo, mỗi đoàn chở hàng trăm tấn lương thực và các vật dụng sinh hoạt cơ bản.
Nhiều thành phố lớn gồm “Cộng hòa nhân dân Luhansk” và “Cộng hòa nhân dân Donetsk” vẫn còn thiếu khí đốt, điện-nước. Cũng đã có những cáo buộc phe ly khai tống tiền, hôi của. Một số trang web Ukraine đưa tin dân Donbass bắt đầu bất mãn quân ly khai.
Nhưng nhà phân tích Mikhail Pogrebinsky ở Ukraine, nói sự bức xúc này chưa đủ mạnh để bùng thành một sự phản đối công khai. Các chuyên gia đều nhất trí: chủ nghĩa cực đoan nổi lên là điều không thể tránh trong chiến tranh. Ông Pogrebinsky nói “Ở đâu không có chính phủ, ở đó bọn ti tiện chiếm sân khấu”. Một số nhà phân tích thân Nga nói chủ trương cứng rắn của Tổng thống Nga Vladimir Putin là điều duy nhất có thể ngăn những tay siêu bảo thủ nắm chính quyền ở miền đông Ukraine.
Nếu để những người này nắm chính quyền, họ sẽ tàn phá vùng miền này bằng những cuộc trừng phạt và cũng sẽ thể hiện là những kẻ bất tài về kinh tế. Các chuyên gia nói xem ra Moscow đang thay những chiến binh ly khai độc lập bằng những người mà Nga dễ kiểm soát hơn. Dù Nga chưa bao giờ thừa nhận trực tiếp can thiệp vào chính trị vùng Donbass, một số thủ lĩnh ly khai lừng lẫy như Igor Girkin “Strelkov” và Igor Bezler đã ra đi mà không có lời giải thích nào. Chỉ huy mới-gồm Alexander Zakharchenko và Igor Plotnitsky lãnh đạo hai “Cộng hòa nhân dân” Donetsk và Luhansk sau cuộc tự bầu cử ngày 2.11-đều được cho là có quan hệ với Moscow.
Mikhail Remizov, một nhà phân tích thân Điện Kremlin và được kính trọng ở tổ chức tư tưởng Chiến lược quốc gia (ở Moscow) nói: Những cái đầu nóng của quân ly khai đã được thay thế bằng những “ mái đầu tỉnh táo hơn”, theo chỉ đạo của Nga. Ông nói bảo đảm một sự điều hành hiệu quả ở Donbass-có thể là can thiệp trực tiếp- là điều cần thiết đối với Nga, vì nếu miền đông tiếp tục rối loạn thì sẽ là một thắng lợi về mặt tuyên truyền cho chính phủ Ukraine.
Nhưng nhà phân tích độc lập Stalislav Belkovsky nói các “lãnh chúa ly khai” có thể phạm nhiều sai lầm, nếu sự hỗn loạn vẫn kéo dài: “Họ có thể tạo ra vô số thứ lộn xộn. Nhưng thái độ hiếu chiến của họ sẽ giữ họ ở ngôi quyền lực”.
Trần Trí (theo Moscow Times)
