VN "không hợp tác sử dụng Cam Ranh vào mục đích quân sự"

Việt Nam đã lên tiếng bác bỏ tin Nga muốn quay trở lại lập căn cứ quân sự tại cảng Cam Ranh thuộc tỉnh Khánh Hòa.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Phương Nga mới lên tiếng nhấn mạnh rằng �Việt Nam đã nhiều lần khẳng định chủ trương không hợp tác với nước ngoài để sử dụng Cam Ranh vào mục đích quân sự�.

Tuần trước, hãng tin Interfax dẫn lời các giới chức hải quân Nga giấu tên nói rằng nước này muốn tái thiết căn cứ Cam Ranh của Việt Nam để làm nơi cập bến của tàu Nga trong khu vực.

Các giới chức không nêu danh tính được trích lời nói rằng nếu có quyết định, Nga sẽ bắt đầu xây dựng lại Cam Ranh trong vòng ba năm�.

Sau khi bác bỏ tin này, bà Nga cho biết Việt Nam �sẽ khai thác tiềm năng của khu vực Cam Ranh phục vụ cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc�.

Hãng tin Reuters nhận định, các giới chức quân sự Nga thường tiết lộ các dự án của mình cho truyền thông trong nước để tranh thủ sự ủng hộ của chính phủ hoặc để dọn đường cho các kế hoạch đã được chấp thuận.

Nguồn: Vietnam MOFA

Lá bài Cam Ranh và tranh chấp Biển Đông

Lê Quỳnh
BBCVietnamese.com


Giữa lúc tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp, lại xuất hiện tin đồn Hoa Kỳ muốn thuê cảng Cam Ranh của Việt Nam làm căn cứ quân sự.

Tờ Văn Hối Báo ở Hong Kong, được cho là chuyển tải quan điểm thân Bắc Kinh, mới đây nêu rằng Hoa Kỳ đang tìm cách thuê Cam Ranh, để hoàn tất chiến lược �bao vây� Trung Quốc ở Biển Đông.

Nhưng giới quan sát phương Tây hồ nghi Việt Nam lại sẽ cho lực lượng quân sự nước ngoài đóng trên lãnh thổ của mình.


Bao vây Trung Quốc?

Những tin đồn như thế đã không ít lần xuất hiện kể từ ngày lá cờ Nga hạ xuống lần cuối tại Cam Ranh năm 2002.

Nhưng với những va chạm Mỹ - Trung gần đây trên Biển Đông, không ngạc nhiên khi có lo ngại quyền lợi Trung Quốc bị ảnh hưởng nếu Mỹ can dự sâu hơn.

Văn Hối Báo lý luận rằng tại Thái Bình Dương, Mỹ đã có hai cảng hải quân ở Guam và Changi (Singapore) và sẽ hoàn tất cụm tam giác bao vây Trung Quốc nếu thuê được Cam Ranh.

Tờ báo nói �so với mọi căn cứ hải quân của Trung Quốc, Vịnh Cam Ranh vẫn có nhiều khả năng hơn để điều quân ra bất kỳ đảo nào ở Nam Hải�.

Nhưng nói chuyện với tôi, ông David Brewster, Trung tâm Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược (Đại học Quốc gia Úc), cho rằng khả năng Mỹ thuê Cam Ranh hiện nay là �vô cùng khó tin�.

Ông nói: �Khó tin là Việt Nam sẽ dùng con bài chiến lược chính của mình trong môi trường an ninh hiện nay.�

�Một nước cờ như thế sẽ ảnh hưởng mạnh đến cả Mỹ và Việt Nam và thật khó hiểu bên nào lại muốn đi nước cờ này.�

Iskander Rehman, nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế (CERI) tại Paris, đồng ý rằng có nhiều trở ngại cho sự có mặt của quân Mỹ ở Cam Ranh.

Anh nói: "Nhiều người trong giới quốc phòng Việt Nam lo ngại việc Mỹ có mặt lâu dài có thể bị Trung Quốc xem là cớ gây hấn và ảnh hưởng tiêu cực đến tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt - Trung."

Chuyên gia kỳ cựu người Úc chuyên về Việt Nam, Carlyle Thayer, cũng nói Mỹ quan tâm �địa điểm hơn là căn cứ�, nghĩa là Mỹ sẽ không thuê Cam Ranh, nhưng muốn được quyền tiếp cận các cảng của Việt Nam khi cần thiết.

Nhắc lại chuyện căn cứ Mỹ ở Nam Hàn đã gây chia rẽ dư luận xứ Hàn, ông Thayer nói ông �hồ nghi việc Mỹ đang tìm cách có căn cứ ở Cam Ranh, nhưng quyền tiếp cận lại là câu hỏi khác�.

GS. Thayer cũng nhận định Cam Ranh là �một trong những cảng nước sâu tốt nhất trong vùng� nhưng đã xuống cấp nặng từ thời Liên Xô và Nga đồn trú.

�Sẽ phải tốn hàng triệu đôla để thiết bị ở đó đạt tiêu chuẩn quốc tế,� ông nói.


Sức mạnh hải quân

Một tài liệu tuần này của cơ quan nghiên cứu và tham mưu Jamestown Foundation tại Mỹ ghi nhận Tướng Trương Lê, cựu Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội Trung Quốc, kêu gọi xây sân bay và cảng biển ở Bãi Vành Khăn của Trường Sa để tăng sức mạnh chủ quyền.

Kết hợp những diễn biến mới như việc Trung Quốc cấm đánh cá ở Biển Đông, Russell Hsiao, phân tích gia của Jamestown Foundation, xem đây có thể là dấu hiệu Trung Quốc ngày càng sẵn sàng dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp lãnh thổ.

Tướng Trương Lê bình luận hải quân Trung Quốc hiện chỉ có tám con tàu có thể điều ra Biển Đông, nên rất khó phản ứng trong tình huống khẩn cấp.

Ông này cổ vũ xây dựng sân bay và cảng biển để Trung Quốc kiểm soát quần đảo Trường Sa và bớt phụ thuộc eo biển Malacca, vốn bị các chiến lược gia Trung Quốc xem là tử huyệt cho an ninh quốc gia.

Tin Việt Nam định mua sáu tàu ngầm Nga trị giá 1.8 tỉ đôla cũng được nhiều người ở Trung Quốc xem là dấu hiệu Việt Nam phản ứng sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông.

Người ta cũng hiểu chỉ riêng Việt Nam thì không thể đối kháng Trung Quốc, mà như một báo Hong Kong có lần nói �át chủ bài của Việt Nam là quốc tế hoá vấn đề Biển Đông, thu hút thế lực phương Tây làm đối trọng với Trung Quốc�.


Lá bài Cam Ranh

Nhìn đi nhìn lại, có vẻ Cam Ranh là món quà mà Việt Nam có thể hứa hẹn cho các đại cường nhòm ngó an ninh vùng.

Tiến sĩ David Scott, ở Đại học Brunel và đã viết ba tập sách về Trung Quốc, nói với BBC Việt ngữ:

�Việt Nam thận trọng không muốn làm Trung Quốc quá mất lòng, nhưng cũng sẵn sàng đem quyền tiếp cận Cam Ranh ra như củ cà rốt quân sự - thương mại, trong lúc gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.�

Một nước có thể cạnh tranh với Trung Quốc là Ấn Độ cũng bày tỏ quan tâm đến vịnh Cam Ranh.

Trong chiến lược �Chuỗi hạt ngọc� (String of Pearls), Trung Quốc đã xây dựng một loạt cảng tại châu Á, gồm cả nhiều nước vốn có quan hệ không mấy dễ chịu với Ấn Độ.

Ở phía Tây Ấn, Trung Quốc tài trợ để xây một cụm cảng cho Pakistan, làm Ấn Độ lo ngại về một mưu toan hợp tác hạn chế ảnh hưởng của họ ở Nam Á.

Ở phía đông, có tin nói Trung Quốc giúp Miến Điện xây nhiều cơ sở trên Vịnh Bengal, và rằng chúng có thể được nâng cấp cho mục đích quân sự. Năm ngoái lần đầu tiên một tàu chiến Trung Quốc ghé thăm Campuchia, và người ta tin rằng Trung Quốc đã bảo đảm được quyền tiếp cận cảng của Campuchia.

Vì thế một số phân tích gia thuộc phái cứng rắn của Ấn Độ đang cổ súy cho quan hệ hợp tác với Việt Nam và mở rộng sự có mặt ở Đông Nam Á.

Nhưng Walter Ladwig, đang làm nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Đại học Oxford, ghi nhận khả năng của hải quân Ấn vẫn chưa theo kịp tham vọng của họ.

�Trong tương lai gần, khó hình dung tàu Ấn Độ có thể đóng tại Việt Nam. Hải quân Ấn Độ chưa đủ sức kiểm soát đường biển quá xa nhà và quá gần Trung Quốc�.

Ông David Brewster nói một số chuyên viên an ninh Ấn vẫn muốn nước này có vai trò ở Biển Đông để phản kích sự có mặt của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương.

Nhưng theo ông, �chuyện này có lẽ phi thực tế vì khả năng hạn chế của hải quân và Ấn Độ cũng thiếu quan tâm thực sự tới Biển Đông�.

Ngay cả lời đồn Mỹ muốn thuê cảng Cam Ranh cũng sẽ chỉ là lời đồn, vì nó �tác động nhạy cảm nhất đối với dây thần kinh của Bắc Kinh� (lời một báo Hong Kong).

Kịch bản thực tế hơn theo Giáo sư Carl Thayer là Việt Nam có thể trở thành �điểm quá cảnh� cho các đội tàu nước ngoài.

Những chuyến thăm thường xuyên từ mấy năm qua của các tàu chiến, cả Mỹ, Ấn, Nga và Pháp, đặt khả năng Việt Nam còn có thể kiếm được tiền từ cung cấp dịch vụ cho hải quân nước ngoài.

Iskander Rehman nhận xét: "Việt Nam có thể duy trì sự linh động chiến lược tốt hơn nếu tiếp tục giữ thế cân bằng giữa Mỹ, Ấn Độ và Trung Quốc bằng cách cho quyền cập cảng theo nguyên tắc tạm thời và ngắn hạn."

Trung Quốc nhận xét về Cam Ranh

Trang Global Times, báo tiếng Anh của Trung Quốc chuyên về quan hệ quốc tế quan tâm đến tuyên bố của Việt Nam không cho thuê cảng Cam Ranh làm căn cứ quân sự.

Bài trên trang web này hôm 14/10 chạy tựa: "Hà Nội chọn không cho thuê căn cứ hải quân".

Tờ báo trích người phát ngôn từ đại sứ quán Việt Nam ở Bắc Kinh trả lời phỏng vấn hôm thứ Tư rằng họ "có ghi nhận trong các tin tức trước đây về kế hoạch của cả Nga và Mỹ bước vào căn cứ Vịnh Cam Ranh".

"Vì lợi ích phát triển hòa bình của Việt Nam và khu vực, chúng tôi quyết định không cho bất kỳ nước ngoài nào thuê khu cảng cho mục đích quân sự," một cán bộ ngoại giao từ sứ quán Việt Nam nói.

Cảng Cam Ranh ở tỉnh Khánh Hòa được tờ Global Times ghi nhận là căn cứ nước sâu tốt nhất trong vùng biển phía nam Trung Quốc, và thậm chí là toàn bộ vùng Đông Nam Á.

Báo cũng trích dẫn nhận định của trưởng khoa nghiên cứu Đông Nam Á của đại học Hạ Môn, giáo sư Trương Quốc Thổ rằng quyết định của Hà Nội về Cam Ranh "là điều tốt cho quan hệ Trung - Việt".


Nhiều bên quan tâm

Hôm qua 13/10, bài trên báo The Hindu trích lời phát ngôn nhân Bộ ngoại giao Việt Nam Nguyễn Phương Nga bên lề hội nghị các bộ trưởng quốc phòng ở Hà Nội về quan điểm không cho thuê căn cứ quân sự chiến lược ở Cam Ranh.

Bà trả lời các câu hỏi được phóng viên đưa ra sau một tuyên bố trước đó vài ngày của lãnh đạo hải quân Nga, đô đốc Viktor Kravchenko được các hãng thông tấn trích lời đánh giá "cần tái lập căn cứ ở Cam Ranh nếu Nga muốn làm cường quốc hải quân".

Câu nói của bà Phương Nga được trang mạng Chính Phủ đăng tải từ đầu tuần, và nhiều báo chí trong nước loan tải:

"Việt Nam đã nhiều lần khẳng định chủ trương không hợp tác với nước ngoài để sử dụng Cam Ranh vào mục đích quân sự và sẽ khai thác tiềm năng của khu vực Cam Ranh phục vụ cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc."

Tờ Global Times trích lời một phóng viên của họ đến thăm Cam Ranh hè 2009 rằng ông ta "không nhìn thấy phi cơ quân sự hay tàu chiến nào ở căn cứ cả".

Người này được trích lời nói rằng phía Việt Nam "tin tưởng ở khả năng hải quân của riêng họ và không trao Cam Ranh cho nước ngoài khác".

Được biết hồi 2005, Đô đốc Dennis Blair, khi đó là tư lệnh lực lượng Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương, xác nhận Washington nói chuyện với Hà Nội về ý định thuê quân cảng Cam Ranh.

Về quan hệ với Nga, hiện đại diện của hãng hàng không Vladivostok ở miền Viễn Đông Nga đã có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa về việc mở hai tuyến bay thẳng nối sân bay Cam Ranh với Vladivostok và Khabarovsk.

Các hãng thông tấn trích nguồn Việt Nam nói sẽ có 2000 du khách từ Nga bay tới miền Trung Việt Nam trong tháng 12 này bằng đường bay đó.

Vốn là sân bay quân sự được cải tạo để khai thác phục vụ hành khách, sân bay Cam Ranh nay trở thành bãi đáp chính cho các tuyến đường nội địa đến Nha Trang - Khánh Hòa và đón một số chuyến bay đến từ các nước, như từ sân bay Incheon của Seoul, Hàn Quốc.

BBC Vietnamese