Thêm nguy cơ khiến cá tra Việt Nam “mắc cạn” trên thị trường Mỹ
Thêm nguy cơ khiến cá tra Việt Nam “mắc cạn” trên thị trường Mỹ
Mới đây, Mỹ thông báo sẽ kiểm tra lô hàng cá da trơn nhập khẩu từ Việt Nam sớm hơn 1 tháng so với thỏa thuận trước đó, khiến các doanh nghiệp Việt gặp nhiều khó khăn, nhất là lo ngại việc giao hàng có thể bị kéo dài và chi phí xuất khẩu có thể bị “đội” lên.
Nhiều lo ngại
Theo thông báo mới này, tất cả các lô hàng cá da trơn nhập khẩu vào Mỹ sẽ được Cơ quan Thanh tra và An toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) kiểm tra tại các cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức (i-house) từ ngày 2/8/2017, thay vì thực hiện kiểm tra 100% lô hàng từ ngày 1/9/2017 theo thỏa thuận trước đó.
Tại đây, FSIS sẽ tiến hành kiểm tra chất lượng sản phẩm về an toàn thực phẩm, bao bì, thành phần dinh dưỡng…
Bà Trương Thị Lệ Khanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn – một trong những doanh nghiệp hàng đầu về xuất khẩu cá tra sang Mỹ bày tỏ lo lắng không biết điều gì sẽ xảy ra khi Mỹ thực thi chương trình giám sát cá da trơn.
Theo bà Khanh, điều kiện cơ sở hạ tầng của Mỹ hiện vẫn chưa có đủ khả năng để thực thi theo chính sách này. Một số cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức được chỉ định vẫn đang còn trong quá trình xây dựng. Nếu thực thi giám sát nhiều khả năng sẽ xuất hiện tình trạng ùn ứ ngay lập tức.
Thông tin cụ thể hơn về vấn đề này, ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, chương trình thanh tra cá da trơn nhập khẩu vào Mỹ đã có từ trước đó và các doanh nghiệp đã có thời gian để chuẩn bị đáp ứng các yêu cầu theo quy định.
Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp đã có kế hoạch xuất khẩu trong thời gian này thì việc đẩy thời gian kiểm tra sớm hơn 1 tháng sẽ khiến doanh nghiệp bị động và có thể chi phí phát sinh sẽ nhiều hơn.
Theo ông Hòe, vấn đề quan ngại nhất hiện nay là năng lực các cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức được USDA chỉ định có đáp ứng được nhu cầu của các nhà xuất khẩu hay không ? Hiện ở Mỹ chỉ có 40 cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức được USDA chỉ định, nằm ở các bang khác nhau, nhưng chỉ có một số kho làm dịch vụ hoàn toàn.
Nhiều cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức trước giờ chỉ chuyên về thịt hoặc các sản phẩm đông lạnh khác. Do vậy, có thể xảy ra tình huống những cơ sở này không tiếp nhận cá tra.
Ngoài ra, năng lực của những cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức này không đủ, có thể xảy ra tình trạng hànghóa phải lưu kho dài hơn, dẫn đến việc kiểm tra của FSIS cũng sẽ kéo dài hơn.
Điều này sẽ khiến doanh nghiệp phải trả chi phí lưu kho lớn hơn, khó đảm bảo kế hoạch giao hàng cho các nhà nhập khẩu.
Trước tình hình này, đại diện VASEP cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần sớm làm việc với Bộ Nông nghiệp Mỹ để tháo gỡ những vướng mắc này nhằm tránh việc hàng hóa bị ách tắc, không kịp giao hàng cho đối tác.
Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD) cho hay, trong công hàm gửi NAFIQAD, FSIS cho biết việc thay đổi thời gian thực hiện chương trình thanh tra cá da trơn nhập khẩu sớm hơn 1 tháng là theo yêu cầu của Đạo Luật chuẩn chi ngân sách của Quốc hội Mỹ.
Dưới góc độ của cơ quan chuyên môn kỹ thuật, ngay sau khi nhận được thông báo trên, NAFIQAD đã có công hàm gửi FSIS bày tỏ quan ngại việc Mỹ thay đổi thời gian thực hiện Chương trình giám sát cá da trơn nhập khẩu.
Theo ông Tiệp, do việc thay đổi này phía Mỹ không thông báo trước nên nhiều khả năng một số lô hàng xuất khẩu sang thị trường này sau ngày 2/8/2017 sẽ gặp phải một số khó khăn.
Trong sáu tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Mỹ và châu Âu giảm từ 19,8% đến 24,8%. Nguyên nhân là do những thông tin phản ánh không đúng sự thật về con cá tra của Việt Nam ở châu Âu khiến việc tiêu thụ sụt giảm việc cá tra bị áp mức thuế cao và sắp tới Mỹ thực thi đầy đủ quy định của đạo luật nông trại (kể từ ngày 1-9-2017) càng đặt ra cho ngành hàng cá tra nhiều rào cản.
Các doanh nghiệp có thể phải chịu thêm chi phí khi đưa các cơ sở kiểm tra nhập khẩu chính thức hoặc sản phẩm có khả năng chưa đáp ứng hoàn toàn các quy định của Mỹ. Do vậy, NAFIQAD đề nghị phía Mỹ cần có sự linh hoạt và tạo điều kiện thuận lợi để không làm gián đoạn việc xuất khẩu cá da trơn của Việt Nam sang nước này.
Ngoài ra, NAFIQAD cũng có văn bản gửi các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá da trơn sang Mỹ cần chủ động liên hệ với nhà nhập khẩu để tuân thủ quy định nêu trên. Đặc biệt, lưu ý các doanh nghiệp cần chú ý trong việc ghi nhãn sản phẩm phù hợp với quy định của FSIS từ tên sản phẩm, hướng dẫn bảo quản, thành phần, thông tin dinh dưỡng…
Cá tra sẽ được thu hoạch trước 1 tháng so với dự kiến.
Theo các chuyên gia, trong những năm qua, Mỹ là một trong những thị trường nhập khẩu cá tra chủ yếu của Việt Nam, nhưng các tiêu chuẩn kỹ thuật mang tính phòng vệ quá mức, vượt quá yêu cầu kiểm soát an toàn thực phẩm. Kèm theo đó là thuế chống bán phá giá cá tra còn cao nên trong thời gian gần đây, xuất khẩu cá tra sang thị trường này liên tục gặp nhiều khó khăn.
Trước tình hình đó, đã có sự dịch chuyển thị trường trong cơ cấu xuất khẩu của ngành. Thay vì tập trung vào thị trường này, các doanh nghiệp cá tra đã chuyển sang các thị trường tiềm năng khác như Trung Quốc, Nhật Bản, ASEAN…
Việc đa dạng hóa để tránh phụ thuộc vào một thị trường nào đó là điều cần thiết, tuy vậy Mỹ vẫn là một trong những thị trường có ảnh hưởng rất lớn đến việc định vị giá trị, uy tín cá tra Việt trên thị trường thế giới. Do vậy, các doanh nghiệp cũng không nên “lơ là” việc đẩy mạnh xuất khẩu cá tra vào thị trường này.
vietnamplus
