Trung Quốc bắt đầu đối mặt với các hậu quả do chính sách hiếu chiến gần đây
Hai tuần vừa qua, tất cả châu Á đã theo dõi với sự lo lắng khi Trung Quốc buộc Nhật Bản phải nhượng bộ trong một cuộc tranh chấp trên biển bằng cách hạ thấp các quan hệ ngoại giao, và sẽ dung túng nếu không muốn nói là khuyến khích các cuộc biểu tình trên đường phố của công chúng chống lại Đông Kinh cũng như ngưng vận chuyển các mặt hàng kim loại công nghiệp quan trọng cho Nhật Bản. Cuộc đối mặt này tượng trưng cho thái độ mới của Bắc Kinh: đã từng chính thức hứa hẹn vươn lên một cách hòa bình trong hợp tác với các nước láng giềng, nhưng giờ đây Trung Quốc quyết tâm biểu lộ với các nước láng giềng và Mỹ rằng họ đã và đang phát triển các quyền lợi quân sự và kinh tế mà các quốc gia khác bỏ qua vào những lúc nguy hiểm của mình.
Trung Quốc đã khơi lại vết thương cũ với Ấn Độ bằng cách công khai đưa ra những đòi hỏi về chủ quyền lãnh thổ tại bang Arunachal Pradesh, dẫn đến sự tập trung quân đội của cả hai nước dọc theo biên giới. Bắc Kinh đã từng công bố biển Đông là khu vực "lợi ích cốt lõi", một thuật ngữ trước đây được sử dụng cho Đài Loan và Tây Tạng để báo hiệu rằng Bắc Kinh sẽ không cho phép những lời chỉ trích từ bên ngoài đối với yêu sách của mình về một dải đại dương rộng lớn, có giá trị về chiến lược cũng như phong phú về dầu lửa. Hải quân Trung Quốc ngày càng quấy rối các tàu thuyền của Mỹ và Nhật Bản trong vùng biển châu Á. Và Bắc Kinh đã ngăn chặn một cách rộng khắp các khiếu nại của các quốc gia trong lục địa Đông Nam Á, nơi các con đập mới của Trung Quốc trên phần thượng nguồn sông Mekong đã chuyển hướng lưu vực và làm tổn thương đời sống của ngư dân và nông dân ở dưới hạ lưu. Trung Quốc cũng đã kịch liệt lên án cuộc tập trận hải quân chung Mỹ-Hàn, và gây áp lực ngày càng tăng lên các quốc gia Đông Nam Á buộc các nước này phải chấm dứt ngay cả những quan hệ không chính thức với Đài Loan, nước đã từng có quan hệ rất gần với các quốc gia như Tân Gia Ba và Phi Luật Tân.
Hành vi hung hăng của Trung Quốc cho thấy một sự thay đổi lớn trong chính sách từ lâu của Trung Quốc. Đặng Tiểu Bình đã thường thúc giục các nhà lãnh đạo Trung Quốc hãy giữ một thái độ khiêm tốn trong công tác đối ngoại. Trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối những năm 1990, Bắc Kinh đã phát động một cuộc tấn công lôi kéo các nước láng giềng, những nước vẫn còn nhớ những năm tháng cách mạng, chủ nghĩa can thiệp Trung Quốc của Mao Trạch Đông, khi họ ủng hộ chế độ diệt chủng Khờ Me Đỏ và quân nổi dậy ở Miến Điện. Lối tiếp cận êm dịu nhẹ nhàng đã gặt hái được thành công. Bắc Kinh đã ký được một thỏa thuận thương mại tự do với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) có hiệu lực vào đầu năm nay giúp Bắc Kinh trở thành một trong những đối tác thương mại hàng đầu của gần như tất cả các nước trong khu vực. Trong cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000 Trung Quốc nâng cấp vai trò của nước này trong các tổ chức khu vực ở châu Á, trong đó có ASEAN, và chuyển trọng tâm quan hệ của mình về Ấn Độ, người khổng lồ mới nổi khác, từ các mối thù địch cũ để trở thành các mối liên kết thương mại mới, bao gồm quan hệ đối tác giữa các công ty công nghệ thông tin hàng đầu thế giới của Ấn Độ với các đối tác Trung Quốc của mình. Các nhà ngoại giao trong khu vực đã đánh giá cao lối tiếp cận mang tính xây dựng dựa trên sự đồng thuận của Trung Quốc, và tương phản sắc nét với phong cách kiểu "không theo chúng tôi là chống lại chúng tôi" của Chính quyền George W. Bush.
Trong một số cách thức, sự thay đổi trong thái độ là một sự mở rộng mối quan tâm lâu dài của Trung Quốc trong việc bảo vệ quyền chủ quyền của mình, kể từ rất lâu trước cả thời Đặng Tiểu Bình là lãnh tụ. Hơn thế nữa, mặc dù cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã đưa Trung Quốc lên một vị trí quốc tế mạnh hơn nhiều so với nhiều nước láng giềng của họ. Các nhà ngoại giao và lãnh đạo Trung Quốc hiện nay dường như cảm thấy họ có thể thể hiện thế lực của mình trong vấn đề quốc tế. Chính từ việc các nhà lãnh đạo Trung Quốc ngày càng lên lớp các quan chức phương Tây một cách công khai về các thất bại của thị trường tự do tư bản chủ nghĩa mà từ đó người Trung Quốc cũng trở nên sẵn sàng thực hiện các đòi hỏi công khai đối với các nước châu Á khác. "Có một mức độ ngạo mạn nhất định trong hành động của Trung Quốc," ông Lam Peng Er, một chuyên gia trong quan hệ Trung-Nhật tại Đại học Quốc gia Tân Gia Ba đã nói. Trung Quốc gần đây đã vượt qua Nhật Bản trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và một số người xem đấy như là một sự "trưởng thành".