Cuộc bạo loạn đẫm máu thiêu rụi 'Phố Wall Đen

.

Cuộc bạo loạn đẫm máu
thiêu rụi "Phố Wall Đen"

https://vnn-imgs-a1.vgcloud.vn/cdnme...oan-tulsa6.jpg

Hai người đàn ông da trắng bình thản nói chuyện
trong khi "Phố Wall Đen" cháy đen trời phía sau.
Ảnh: Bảo tàng & Hội lịch sử Tulsa

"Phố Wall Đen", đó là biệt danh được đặt cho Greenwood, khu phố rộng chừng 1 dặm vuông với những gia đình người da đen giàu có ở Tulsa, bang Oklahoma (Mỹ). Kể từ khi ngành công nghiệp dầu mỏ bùng nổ vào đầu thế kỷ 20, các bác sĩ, luật sư và chủ doanh nghiệp gốc Phi đã xây dựng một cộng đồng thịnh vượng ở ngoại ô Tulsa, cho đến khi toàn bộ nhà cửa của họ bị thiêu rụi trong cuộc bạo loạn chủng tộc năm 1921, còn được gọi là "Vụ thảm sát Tulsa".

Cuộc bạo loạn bắt đầu sau khi một thanh niên da đen 19 tuổi tên Dick Rowland bị cáo buộc tấn công tình dục một thiếu nữ da trắng 17 tuổi trong thang máy. Rowland khăng khăng rằng anh ta chỉ vấp ngã và vô tình xô vào cô gái.

Người phụ nữ tên Sarah Page đã không đưa ra lời buộc tội, nhưng cộng đồng da trắng lại sôi sục. Một đám đông tụ tập đòi “xử” Rowland, nhưng những người đàn ông da đen ở Greenwood không để chuyện đó xảy ra. Trang bị súng săn và súng trường, 30 cư dân đã dựng một chướng ngại vật bên ngoài đồn cảnh sát nơi Rowland đang bị giam giữ. Những tiếng súng vang lên và cuộc bạo loạn Tulsa bắt đầu.

https://vnn-imgs-a1.vgcloud.vn/cdnme...oan-tulsa2.jpg

Nhà cửa bị đốt cháy ở Greenwood trong cuộc bạo loạn.
Ảnh: Bảo tàng & Hội lịch sử Tulsa

Ngọn lửa phân biệt chủng tộc

Khu phố Greenwood được xây dựng từ năm 1906, trên vùng Lãnh thổ Anh-điêng cũ. Một số người Mỹ gốc Phi từng là nô lệ của các bộ tộc cuối cùng đã có thể hòa nhập với cộng đồng địa phương và thậm chí mua lại đất đai của họ.

Chủ đất người da đen giàu có O.W. Gurley là người đã mua 40 mẫu đất ở Tulsa và đặt tên là Greenwood. Nhưng ông ta không giữ tất cả đất đai và tiền bạc cho riêng mình. Gurley bắt đầu cho những người da đen khác vay tiền để kinh doanh tại Greenwood. Chẳng bao lâu, "Phố Wall Đen" bắt đầu phát triển mạnh nhờ những người bán hàng da đen và khách hàng trung thành của họ.

Không mất nhiều thời gian để những người da trắng phân biệt chủng tộc nhận ra sự thịnh vượng của cộng đồng da đen ở Greenwood, và họ không vui gì về điều đó. Ngược lại, sự phẫn nộ sôi sục âm ỉ khiến cuộc bạo loạn Tulsa trở nên hủy diệt hơn.

Sau cuộc bạo loạn, cộng đồng da đen đã cố gắng tái thiết Greenwood. Tuy nhiên, hàng ngàn người trong số họ vẫn phải trải qua mùa Đông năm 1921 và 1922 trong những căn lều mỏng manh.

Mặc dù Greenwood cuối cùng đã được tái thiết, nơi đây không bao giờ trở lại như trước. Và nhiều người sống ở đó không bao giờ thực sự hồi phục sau chấn thương và hoảng loạn.

Trong khi đó, vụ kiện chống lại Dick Rowland bị bác bỏ vào tháng 9/1921. Sarah Page (cô gái da trắng trong thang máy) đã không ra làm chứng chống lại Rowland tại tòa án - có lẽ đó là lý do chính khiến vụ án kết thúc.

https://vnn-imgs-a1.vgcloud.vn/cdnme...oan-tulsa4.jpg

Tài sản của một gia đình bị quăng ra phố.
Ảnh: Bảo tàng & Hội lịch sử Tulsa

Theo mô tả của báo The New York Times vào năm 1921, vài ngày sau vụ bạo loạn Tulsa, một thẩm phán thành phố đã ra lệnh bồi thường đầy đủ và tái định cư toàn bộ người da đen ở khu vực bị phá hủy.

"Phần còn lại của nước Mỹ phải biết rằng những công dân thực sự của Tulsa đã khóc vì tội ác không thể kể xiết này, chúng ta sẽ phải bồi thường thiệt hại, đến tận đồng xu cuối cùng", vị thẩm phán nói.

Tuy nhiên, điều đó không bao giờ xảy ra. Một bồi thẩm đoàn toàn người da trắng sau đó đổ lỗi cho người Tulsa da màu về nguồn cơn vụ việc.

https://vnn-imgs-a1.vgcloud.vn/cdnme...kkk-lineup.jpg

Sau vụ thảm sát Tulsa, số thành viên KKK (tổ chức phân biệt chủng tộc) ở Oklahoma tăng vọt.
Ảnh: Bảo tàng & Hội lịch sử Tulsa

Những người đàn ông da trắng ở Tulsa đã đốt nhà và giết người giữa đường mà không một ai bị truy tố. Và mặc dù là cuộc bạo loạn tồi tệ nhất trong lịch sử bang Oklahoma, vụ thảm sát Tulsa gần như bị xóa khỏi ký ức quốc gia.

Mãi đến năm 1971, biên tập viên tạp chí Impact, Don Ross đã cho xuất bản một trong những tài liệu đầu tiên về cuộc bạo loạn, 50 năm sau khi nó xảy ra. Theo đài NPR, Don Ross được ghi nhận là một trong những người đầu tiên thu hút sự chú ý của nước Mỹ đối với phần lịch sử bị lãng quên này.

Vào đầu thế kỷ 21, 80 năm sau sự kiện, Ủy ban Chống bạo động chủng tộc Tulsa mới đưa ra một báo cáo và yêu cầu bồi thường cho những người sống sót. Tuy nhiên, cả tòa án quận và Tòa án Tối cao Mỹ đều bác yêu cầu đó, nói rằng vụ việc đã hết thời hiệu.

https://vnn-imgs-a1.vgcloud.vn/cdnme...tulsa-riot.jpg

Một thi thể người da đen bị bắn chết trên đường phốGreenwood.

Mặc dù những người sống sót không được bồi thường, các tổ chức như Hội lịch sử Tulsa đang hướng tới một mục tiêu mới: nâng cao nhận thức về sự tồn tại và ý nghĩa của cuộc bạo loạn chủng tộc Tulsa.

Thật ngạc nhiên là cuộc bạo loạn này không nằm trong chương trình giảng dạy của các trường công lập tại Oklahoma cho đến tận năm 2000, và một thông tin tổng quan về sự kiện chỉ mới được thêm vào sách lịch sử nói chung của Mỹ.

Một số người sống sót sau vụ thảm sát Tulsa, như cụ bà Olivia Hooker vẫn tiếp tục đòi công lý bất chấp nhiều thất vọng.

"Tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể sống đủ lâu để chứng kiến điều gì đó xảy ra, nhưng dù tôi đã sống 99 năm, điều đó vẫn không xảy ra", bà Hooker, lên 6 tuổi vào thời điểm cuộc bạo loạn, nói với tờ Al-Jazeera. "Bạn phải tiếp tục hy vọng, tiếp tục hy vọng, để cất lên tiếng nói".

Nhưng bà Olivia Hooker đã qua đời vào tháng 11/2018 ở tuổi 103 mà chưa đòi được công lý cho các nạn nhân ở Tulsa.

-https://baotintuc.vn
23/03/2020

[BREAK][/BREAK]

Thăm lại Phố Wall Đen bị đốt cháy

https://pbs.twimg.com/media/Ea9w1qWXkAAHfqG.jpg

Một số tàn tích từ vụ thảm sát chủng tộc ở Tulsa hồi tháng 6/1921, khi những kẻ
“dân quân tự vệ” da trắng đốt cháy khu vực của người Mỹ gốc Phi ở TP Oklahoma.
Nguồn: Bettmann / Getty Images

Gần một thế kỷ sau vụ thảm sát chủng tộc ở Tulsa, cuộc tìm kiếm người chết vẫn tiếp tục.

Các đám đông đã hành hình bằng cách treo cổ, bắn hoặc thiêu sống người Mỹ gốc châu Phi hồi đầu thế kỷ 20 đôi khi đã thay đổi các phương tiện tàn sát bằng cách trói nạn nhân lên xe ô tô và kéo lê họ cho đến chết. Những kẻ giết người đó đã tái hiện nghi thức man rợ này ở Tulsa, Oklahoma vào ngày 1/6/1921, thực hiện một trong những tội ác tàn bạo của vụ thảm sát Sắc tộc ở Tulsa, vụ hỗn chiến đẫm máu trong đó các dân quân tự vệ người da trắng đã giết người theo ý thích, trong khi cướp bóc và đốt cháy một trong những cộng đồng da đen giàu có nhất ở Hoa Kỳ.

Người đàn ông da đen già nua bất lực bị xé xác khi còn sống, khi bị kéo lê đằng sau một chiếc xe ô tô chạy nhanh, nổi tiếng tại phố của người da trắng ở Tulsa, nơi ông tự kiếm sống bằng cách bán bút chì và hát để kiếm tiền. Ông bị mù, cả hai chân bị cụt và mang găng tay để bảo vệ đôi tay của mình khỏi nền bê tông vỉa hè, khi ông chạy trốn trên xe lăn bằng gỗ.

Trong số những người da trắng ngoài cuộc đã chứng kiến sự kết thúc mạng sống của người bán bút chì một cách rùng rợn, là một thiếu niên tên E.W. Maxey, từng là Phó cảnh sát trưởng của Hạt Tulsa vào thời điểm anh kể lại cuộc tàn sát với nhà sử học địa phương Ruth Sigler Avery 50 năm sau. Viên Phó cảnh sát trưởng Maxey thừa nhận đã biết những tên côn đồ trói “người đàn ông da màu tốt bụng” vào một chiếc xe mui trần và phóng đi dọc theo phố Main Street. Mô tả cảnh đó cho bà Avery vào năm 1971, ông nhớ lại rằng nạn nhân “đang la hét. Đầu ông ta bị đập, bật lên trên đường rầy bằng thép và gạch” xếp trên đường.

Cách đó không xa, tại quận Greenwood giàu có, các “dân quân tự vệ” người da trắng đã đốt cháy một cách có hệ thống một khu vực gần 40 khối vuông. Trong chớp mắt, có hơn 1.000 ngôi nhà, hơn chục nhà thờ, năm khách sạn, 31 nhà hàng, bốn nhà thuốc tây, tám văn phòng bác sĩ, cũng như một thư viện công cộng và một bệnh viện đã bị đốt cháy. Có tới 9.000 người da đen ở Tulsa bị mất nhà cửa. Hình ảnh thời kỳ đó mô tả, những người sống sót bị sốc, bị chĩa súng vào người, đưa đi đến các trại tập trung tạm thời.

Ngay từ ngày đầu tiên, nhiều người Tulsa tin rằng, các nhà chức trách đã tìm cách trấn áp sự kinh hoàng thật sự của sự kiện này bằng cách đưa con số người chết ở mức vài chục người. Những người khác ước tính rằng, có thể có tới 300 người đã chết. Số người thiệt mạng dường như vẫn còn là một bí ẩn.

Những câu chuyện nổi lên với những thi thể được xếp chồng lên nhau trên các góc phố, đã được chở ra khỏi thị trấn trên những chiếc xe tải thuộc sở hữu của thành phố, bị đốt cháy trong lò đốt rác hoặc đổ xuống sông. Trong cuốn sách năm 2019 của mình, “Tulsa 1921: Báo cáo về một vụ thảm sát”, nhà báo Randy Krehbiel đã khai quật một huyền thoại rùng rợn, mô tả số lượng lớn các xác chết đã được lấp đất để sử dụng làm phân bón.

Các câu hỏi đã gây khó khăn cho giấc ngủ của Tulsa gần 100 năm qua, dường như gần với giải pháp hơn, năm ngoái khi các nhà khảo cổ xác định hai vị trí có thể có mộ tập thể, một trong số đó tại một nghĩa trang thuộc sở hữu thành phố. Lịch sử dường như đang chế nhạo người dân Tulsa khi đại dịch virus corona khởi đầu hồi tháng 3, đã buộc thành phố phải hoãn một cuộc khai quật thử nghiệm tại nghĩa trang.

Khi Tulsa tiếp tục tìm kiếm những cái chết của nó, các nhà khảo cổ học nên nhớ đến hình ảnh của nạn nhân vô danh bị kéo lê: Một ông già có hai chân bị cụt – chân này dài hơn chân kia – và một hộp sọ bị đập vào đường ray xe điện, theo lời kể của Phó cảnh sát trưởng Maxey.

https://s.yimg.com/ny/api/res/1.2/01...f-26eb708fce3b

Một nhóm Vệ binh Quốc gia, mang theo súng trường có gắn lưỡi lê, hộ tống những người đàn ông Mỹ
gốc Phi không vũ trang đến một nhà tù sau vụ thảm sát chủng tộc Tulsa hồi tháng 6/1921.
Nguồn: Oklahoma Historical Society/ Getty Images

Đuổi ‘bọn da đen ra khỏi Tulsa’

Greenwood có khu kinh doanh được gọi là Phố Wall Đen, là nơi giàu có của người Mỹ gốc Phi ở phía Tây Nam, với hai tờ báo, hai rạp chiếu phim và một dải thương mại có một số doanh nghiệp thuộc sở hữu của những người da đen tốt nhất trên đất nước này. Giới thượng lưu kinh doanh ở Tulsa là người da trắng, bực bội trong việc cạnh tranh hơn hết vì khuôn mặt của cuộc cạnh tranh đó là người da đen. Ngoài ra, thành phố của người da trắng xem cộng đồng người da đen nhộn nhịp là một trở ngại cho việc mở rộng Tulsa.

Báo chí của những người da trắng tạo tiền đề cho sự hủy diệt Greenwood, bằng cách chế giễu cộng đồng với tên gọi “Niggertown” (khu phố da đen tồi tàn), và mô tả các câu lạc bộ nhạc jazz của nó như một nguồn sống vô đạo đức và ám chỉ sự pha trộn chủng tộc. Như thường lệ, vào đầu thế kỷ 20, một cáo buộc sai trái về tội hiếp dâm đã mở cánh cửa cho những người da trắng ở Tulsa có hành động ác cảm.

Một người đàn ông da đen bị buộc tội gạ gẫm một phụ nữ da trắng trong thang máy ở trung tâm thành phố giữa ban ngày và đã bị bắt giữ, đúng như dự đoán, một đám đông được triệu tập tại tòa án đã làm hỏng sự giải trí bằng cách hành quyết công khai trong một buổi tối. Những người Tulsan da đen xuất hiện tại hiện trường để ngăn chặn vụ hành quyết, đã bắn nhau với đám đông. Do đám đông có đông người và nhiều súng hơn, nên những người da đen rút lui về Greenwood để tự vệ, chống lại cuộc tấn công dữ dội sắp tới.

Thành phố bảo đảm tình trạng hỗn loạn bằng cách làm suy yếu các thành viên của đám đông muốn hành quyết – một quyết định thảm khốc, do Oklahoma là một trung tâm hoạt động của băng đảng Ku Klux Klan – và hướng dẫn họ “lấy súng, sẵn sàng và cố lấy mạng người da đen”. Những người đàn ông da trắng xông vào Greenwood cũng có thể được kêu gọi đốt cháy khu vực này. Những người bảo vệ Greenwood đã chiến đấu dũng cảm nhưng nhanh chóng bị áp đảo.

Một báo cáo năm 2001 về sự hủy diệt được ủy quyền bởi Cơ quan lập pháp bang Oklahoma, gồm một bức ảnh đốt cháy Greenwood. Câu nói với chú thích sai chính tả, có nội dung: “ĐUỔI BỌN DA ĐEN RA KHỎI TULSA”.

Viết trong cùng một báo cáo, nhà sử học Danney Goble đã ví cuộc tấn công với những cuộc tàn sát mà Đế quốc Nga đã tấn công vào các cộng đồng Do Thái hồi cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Trong cả hai trường hợp, các nhà chức trách hy vọng đánh đuổi những nhóm thiểu số thấp cổ bé họng, bằng cách cho phép những kẻ bố ráp giết người và cướp bóc theo ý muốn.

Ông Goble lập luận rằng, vụ thảm sát Tulsa được nhìn thấy rõ nhất trong bối cảnh có ít nhất 10 cuộc tàn sát ít được biết đến, ở các thị trấn khác của Oklahoma, đã làm đẫm máu người Mỹ gốc Phi trong năm 1921.

Hai nhà sử học khác, John Hope Franklin và Scott Ellsworth, đã mô tả phạm vi rộng lớn của sự hủy diệt:

“Thực tế chỉ sau một đêm, toàn bộ khu vực nơi các gia đình đã nuôi dạy con cái, viếng thăm hàng xóm và phơi quần áo, đã bất ngờ bị biến thành tro bụi. Và khi các ngôi nhà bị đốt cháy, cả đồ đạc bên trong cũng vậy, bao gồm đồ nội thất và các quyển Kinh thánh gia đình, những con búp bê và mền gối, giường cũi và album ảnh”.

Trong một hệ thống tư pháp ít phân biệt chủng tộc, những người Tulsa da đen có thể đã kiện thành phố vì đã khuyến khích sự hủy diệt khu vực Greenwood. Nhưng như học giả pháp lý Alfred Brophy nói trong một phiên điều trần Quốc hội năm 2007, các bồi thẩm đoàn toàn người da trắng trong hệ thống tòa án có từ thập niên 1920, bị băng đảng Ku Klux Klan xâm nhập, đã chặn mọi khả năng đòi công lý cho người Mỹ gốc Phi.

https://www.penncapital-star.com/wp-...ol-696x419.jpg

Những người da trắng đốt cháy khu phố Greenwood - chủ yếu là người da đen - sau khi
một người đàn ông da đen bị buộc tội tấn công tình dục một người phụ nữ da trắng.
Nguồn: Oklahoma Historical Society/Getty Images

Từ ‘bạo động’ đến ‘cuộc thảm sát’

Đáng chú ý là Olivia Hooker mới 6 tuổi vào cái ngày mà việc kinh doanh của gia đình cô là tiệm may Elliot & Hooker bị đốt thành tro. Hooker lớn lên, trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên gia nhập lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ, và sau đó bà cùng với những người sống sót khác ở Greenwood tham gia một vụ kiện liên bang đòi thành phố và tiểu bang bồi thường, nhưng không thành công.

Tiến sĩ Hooker sau trở thành một nhà tâm lý học, đã đưa ra một bức chân dung đau khổ về vụ thảm sát khi bà ra điều trần trước Quốc hội năm 2007. Bà nói, những kẻ xâm phạm Greenwood đã tàn phá khu phố của bà bằng súng máy. Mẹ bà chỉ vào nguồn phát ra tiếng súng và nói:

“Cái thứ đó ở trên bục có cờ Mỹ, trên đầu nó là súng máy. Và đó là những viên đạn bắn vào nhà. Và điều đó có nghĩa là đất nước của con đang bắn vào con”.

Trong khi chạy trốn khỏi đám đông, mẹ của Tiến sĩ Hooker đã dừng lại để giảng giải cho các bậc cha mẹ người da trắng, những người đã đưa con cái họ đến chứng kiến vụ hỗn chiến. Được đào tạo trong nhà nguyện tại Học viện Tuskegee, bà đã tuyên bố rằng, chiến tích này “sẽ được những đứa trẻ đến thăm cho đến thế hệ thứ ba và thứ tư” – lúc đó bà được yêu cầu dừng lại, vì những đứa trẻ da trắng đã phát hoảng. Những kẻ đột kích đã lấy hết những thứ trong nhà bà Hooker như đồ bằng lông thú, trang sức, bạc – và mang rìu đến để phá hủy những đồ đạc chắc chắn, không dễ dàng mang đi.

Tiến sĩ Hooker qua đời năm 2018, thọ 103 tuổi. Ngay sau đó, ủy ban được thành lập để điều phối các hoạt động trăm năm về những điều ngày càng được gọi là một vụ thảm sát – trái với một cuộc bạo loạn – đã được đổi tên. Ủy ban Bạo loạn Chủng tộc Trăm năm 1921, đã trở thành Ủy ban Thảm sát Chủng tộc Trăm năm 1921.

Sự thay đổi này phản ánh sự phẫn nộ kéo dài về thực tế là các công ty bảo hiểm đã nắm được “điều khoản loại trừ bạo loạn” để từ chối yêu cầu bồi thường của chủ sở hữu tài sản ở Greenwood. Từ ngữ cũng cho thấy một sự nhận thức rằng, cuộc tấn công là một nỗ lực cố ý để khủng bố và buộc những người da đen rời khỏi thành phố.

https://ichef.bbci.co.uk/news/720/cp...48-594x594.jpg

Mọi người tìm kiếm qua đống đổ nát sau vụ thảm sát chủng tộc ở Tulsa.
Nguồn: Oklahoma Historical Society/Getty Images

Các thi thể ‘xếp chồng lên nhau như gỗ chồng thành từng khối’

Một số người đàn ông da trắng tàn phá Greenwood có thể đã tự thuyết phục chính họ rằng, những người đàn ông da đen có vũ trang đối đầu với đám đông tại tòa án là một phần của âm mưu chiếm lấy thành phố của người da trắng. Không có sự giả vờ nào đối với những kẻ giết người, đã trói người bán bút chì bất lực vào một chiếc xe ô tô và kéo ông ta cho tới chết, dọc theo phố Main Street. Sự kiện này là một lễ hội mua vui trước cái chết, được dàn dựng để họ giải trí.

Sự tàn bạo này đã được ghi ra bằng một câu trong một bài báo lớn hơn về vụ tàn sát: Một người da đen bị kéo lê đằng sau một chiếc xe ô tô, với một sợi dây quấn quanh cổ ông ta, đi qua khu thương mại. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, vụ việc đã trở thành một bản tốc ký đẫm máu cho sự căm ghét bóng tối bao trùm toàn bộ vụ thảm sát này, nói chung.

Hãy xem loạt phim trên HBO được đánh giá cao “Người canh gác”. Trong khi tạo ra một thế hệ người xem mới quen thuộc với tập phim đẫm máu này, các nhà văn đã sử dụng phiên bản kéo lê của họ như một phép ẩn dụ cho bạo lực từ những người thượng tôn sắc tộc da trắng, không chỉ ở Tulsa, mà trên cả nước.

Năm 1921, giới trí thức người da trắng đã làm hết sức mình để bảo vệ thành phố khỏi sự công khai tin tức tiêu cực, bằng cách hạn chế đưa tin. Chẳng hạn như, chẳng bao lâu sau vụ hỗn chiến, cảnh sát trưởng Tulsa đã cấm chụp ảnh ở khu vực bị tàn phá nếu không được cảnh sát cho phép – như “một sự đề phòng chống lại dòng người da đen và các nhà phê bình khác tìm cách tuyên truyền cho các tổ chức của họ”.

Mô tả về sự kéo lê mà Phó cảnh sát trưởng Maxey đã chia sẻ với bà Avery 50 năm sau khi thực tế mở ra một cửa sổ về việc làm thế nào để công chúng im lặng đã đạt được.

Viên cảnh sát khinh miệt thủ lĩnh của những kẻ giết người – là người đã chết vào thời điểm ông trả lời phỏng vấn năm 1971 – và dường như ông có tình cảm thật sự với người bán bút chì. Tuy nhiên, ông từ chối nêu tên thủ phạm chính vì ông ta “có người dân” ở Tulsa. Suy nghĩ này nhân lên bởi hàng ngàn người đàn ông, những người đã tham gia vào bạo lực hoặc biết ai đó đã tham gia, và bạn sẽ hiểu ngay được câu chuyện này đã bị đẩy đến bên lề nhận thức của công chúng như thế nào.

Giống như nhiều người Tulsa khác, Phó cảnh sát trưởng Maxey nghi ngờ thành phố này đã đưa ra số lượng người chết thấp đáng ngờ. Trong cuộc phỏng vấn của Avery, ông nói về việc nhìn thấy năm hoặc sáu chiếc xe tải chở xác người da đen đi tới phố Main Street, tới một điểm đến không xác định.

“Tôi thấy họ chở hết xe tải này tới xe tải khác, các xác chết của những người da màu trong đó, xác xếp chồng lên nhau như các khối gỗ”, ông nói.

Khi được hỏi người chết có thể đã được chở đi đâu, ông trả lời, “ngay cả tôi cũng không biết điều đó, nhưng họ đưa những người đó ra một nơi nào đó, tôi đoán vậy, và đặt họ vào những cái hào/ mương hoặc một chỗ nào đó”.

Khi Tulsa dẹp sạch những xác chết ở thành phố, một trăm năm của một trong những tập phim tàn khốc nhất về chủ nghĩa khủng bố chủng tộc trong lịch sử đất nước này sắp đến. Khi các nhà khảo cổ học tiếp tục công việc của họ, những người Tulsa hiện đại cũng có thể tìm hiểu thêm về tập phim đẫm máu đã ám ảnh những giấc mơ thành phố trong gần một thế kỷ.

New York Times
Tác giả: Brent Staples
Dịch giả: Trúc Lam
19-6-2020
https://baotiengdan.com
24-6-2020