Việt Nam vẫn không có tự do internet: Báo cáo của Freedom House
Việt Nam vẫn không có tự do internet: Báo cáo của Freedom House
Bản phúc trình thường niên về “Tự do Internet năm 2017” của Freedom House đánh dấu 17 năm liên tục suy giảm chung về tự do internet toàn cầu. Trong đó, Việt Nam được xếp vào danh sách các quốc gia không có tự do internet.
Chính phủ thao túng truyền thông mạng
Lên tiếng tại buổi công bố Bản phúc trình thường niên về “Tự do Internet năm 2017” tại Thủ đô Washington, bà Sanja Kelly, Giám đốc dự án “Tự do Internet” của Freedom House cho biết có thêm nhiều chính phủ thao túng truyền thông mạng xã hội cũng như đàn áp các nhà bất đồng chính kiến trực tuyến, như là một động thái đe dọa dân chủ nghiêm trọng, tăng từ 23 lên 30 chính phủ trong vòng 1 năm qua.
Những người công dân như chúng tôi chẳng hạn, tôi nghĩ rằng quyền được tự do biểu đạt, quyền được tự do suy nghĩ và nói lên tiếng nói của mình, quan điểm của mình về đất nước, chế độ chính sách, các câu chuyện xã hội xảy ra…thì đó là nhu cầu căn bản và nhu cầu bức thiết. Và đã là nhu cầu thì chúng tôi phải tìm cách để đạt được điều là chúng tôi muốn cất tiếng nói của mình. Tôi cho rằng nhà cầm quyền tìm cách kiểm duyệt thì người dân cũng sẽ tìm cách để ‘lách’, theo ngôn từ của Việt Nam
-Blogger Nguyễn Chí Tuyến
Nga và Trung Quốc được nhắc đến trong Bản phúc trình là hai quốc gia tiên phong sử dụng các nhà bình luận được trả lương và các chương trình chính trị để tuyên truyền cho chính phủ, nhưng giờ đây cách thức này đã lan rộng ra toàn cầu và sự lan rộng nhanh chóng như thế có thể gây ảnh hưởng đến dân chủ cùng các hoạt động dân sự.
Bản phúc trình cho thấy số liệu trong năm qua có đến 87% dân số thế giới sử dụng internet; trong đó bao gồm 23% được hưởng tự do internet, 28% internet không hoàn toàn tự do, 36% không có tự do internet và 13% không thể truy cập internet. Bà Sanja Kelly nhấn mạnh các số liệu vừa nêu được cho là hậu quả của việc chính phủ thao túng truyền thông mạng, như tung tin giả mạo hay đưa tin sai lệch cũng như có nhiều nỗ lực để lọc và chặn thông tin trực tuyến. Giám đốc dự án “Tự do Internet” của Freedom House nói rằng:
“Chúng tôi nhận thấy các thể loại hình thức thao túng truyền thông mạng đóng vai trò quan trọng trong các cuộc bầu cử ở 18 quốc gia chỉ trong năm 2016. Điều này nhắc nhở chúng ta không chỉ tập trung vào việc thao túng truyền thông mạng ở Hoa Kỳ và Châu Âu, mà đó là xu hướng toàn cầu. Tôi có thể nêu ra vài trường hợp ví dụ như Philippines sử dụng quân đội để đưa những thông tin ủng hộ các chính sách của chính phủ cũng như chiến dịch diệt trừ ma túy một cách tàn bạo tại nước này. Chúng ta cũng có thể thấy hình thức thao túng thông tin mạng xã hội như thế ở Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam.”
Việt Nam không cải thiện tự do internet
Việt Nam được xếp điểm số 76 trên thang điểm 100, lọt vào danh sách các quốc gia không có tự do internet.
Bản Phúc trình liệt kê tự do internet ở Việt Nam trong năm 2017 bị kiểm soát chặt chẽ do sự gia tăng bắt bớ và đe dọa. Nhiều nhóm blogger và dân sự bị cảnh sát trấn áp và dùng vũ lực tịch thu các thiết bị điện tử. Hàng chục người bị bắt giữ và bỏ tù theo các điều luật mơ hồ như 88, 258 trong Bộ luật Hình sự Việt Nam. Các vụ biểu tình phản đối thảm họa môi trường biển do Nhà máy Formosa Hà Tĩnh thải độc tố ra biển, bùng nổ từ tháng 4 năm 2016 kéo dài cho đến năm 2017, được nêu ra trong Bản phúc trình như là bằng chứng rõ ràng việc đe dọa và bắt bớ các nhà hoạt động xã hội tại Việt Nam.
Bản Phúc trình cũng đề cập đến Chính phủ kiến tạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, kể từ khi điều hành quốc gia, hồi nửa năm 2016 đến nay đã không có một biểu hiện nào cho thấy cố gắng cải thiện môi trường tự do internet. Trong Bản Phúc trình còn cho biết sau khi một vài blogger được trả tự do khi Việt Nam ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương- TPP, thì lại gia tăng bắt bớ kể từ 6 tháng cuối năm của năm 2016. Theo số liệu ghi nhận của Tổ chức Phóng viên không Biên giới, tính đến thời điểm tháng 4 năm 2017, ít nhất 19 nhà hoạt động xã hội, bị bắt giữ vì bày tỏ chính kiến trên mạng xã hội. Và báo cáo cho thấy nhà cầm quyền Hà Nội lại có đợt đàn áp mới vào mùa hè năm 2017.
Giám đốc Báo cáo “Tự do Internet”, ông Adrian Shahbaz nói với RFA về tình hình tự do internet năm 2017 của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á:
Chúng tôi ghi nhân ở Việt Nam và trong khu vực có sự gia tăng thao túng truyền thông mạng. Việt Nam cũng như một số các quốc gia kiểm soát gắt gao ý kiến của người dân và đó là điều rất đáng quan ngại. Việt Nam bị xếp vào danh sách quốc gia không có tự do internet cùng với Thái Lan và Myanmar, mà có thể được cho là chịu nhiều trở ngại trong việc không cho phép và bắt bớ cư dân mạng, nếu như so sách với đất nước Campuchia láng giềng
-Chuyên gia Adrian Shahbaz
“Chúng tôi ghi nhân ở Việt Nam và trong khu vực có sự gia tăng thao túng truyền thông mạng. Việt Nam cũng như một số các quốc gia kiểm soát gắt gao ý kiến của người dân và đó là điều rất đáng quan ngại. Việt Nam bị xếp vào danh sách quốc gia không có tự do internet cùng với Thái Lan và Myanmar, mà có thể được cho là chịu nhiều trở ngại trong việc không cho phép và bắt bớ cư dân mạng, nếu như so sách với đất nước Campuchia láng giềng. Tôi nghĩ có rất nhiều những nhà hoạt động xã hội tại các nước này đang làm những công việc để vượt qua tình trạng khó khăn. Tôi hy cọng chúng ta sẽ chú ý nhiều hơn về các công việc ủng hộ dân chủ cũng như ủng hộ quyền tự do biểu đạt của các nhà hoạt động xã hội. Chúng ta cần hỗ trợ họ bởi vì họ đang làm những việc thật sự cam go trong môi trường nguy hiểm.”
Các chuyên gia nghiên cứu của Freedom House cho biết một dấu hiệu lạc quan trong Bản phúc trình “Tự do Internet năm 2017” là sự tương tác cùng chiều giữa các chính phủ với cư dân mạng mỗi khi chính phủ gia tăng các biện pháp kiểm soát, ngăn chặn tự do internet thì những nhà hoạt động xã hội sẽ tích cực tìm kiếm nhiều giải pháp vượt qua. Nhà hoạt động xã hội Nguyễn Chí Tuyến, từ Hà Nội, sau khi theo dõi buổi công bố trực tuyến Bản phúc trình thường niên “Tự do Internet năm 2017” lên tiếng với Đài Á Châu Tự Do:
“Tôi nghĩ rằng đó cũng là một lẽ rất tự nhiên và tôi hoàn toàn đồng ý với Freedom House về viêc các chính phủ đều muốn kiểm soát hay kiểm duyệt những thông tin hay bằng các biện pháp về kỹ thuật, hoặc bằng các bộ luật, thậm chí có thể ghép tội dễ dàng nhằm mục đích làm cho người dân không được quá chỉ trích đối với chính quyền.
Những người công dân như chúng tôi chẳng hạn, tôi nghĩ rằng quyền được tự do biểu đạt, quyền được tự do suy nghĩ và nói lên tiếng nói của mình, quan điểm của mình về đất nước, chế độ chính sách, các câu chuyện xã hội xảy ra…thì đó là nhu cầu căn bản và nhu cầu bức thiết. Và đã là nhu cầu thì chúng tôi phải tìm cách để đạt được điều là chúng tôi muốn cất tiếng nói của mình. Tôi cho rằng nhà cầm quyền tìm cách kiểm duyệt thì người dân cũng sẽ tìm cách để ‘lách’, theo ngôn từ của Việt Nam.”
Đài RFA ghi nhận trong những ngày vừa qua, cư dân mạng tại Việt Nam cũng như dư luận trong nước lo ngại Dự thảo Luật An ninh mạng, nếu được thông qua có thể đẩy các tập đoàn công nghệ thông tin lớn như Google, Facebook, Youtube…ra đi trong trường hợp họ không hợp tác theo yêu cầu của pháp luật Việt Nam. Trong khi một số tổ chức nhân quyền thế giới cảnh báo đây có thể là một biện pháp hạn chế tự do internet của dân chúng tại Việt Nam, thì Bộ trưởng Bộ Công An-Thượng tướng Tô Lâm tuyên bố buổi thảo luận của Quốc Hội về Dự thảo Luật an ninh mạng hồi cuối tháng Mười rằng nếu Việt Nam chặn internet thì không “chơi” được với ai.
Hòa Ái, phóng viên RFA
2017-11-14
