Tuyển nữ VN nên bỏ tâm lý 'thua đẹp' để chơi tốt hơn ở Women's World Cup 2023
Tuyển nữ VN nên bỏ tâm lý 'thua đẹp' để chơi tốt hơn ở Women's World Cup 2023
Thứ Năm tuần này, ngày 27/7/2023, đội tuyển quốc gia bóng đá nữ Việt Nam sẽ đá trận thứ hai vòng bảng E gặp Bồ Đào Nha.
Đối với cả hai đội, đây là cơ hội cuối cùng để hy vọng lọt vào vòng sau không hoàn toàn khép lại. Dù việc đi tiếp vốn đã được cho là bất khả thi với cả Việt Nam, lẫn Bồ Đào Nha, khi rơi vào bảng tử thần với sự góp mặt của Mỹ và Hà Lan, hai đội nhất và nhì của World Cup bốn năm trước.
Song cả hai đội lần đầu bước ra sân ở giải thế giới đều khát khao cải thiện hình ảnh, kỳ vọng ở trận đấu này sẽ mang lại sắc thái mới sau trận mở đầu đầy tiếc nuối.
Tuyển thủ Jessica Silva, tiền đạo chơi nổi bật trong trận đá với Hà Lan trên sân Forsyth Barr (Dunedin), nói rằng cô và đồng đội muốn thắng cả Việt Nam và Mỹ: "Chúng tôi kém may mắn trong hiệp hai, lẽ ra có thể giành điểm trước Hà Lan. Bất lợi này ngoài mong muốn, nhưng World Cup chưa kết thúc. Chúng tôi cần phát huy hết sức mạnh của toàn đội, vì phía trước còn hai trận đấu và chúng tôi khao khát giành chiến thắng".
Tuyển thủ Chương Thị Kiều cũng có suy nghĩ tương tự, em thổ lộ là đội cố gắng khắc phục những điểm yếu trong phòng ngự bộc lộ trong trận gặp Hoa Kỳ và nhận bất lợi khi thua với tỷ số 0-3. Em nói: " Quan trọng nhất với chúng tôi là phải thi đấu tự tin, quyết tâm. Bồ Đào Nha cũng là tân binh. Đã tới vòng chung kết thì đội nào cũng mạnh, không phân biệt mới hay cũ".
Đây chắc chắn là một trận đấu hay và có nhiều ẩn số. Đứng về thứ hạng FIFA, Việt Nam kém Bồ Đào Nha 11 bậc, song không phải là đối thủ quá khó như Mỹ hoặc Hà Lan. Việt Nam được nghỉ hơn một ngày so với đội bạn. Đây là lợi thế về thể lực và tiền đạo Thanh Nhã có nhiều khả năng ra sân cùng với Huỳnh Như. Đây là một tin tốt.
Đội tuyển Bồ Đào Nha được lắp ghép bằng các khối cầu thủ của Benfica, Sporting, Braga.
Họ được bổ sung thêm thủ thành Inês Pereira đang chơi cho đội bóng Thụy Sĩ FC Servette, hậu vệ Diana Gomes của Séville, tiền vệ Andreia Jacinto chơi cho Real Sociedad và Tatiana Pinto của Levante đang chơi ở giải vô địch Tây Ban Nha. Nên về căn bản, hiểu biết của Huỳnh Như thu nhận được trên đất bạn có thể giúp ích thêm cho hlv Mai Đức Chung tìm ra đấu pháp tốt nhất.
Huỳnh Như hiện chơi trong giải vô địch quốc gia Bồ Đào Nha. Toàn bộ hàng tấn công Bồ Đào Nha là các tiền đạo vốn đối mặt với Huỳnh Như hàng tuần.
Cần tâm lý vững
Tôi tin rằng, nếu đội Việt Nam khắc phục được những khiếm khuyến về tâm lý, thì các em hoàn toàn có thể chơi sòng phẳng trong trận tới.
Tôn trọng đối thủ là điều cần thiết, song đặt mục tiêu thua không quá đậm 0-13 như Thái Lan là đồng nghĩa với "vĩ đại". Cần tránh gọi sự việc không đúng bản chất. Cách đánh giá lấy Thái Lan làm thước đo là tự giới hạn mình, đầy tự ti, cho rằng lần đầu đến World Cup chỉ để học hỏi. Cách nhìn này thiếu chính xác.
Nhận ba bàn thua, đành rằng có những lăn tăn trong hai lần thủng lưới, toàn trận không có một cơ hội tung một cú sút vào khung thành đối phương, được phóng viên TTXVN nhận định là một trận đấu 'còn hơn cả vĩ đại'?
Tôi đọc mà không tin vào mắt mình với dòng bình luận này: "Ba bàn thua là một cách biệt dễ chịu và đáng yêu, bởi từ đó chúng ta có thể hy vọng, có thể đợi chờ hơn nữa từ họ trong hành trình World Cup này. Cảm ơn họ vì họ đã ở đây, cho thế giới thấy, phụ nữ Việt Nam là thế nào…"
Tỉnh táo và chuyên nghiệp cần thiết hơn gấp những chiếc tàu bay giấy. Sự thật mất lòng nhưng cần có dũng cảm nói lên những cái được, cái thiếu. Ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần, nói ra cái dại bổ ích hơn là vào hùa, để rồi thất bại sau nối tiếp vết xe một lần đã đổ kềnh.
Nhìn rộng ra các đội bóng khác họ cũng là phụ nữ, và họ chơi bóng cũng giỏi và hay lắm, không chỉ có phụ nữ Việt Nam chơi hay 'hơn cả vĩ đại'.
Một trận đấu khép lại là vĩnh viễn, như không ai có thể tắm hai lần trong một dòng sông. Lớp cầu thủ này đi qua và họ sẽ mang nỗi thất vọng, niềm vui, tiếc nuối đi theo. Liệu ai có thể nói chắc rằng 4 năm sau Việt Nam lại có dịp góp mặt ở sân chơi danh giá này ? Khi đặt mục tiêu và thỏa mãn là đã không thua đậm rất tai họa. Bóng đá đẹp, hấp dẫn ở chỗ, một đội bóng châu chấu có thể nuốt trôi một con voi. Nếu không có lòng tin vào chiến thắng có cần phải ra sân thi đấu ?
Cần xác định, đây là cơ hội để các tuyển thủ thể hiện mình, ngay cả là tìm một bến đỗ mới cho tương lai dưới con mắt tìm kiếm nhân tài của cả thế giới. Đừng để các em cóng chân không dám lên tấn công, bó vào việc phòng ngự. Thật sự tôi thích dù các em thua 1-4, hay 1-5 vẫn thú vị hơn là để lọt ba bàn không gỡ.
Cần giải thích thế nào, khi đội bóng Jamaica đứng trên bảng xếp hạng FIFA tệ hơn Việt Nam cả chục bậc (43/32) đã cầm hòa đội tuyển Pháp ?
Việt Nam về thứ hạng là đội xếp hạng thứ ba trong trong 8 đội lần đầu vào giải, Panama (hạng 52), Haiti (hạng 53), Marocco (hạng 72), Zambia (hạng 77), Philippines (46), Bồ Đào Nha (21) và Cộng hòa Ireland (21).
Kết quả: Panama thua Brazil 0-4, Marocco thua Đức 0-6, Zambia thua Nhật Bản 0-5, Philippines thua Thụy Sĩ 0-2, Haiti thua Anh 0-1, Bồ Đào Nha thua Hà Lan 0-1, Ireland thua Australia 0-1. Như vậy, tỷ số thua 0-3 của Việt Nam thuộc nhóm cuối. Chúng ta có thể vừa lòng với một trận thua sâu như vậy, nếu so với hàng xóm Philippines, hoặc Haiti ?
Đứng về tỷ số, thua vậy chưa phải là quá sốc. Song, chúng ta không nên lấy đó làm điều an ủi. Đội Philippines chỉ đứng thứ 46, đã gây khó khăn nhiều, chỉ để thua 0-2 trước đội Na Uy (xếp thứ 12 FIFA), với Ada Hegerberg đoạt giải Quả bóng vàng 2018.
Đội Bồ Đào Nha nhỏ bé, cũng lần đầu dự giải, suốt trận đấu, không bao giờ rối loạn hay nao núng, đá sòng phẳng với đội Á quân thế giới với các tuyển thủ cao lừng lững đến 1m80. Bồ Đào Nha thiếu chút may mắn là có một trận hòa. Mà đội Hà Lan nữ cũng như nam bây giờ không còn cái hào hoa thủa nào, mà áp đặt một lối chơi khủng bố thiên về thể lực, đá rắn để áp đảo tinh thần đối phương.
Thậm chí, Hà Lan đang vướng bê bối với việc huấn luyện viên chỉ đạo cầu thủ vờ chấn thương để kiếm cơ hội mách nước cho gà nhà đang mắc tóc.
Thêm một bằng chứng nữa, là đội Haiti khẳng khiu, gầy guộc, nhọc nhằn đủ đường với nền kinh tế và xã hội đầy rẫy bất ổn đã làm cho các cô gái Anh đương kim vô địch châu Âu chắc nịch, hừng hực khí thế phải trầy vi tróc vẩy.
Tôi cho rằng, đội Việt Nam có thể làm tốt hơn rất nhiều. Các em có căn bản để tin tưởng vào khả năng.
Đội Mỹ chỉ có một bàn thắng ở phút 13 thuộc loại đẳng cấp, khi Lindsay Horan chọc khe cho Sophia Smith ghi bàn. Với 10 giây, sau ba đường chuyền, bóng từ giữa sân đã đến trước khung thành đội Việt Nam để Smith băng vào xỉa bóng ghi bàn.
Ít đội nào thể hiện sự tinh tế trong cách đột phá sâu và sắc như vậy. Để lỏng đối thủ với bằng ba đường chuyền đã xé toang hai cánh cửa phòng ngự đến 9 ổ khóa, đối diện không bị cản phá trước mặt Kim Thanh là lỗ hổng cần mạng vá kịp thời.
Bàn thua thứ ba của Việt Nam có thể không xảy ra, nếu Chương Thị Kiều cẩn trọng hơn trong vòng cấm địa, không để cho Smith cướp mất bóng, chuyền cho Horan sút ghi bàn. Đây là điều đáng tiếc nhất, vì bắt đầu từ phút 66, đội Việt Nam đã chơi khởi sắc hơn, tạo được một số cơ hội sáng sủa khi có bóng để phản công. Tuy nhiên, rất nhiều lần, tuyến giữa của Việt Nam tranh chấp được bóng, đang ở vị thế tốt, không khai thác được quá hai đường chuyền. Số đường bóng gửi đúng địa chỉ đồng đội quá thấp, các đường chuyền tiếp nối bị bỏ lỡ vì thiếu kiên quyết và quá chuyên tâm phòng ngự. Đây là chỉ số dưới sức của các em.
Về mặt trọng tài, theo tôi đội Việt Nam không được đối xử thích đáng. Quả phạt đền dành cho đội Mỹ là một trong những chủ đề gây tranh cãi. Trọng tài người Marocco đã phải cần đến 3 phút rưỡi để tìm ra 'con rận vô hình' trong mũi giầy của hậu vệ Hoàng Thị Lan. Bình luận viên đài truyền hình Pháp W9 cho đây là một quyết định 'quá nghiệt ngã' khi xử phạt Việt Nam trên chấm phạt đền.
Rất may, quyết định nặng nề của trọng tài trao thêm nhân tố cho Kim Thanh trở thành cầu thủ hay nhất trận đấu khi phá thành công cú sút của Alex Morgan, chấm dứt huyền thoại chưa bỏ lỡ cơ hội ghi bàn của Mỹ từ chấm 11 mét từ năm 2010.
Bàn thắng thứ hai của Mỹ cũng đầy nghi kỵ, với tình huống trọng tài biên đã phất cờ cho rằng cầu thủ Mỹ ở vị trí việt vị, song trọng tài chính cho rằng 'lỗi trong khuôn khổ cho phép'. Các đội bóng lớn vốn được các phù thủy áo đen ưu ái đã thành thông lệ.
Bóng đá cũng là một phần của cuộc sống
Trong bóng đá có những mặt tối, mặt sáng. Trận đấu giao hữu trước giải của đội Việt Nam với đội Tây Ban Nha đứng về góc nhìn kỹ thuật và tâm lý cũng cần xem xét lại. Tây Ban Nha là một đội bóng rất mạnh, sở hữu nữ tuyển thủ hai lần đoạt giải Quả bóng vàng Alexia Putellas, năm 2021, 2022. Trận đấu vừa qua với Costa Rica (thắng 3-0) cho thấy đây là một tập thể vững vàng, khó đánh bại.
Các tiền đạo Tây Ban Nha chạy như ngựa vía đến 9 km trong trận đấu, nã 40 cú sút vào khung thành Costa Rica. Chưa bước vào giải, họ đã là hạt giống của bảng C.
Vậy tại sao Việt Nam chọn Tây Ban Nha làm quân xanh khi biết phải đối đầu với đội thứ 6 thế giới?
Thông thường chạy đà cần nâng dần tốc độ từ thấp đến cao, chọn điểm rơi về sức bền, thể lực đạt đỉnh vào những trận đấu đối xứng, đấu loại trực tiếp. Đây là cách đội bóng nổi tiếng về đá giải như CHLB Đức áp dụng.
Đá với một đội tên tuổi và đẳng cấp đã được khẳng định như Tây Ban Nha, ở một thời điểm rất tế nhị và mong manh cho các tuyển thủ là một lập trình khó thuyết phục. Đương nhiên, căng sức đá, chơi hết mình Việt Nam cũng còn phải cố lắm mới bằng bạn. Nghĩa là, xả hết năng lượng qua đợt tập huấn, có bàn thắng khích lệ trước đội tuyển Đức, để rồi căng cơ tối đa, tiêu hao thể lực trên toàn mặt sân …sau đó phải nạp năng lượng từ đầu, khi World Cup chỉ còn một tuần ? Thời gian còn lại không đủ để một chấn thương căng cơ kịp hồi phục.
Tôi lấy ví dụ về đội Pháp năm 2002, lúc đó là đương kim World Cup 1998. Bay sang Seoul bảo vệ vương miện, Pháp đã chọn Hàn Quốc đá giao hữu trước khi mở màn World Cup. Zinedin Zidan gặp chấn thương trong trận này, anh phải chạy đua với thời gian để có thể góp mặt trong trận cuối. Song danh thủ đoạt giải Quả bóng vàng bốn năm trước chỉ còn là một cái bóng vô hại, Pháp bị loại ngay ở vòng bảng.
Một điều tế nhị nữa tôi cũng muốn nêu lên ở đây. Chắc chắn, không một tuyển thủ nào muốn gặp chấn thương, phải về nước, khi một tuần nữa sẽ thi đấu chính thức. Có mặt trong danh sách chính thức, các em sẽ được nhận 30 000 đô la tiền thưởng theo quy định của FIFA. Đây là điều dễ hiểu. Với các em, đó là tiền đề vật chất lớn, thay đổi cuộc đời trong một đất nước bộn bề khó khăn và bóng đá nữ chưa được ưu ái như các đồng nghiệp nam.
Các em sẽ giữ chân, không thể hiện hoàn toàn năng lực. Kết quả, Việt Nam để thua 0-9.
Đây là bất lợi về mặt tâm lý cho các em. Một trận giao hữu không phản ánh hết thực chất của một đội bóng. Song, hẳn khó tránh có những so sánh yếu mềm là, đá với Tây Ban Nha thua nặng thế, thì Thái Lan thua Mỹ 0-13 cũng đúng thôi?
Theo tôi, lẽ ra trước thềm World Cup chỉ nên chọn một đội bóng nhỏ để chạy đà thích hợp hơn.
Một trận đá tập không quá cam go cho phép tịnh tiến nền tàng thể lực, tìm sự ăn ý giữa các chi tiết của động cơ chiếc xe từ số nhỏ lên số lớn, tăng dần đều? Đây mới là bài học cần rút ra, dù đã muộn.
Việt Nam đã ra biển lớn, sóng sẽ cao hơn, cũng có cả bão táp mà sân chơi khu vực không có. Nên chuyển đến các em niềm kiên định rằng, dù chỉ còn một phần nghìn tia hy vọng vẫn là hy vọng, tâm lý được giải tỏa, thì đội nữ Việt Nam sẽ còn bay cao hơn, mang niềm vui lớn hơn về cho đất nước.
Bài thể hiện quan điểm riêng của nhà báo tự do Phạm Cao Phong ở Paris, Pháp.
