Monday, 25 October 2010 12:01 Khoa học .Ma Thu đ về v ma thua của đất trời v lng người. Bắc Mỹ l nơi m c cảnh ma thu đẹp nhất thế giới. Hng năm hng trăm ngn du khch đ đến Canada vo khoảng thng 10, để chỉ xem cảnh đổi thay của đất trời, ngắm cy l đổi mu. Vậy th tại sao l vng trong ma thu?
Cc phn tử tạo mu vng v cam chnh l nguyn nhn khiến cy thay o khi thu sang, nhưng điều g khiến nhiều loại cy đỏ rực rỡ vẫn cn l b ẩn. Mu l cn tiết lộ cho ta biết mức độ tổn hi tm thần ( stress) của cy.


L cy phản ứng trước sự giảm nhiệt độ v nh mặt trời yếu v t hơn của ma thu bằng cch ngừng sản xuất diệp lục - chất tạo điều kiện cho cy bắt nh sng v tạo ra năng lượng. Bởi diệp lục rất nhạy cảm với điều kiện lạnh, nn trong những trường hợp như sương đến sớm, l cy sẽ đổi mu rất nhanh.
Khi chất diệp lục tạo mu xanh bớt dần đi, th cc chất nhuộm mu đỏ v vng - chnh l cất caroten thường c mặt trong c rốt hoặc b đỏ - thống lĩnh bề mặt l.
"Chất tạo mu vng v đỏ vẫn lun hiện diện trong l cy suốt cả ma h, nhưng phải đến khi mu xanh nhạt đi chng ta mới nhn thấy", Paul Schaberg, nh nghin cứu về thực vật học của Cơ quan Lm nghiệp Mỹ cho hay.

Tuy nhin, sắc đỏ rực rỡ của một số loi cy vẫn l điều b ẩn đối với cc nh khoa học. Khi thu sang, những cy phong v tần b trở nn đỏ rực l nhờ chất sắc tố (anthocyanins), chỉ xuất hiện vo ma thu. Chất ny cũng mang đến mu đỏ cho những quả du chn, to đỏ v mận.

Ở cy cối, những chất tạo mu đỏ ny c tc dụng như một tấm l chắn nh sng mặt trời, ngăn cc tia c hại v bảo đảm cho l cy khỏi bị nh sng với cường độ qu mạnh. N cũng đng vai tr l chất chống đng, bảo vệ cc tế bo cy khỏi bị đng cứng, v cn l chất chống oxy ha.
Cy cối tạo ra những chất ny để phản ứng với điều kiện khắc nghiệt như lạnh đến mức đng băng, tia UV, kh hạn v nấm mốc.

Ngoi ra, l cy mu đỏ cũng l dấu hiệu của bệnh tật v mệt mỏi. Nếu chng ta thấy l của một hay nhiều cy chuyển mu đỏ từ rất sớm - vo khoảng thng 8 - rất c thể n đang phải chiến đấu với nấm hoặc bị một ai đ li xe đm vo.

Nhưng tại sao cy cối lại mất cng sức nhuộm l chỉ để t ngy sau đ chng rụng đi?
"Một số người suy đon rằng điều đ gip l cy đương đầu với stress", Schaberg ni với phng vin tạp ch LiveScience. "Nếu cc sắc tố gip cho l tồn tại trn cy thm t ngy nữa, l c thể gip cy thu nhận được những điều tốt cho cy trước khi rụng. Cy sẽ tch trữ nguồn sống đ cho ma sinh si sau".



Nguồn: Thời Bo