Matxcơva nghi Balkan giúp Bruxelles phá lệnh trả đũa của Nga




Trong năm 2014, Bosnia đã bán sang Nga hơn 3 ngàn tấn nông phẩm, tăng gấp ba lần khối lượng bình thường - REUTERS /Eric Vidal
Từ tháng 9 đến nay, xuất khẩu nông phẩm của nhiều nước Balkan sang thị trường Nga tăng vọt. Tháng 9 cũng là thời điểm Nga ban hành biện pháp trả đũa lệnh cấm vận của Tây phương, ép Nga phải ngưng can thiệp tại Ukraina. Trong cuộc đấu « vỏ quýt dầy móng tay nhọn » này , Balkan là nạn nhân hay kẻ thủ lợi ?

Ba nước Balkan nằm trong tầm nhắm của chính quyền Nga là Bosnia, Albanie và Macedonia. Tất cả các nước này đều không ủng hộ các biện pháp trừng phạt Nga của Mỹ và Liên Hiệp Châu Âu. Matxcơva cũng hy vọng là các quốc gia balkan, tuy ước mơ gia nhập Liên Hiệp Châu Âu, sẽ không làm đồng minh giúp các nước châu Âu lòn lách biện pháp trả đũa của Nga. Tuy nhiên, thực tế dường như không như Matxcơva mong chờ.

Đối tượng bị Nga cảnh cáo đầu tiên là cộng hòa Bosnia. Từ tháng một đến tháng 9 năm nay, quốc gia nhỏ bé này đã bán sang Nga hơn 3.100 tấn nông phẩm từ trái cây cho đến khoai tây, tăng gấp ba lần khối lượng bình thường.

Theo AFP, một viên chức Bosnia xác nhận là phần lớn nông phẩm xuất khẩu sang Nga tăng cao nhất trong giai đoạn tháng 9 tháng 10 tức là từ khi lệnh cấm vận của Nga có hiệu lực. Cùng thời điểm này, Bosnia cũng nhập từ châu Âu đến 7000 tấn khoai tây trong khi cùng thời gian trong những năm trước chỉ nhập có 320 tấn.
Từ đầu mùa thu năm nay, chính quyền Nga nói thẳng là muốn các nước Balkan đừng tuân theo yêu cầu của Bruxelles tham gia vào liên minh trừng phạt Nga.

Đổi lại, Nga sẽ mở rộng cửa mua nông phẩm của Balkan.Tháng 10 vừa qua, tổng thống Nga đã kêu gọi Serbia hãy nhân cơ hội tốt để giành thêm thị phần lương thực tại Nga mà hiện nay Serbia chỉ mới đạt mức khiêm tốn là 0,2%.

Tuy nhiên, giờ đây Nga không tin tưởng mấy vào thế trung lập của Balkan mà từ nhiều thập niên nay là bạn hàng chính của Liên Hiệp Châu Âu.

Matxcơva đã quyết định rà soát từng quốc gia một mà ngoài Bosnia còn có Albanie và Macedonia. Chính quyền Nga yêu cầu ba nước - không bị Matxcơva cấm vận trả đũa - phải cung cấp trong thời gian ngắn nhất số liệu sản xuất nông nghiệp của năm 2014. Nga còn áp dụng hình thức cảnh cáo gửi trả lại Macedonia 20 tấn khoai tây bị nghi có nguồn gốc từ Hy Lạp, thành viên của Liên Hiệp Châu Âu.

Người nông dân châu Âu vô tình bị lôi vào vòng khủng hoảng mà họ không phải là kẻ chủ động. Nông dân Bosnia, lúc đầu, rất phấn khởi vì lệnh cấm vận kinh tế giữa Matxcơva và Bruxelles. Họ hy vọng cải thiện thu nhập khi thay thế đồng nghiệp Tây Âu bán nông phẩm cho Nga. Giờ đây, giới nhà nông Balkan lo sợ phản ứng của chính quyền Putin.

Chủ tịch Hiệp hội nhà trồng cây ăn trái Bosnia, ông Dragoja Dọcinovic gián tiếp thừa nhận có vấn đề trung chuyển hàng xuất khẩu. Tuy nhiên theo ông, thành phần môi giới chiếm phần lợi nhuận béo bở, còn nông dân lúc nào cũng bị thiệt thòi.

Giới chuyên gia kinh tế Bosnia nghĩ rằng chính quyền các nước Balkan phải trấn an Matxcơva để Nga tiếp tục mở cửa thị trường . Nếu tình trạng cấm vận còn kéo dài thì năm tới sẽ là một năm trù phú cho nông dân địa phương.

Chính quyền Macedonia và Albanie đã bảo đảm với Nga là tất cả nông phẩm bán sang Nga được sản xuất tại Balkan chứ không đến từ tây Âu. Bộ nông nghiệp Macedonia tin tưởng là các số liệu do họ cung cấp sẽ đánh tan mọi nghi ngờ từ phía chính quyền Nga .

Đây không phải là ý kiến của nhà kinh tế Svetlana Cenic : « Tất cả các nước Balkan bị nghi ngờ làm trung chuyển bán nông phẩm Liên Hiệp Châu Âu qua Nga trong quá khứ xuất khẩu rất ít so với nhu cầu của Nga ». Do vậy, những con số xuất khẩu đột nhiên tăng vọt chắc khó che mắt được Matxcơva.


RFI