Nước bị diệt vong còn có thể phục hưng, nhưng văn hóa bị tiêu hủy thì tất cả đều bị hủy


“Nước bị diệt vong còn có thể phục hưng, nhưng văn hóa bị tiêu hủy thì tất cả đều bị hủy”, đây là câu nói nổi tiếng của Tưởng Giới Thạch, nhà lãnh đạo Trung Hoa Dân Quốc. Câu nói này cho thấy ông coi trọng giáo dục như thế nào!



Tưởng Giới Thạch. (Ảnh: Internet)

Trong một thời gian dài, tôi luôn cho rằng trong thời kỳ kháng chiến toàn bộ sinh viên trường Đại học liên hợp Tây Nam đi bộ hành quân từ Bắc Kinh đến Côn Minh để tránh nạn. Tôi luôn mong muốn có một ngày sẽ được đi trên con đường này; một là để tưởng niệm kháng chiến, hai là muốn giảm béo.

Sau này, khi xem một vài tài liệu mới biết rằng, họ từ Trường Sa đi đến Côn Minh, mà chỉ có khoảng hơn 300 nam sinh viên và vài chục giảng viên, tất cả những người đi bộ đều phải qua kiểm tra sức khỏe rất kỹ lưỡng, và được trung tướng Hoàng Sư Nhạc dẫn quân theo bảo hộ. Những sinh viên và giảng viên còn lại đều ngồi xe đi đường vòng qua Quảng Tây tới Côn Minh, toàn bộ chi phí đều được chi từ bộ giáo dục. Hồi đó Quốc quân một hàng mới có một cái khăn mặt, vậy đất nước làm gì có đủ tiền để di chuyển nhiều người đi như vậy? Tưởng Giới Thạch nói “
Nước bị diệt vong còn có thể phục hưng, nhưng văn hóa bị tiêu hủy thì tất cả đều bị hủy”. Hồi đó có một vài tài liệu ghi rằng, trường học không thể đóng cửa, không được giảm lương của giáo viên. Tưởng Giới Thạch còn nói, nước mất nhà tan, việc gì có thể chậm trễ nhưng việc cho trẻ em đi học thì không thể chậm trễ.
Kỳ thực, Tiền Chung Thư đã miêu tả chi tiết trong tiểu thuyết “Vây thành” rằng, Phương Hồng Dần và những người khác đảm nhiệm dạy trường đại học Tam Lư, ngồi trên khoang hạng nhất của tàu đi từ Thượng Hải đến, sau này trên đường lâm vào khốn cảnh là bởi vì tiền gửi cho họ không đến, trong toàn cuộc kháng chiến họ chưa từng lâm vào cảnh thiếu tiền trợ cấp như vậy. Hơn 300 sinh viên đi bộ, có Hoàng trung tướng hộ vệ, cứ một tiếng đồng hồ uống nước một lần, 40 dặm nghỉ ngơi một lần, quân hộ binh đối xử với họ rất chu đáo; tới Hồ Nam là nơi có rất nhiều thổ phỉ, thấy có treo những thông điệp “Thổ phỉ, xin hãy buông tha cho sinh viên”.
Đến Vân Nam, chủ tịch Long Vân Long lệnh cho quân lính đến dàn ra hai bên đường để hộ vệ, không được mắc một sai lầm nào. Khi sinh viên đến Côn Minh cũng không lập tức đi vào thành, mà ở tại cầu gỗ lớn nghỉ ngơi một đêm. Ngày hôm sau mới tổ chức một lễ đón sinh viên vào thành phố rất long trọng, mọi người đổ xô ra đường chào đón.

Cổng trường Đại học liên hợp Tây Nam tại Côn Minh. (Ảnh: Internet)
Tại Côn Minh, giảng viên và sinh viên Đại học liên hợp Tây Nam ngoài việc dạy và học ra còn tổ chức các hoạt động tuyên truyền kháng chiến chống Nhật. Việc nghiên cứu khoa học xã hội và khoa học tự nhiên tại trường rất được coi trọng và chưa bao giờ bị gián đoạn.

Ngoài ra còn xây học viện giáo dục, trường tiểu học trực thuộc, trường trung học trực thuộc, trong thời kỳ kháng chiến chống Nhật thì đây là được coi là những đầu tư vô cùng xa xỉ. Sinh viên trường Đại học liên hợp Tây Nam phải hành quân 4 lần để tránh nạn bởi thời đó chính phủ cho rằng sinh viên là tương lai của đất nước.

Lần tòng quân thứ 4 là trong thời kỳ chiến tranh biên giới tàn khốc, phải hành quân qua Miến Điện. Lúc đó cần rất nhiều phiên dịch, nhân tài kỹ thuật, hơn 1.000 sinh viên trường Tây Nam đã tham gia hỗ trợ. Trường Đại học liên hợp Tây Nam là một kỳ tích của giáo dục trong lịch sử thế giới, “Quốc gia diệt vong có phục hưng, nhưng văn hóa hủy thì mọi thứ đều bị hủy” – điều này cho thấy rằng chính phủ của Tưởng Giới Thạch coi trọng giáo dục như thế nào! Tác giả: Giáo sư Ngụy – trường đại học sư phạm thủ đô (Capital Normal University)

Lê Hiếu, dịch từ bayvoice.net