Người cao niên đi học: 1,001 lý do

[giavui]

�T�i sang đ�y khi gần 40 tuổi. C�c con t�i khi đ� c�n qu� nheo nh�c, t�i phải c�ng chồng đi l�m nu�i ch�ng ăn học. Giờ đ�y, hơn 25 năm tr�i qua, c�c con đều đ� th�nh t�i, v� ổn định, t�i nghĩ đ� đến lượt m�nh được quyền bước ch�n trở lại giảng đường đại học, d� chỉ l� để học những điều căn bản nhất bằng ng�n ngữ xứ người.�

B� Sophia �inh, 70 tuổi, đang học tại trường Coastline Community College: �Qua đến đ�y rồi th� đừng bỏ học m� uổng ph�, phải cố m� học c�i hay của người ta.� (H�nh: Ngọc Lan/Người Việt)

Lời t�m t�nh tr�n của b� Christine Nguyễn, trong một b�i thực h�nh n�i chuyện trước một lớp học tiếng Anh ở trường đại học cộng đồng Golden West College, đ� khiến c� gi�o v� c�c bạn học c�ng lớp x�c động.

Trường hợp như b� Christine Nguyễn kh�ng l� c� biệt với nhiều người sống quanh đ�y. Bước ch�n v�o c�c trường đại học cộng đồng quanh khu Little Saigon, người ta c� thể dễ d�ng nh�n thấy b�ng d�ng của nhiều vị cao tuổi vẫn c�n đều đặn đến trường mỗi ng�y.

Trở lại c�ng s�ch vở

Kh�ng như khi c�n ở qu� nh�, s�n trường, giảng đường đại học hầu như chỉ d�nh cho những người trẻ ở độ tuổi đ�i mươi. Ở đ�y, khi đi v�o Golden West College (GWC), Coastline Community College (CCC), hay Orange Coast College (OCC), người ta dễ d�ng bắt gặp nhiều người Việt Nam lớn tuổi, cả đ�n �ng lẫn phụ nữ, cũng cắp cặp tới trường, cũng miệt m�i, vất vả học tập như bao sinh vi�n trẻ tuổi.

Mỗi người trong số họ c� những l� do, những mục đ�ch kh�c nhau để trở lại c�ng s�ch vở.

Sang Mỹ từ năm 1982 c�ng chồng v� 5 đứa con nhỏ, b� Christine Nguyễn, đang sống tại th�nh phố Santa Ana, kh�ng hề d�m tơ tưởng đến chuyện trở lại trường học, d� ng�y trước b� đ� tốt nghiệp đại học sư phạm ở S�i G�n.

B� Phượng Trương, 68 tuổi, đang học tại trường Coastline Community College, d� m� tiếng Anh từ nhỏ, nhưng �hơn 30 năm kh�ng đụng đến s�ch vở� n�n b�y giờ đi học lại cũng đ�i hỏi ở b� một sự �phấn đấu dữ lắm.� (H�nh: Ngọc Lan/Người Việt)

Bắt đầu từ những c�ng việc phụ bếp nh� h�ng, dọn dẹp c�c văn ph�ng, rồi đi l�m h�ng, l�m nail, rồi mở tiệm nail, b� Christine c�ng chồng b�n ba với đủ loại c�ng việc để vừa lo cho c�c con ăn học, vừa lo chu cấp cho gia đ�nh c�n kẹt lại ở Việt Nam.

Nh�n đi ngoảnh lại, khi 3 người con trai v� 2 c� con g�i của b� Christine tốt nghiệp đại học, c� vợ c� chồng, th� b� cũng đ� bước qua tuổi 60.

�� l� l�c b� bắt đầu cảm thấy c� thể cho m�nh quyền được l�m những điều m�nh muốn, �Thế l� t�i quyết định đi học trở lại.� B� Christine, đang theo học trường GWC, n�i.

Cũng tương tự như trường hợp b� Christine Nguyễn, l� c�u chuyện của b� Sophia �inh, 70 tuổi, hiện đang học tại trường CCC.

Sang Mỹ được 15 năm, b� Sophia, cư d�n th�nh phố Garden Grove, cũng trải qua nhiều c�ng việc l�m kh�c nhau để lo cho kinh tế gia đ�nh, từ đi l�m ở shop may, rồi đi giữ ch�u, rồi sang Florida mở tiệm bu�n b�n hoa giả.

Khi c�c con đ� ổn định c�ng ăn việc l�m, b� Sophia trở về California với suy nghĩ, �sẽ đi học lại� bởi �kh�ng đi học mọi sự đều phải nhờ ở con c�i.� Với quyết t�m của m�nh, b� Sophia đi hỏi thăm những người quen biết đ� c� đi học trước, rồi tự t�m đến trường GWC để hỏi ghi danh.

�Mấy c� ở chỗ l�m giấy tờ ở trường GWC hỏi nh� ở đ�u v� khuy�n t�i n�n học ở trường CCC cho gần hơn. Vậy l� t�i chuyển qua CCC học cũng đ� mấy m�a rồi,� người phụ nữ ph�c hậu đ� bước v�o tuổi thất thập vui vẻ kể chuyện đi học của m�nh

�ng Thomas Vũ, nh� ở Westminster, ngấp ngh� tuổi 70, cũng bền ch� nhiều m�a tại trường GWC.

Qua Mỹ đ� được hơn 10 năm, thời gian đầu �ng Thomas cũng loay hoay với nhiều loại c�ng việc, nhưng �bền bỉ nhất l� l�m cho một h�ng điện tử cả 7 năm.�

Những tưởng c�ng việc l�m h�ng cứ đều đặn suốt, �đ�ng một c�i� h�ng �ng Thomas dời sang Texas. �L�m sao tui đi theo được, vợ con g� ở đ�y hết trơn m�, với lại ở đ�y quen rồi,� người đ�n �ng c� m�i t�c �muối nhiều ti�u �t� v� gương mặt th�n thiện, n�i.

�Coi như l� về hưu lu�n.� �ng Thomas nghĩ vậy. Tuy nhi�n �ở nh� lại buồn, th�i th� đi học cho vui, lại c� th�m tiền học.� Vậy l� �ng đến trường l�m b�i kiểm tra xếp lớp v� bắt đầu từ những lớp ESL.

Kh�c với những người tr�n, chỉ đi học trở lại sau một thời gian kh� d�i ở Mỹ, b� Phượng Trương, 68 tuổi, cư d�n th�nh phố Garden Grove, bắt đầu đi học ngay khi c� thể, tức l� chỉ khoảng một năm rưỡi sau khi đến Mỹ.

Tự nhận m�nh l� một người �y�u sự học, y�u sự tiến bộ,� nhưng �trước khi qua đ�y t�i ho�n to�n đ�u nghĩ đến chuyện đi học. V� ở tuổi n�y, nếu ở Việt Nam, th� chỉ c� phụ gi�p con lo cho ch�u m� th�i.� B� Phượng t�m sự.

�ến khi sang đ�y, được người nh� n�i cho biết l� �đi học vừa kh�ng tốn tiền lại vừa c� tiền ch�nh phủ cho� n�n b� Phượng đ� �nh�o v� học một c�ch hăng say v� cảm thấy hạnh ph�c v� c�ng.�

�Thực sự đi học c� tiền �financial aid� cũng đỡ lắm, nhưng đ� kh�ng phải l� mục đ�ch ch�nh của t�i. �iều chủ yếu l� t�i muốn học tiếng Anh. Thời gian ở Mỹ với t�i l� v�ng, n�n t�i muốn nắm cơ hội đ�. T�i kh�ng muốn tinh thần m�nh xuống,� người đ�n b� nhận m�nh l� �một học sinh suốt đời� chia sẻ một c�ch ch�n th�nh.

Người gi� đi học kh�ng dễ...

Chuyện đi học kh�ng bao giờ l� một chuyện qu� kh� khăn v� �trọng đại� bởi số lượng người chưa từng đến trường kh�ng l� một con số lớn.

Tuy nhi�n, với người cao ni�n, vượt qua bao thăng trầm trong cuộc đời ri�ng, c�ng những biến động chung của thời đại m� họ đ� sống, việc trở lại trường, trong những giảng đường ho�n to�n xa lạ, v� một thứ ng�n ngữ kh�ng th�n thuộc, đ�i hỏi ở c�c bậc cao ni�n đ� một sự bền bỉ v� ki�n t�m gấp nhiều lần.

Những người cao ni�n Việt Nam tới lớp, k�o khệ nệ những chiếc ba l� đựng n�o tập s�ch, n�o thức ăn trưa, đựng lu�n cả ước mơ khao kh�t đến trường c�ng bao nỗi l�ng ng�ng, vụng về của những người đ� đi qua cả ba phần tư thế kỷ. (H�nh: Ngọc Lan/Người Việt)

B� Sophia �inh, b� Christine Nguyễn, �ng Thomas Vũ, hay b� Phượng Trương, d� l�c đầu x�c định l� �đi học để khỏi phải nhờ con, để cho vui, để cho n�o m�nh l�m việc,� nhưng khi đ� bắt tay v�o việc học rồi th� kh�ng phải ai cũng c� t�m trạng �thơi thới vui tươi mỗi ng�y đến lớp.�

�Mấy chục năm kh�ng cần đến giấy viết, vốn liếng tiếng Anh th� kh�ng bao nhi�u, k�m theo sự chậm chạp của tuổi gi�� l� những kh� khăn đầu ti�n m� hầu hết những người lớn tuổi đi học college đều thừa nhận.

�ang vừa học lớp ESL, vừa học lớp To�n ở trường CCC, b� Sophia �inh cho biết, �L�m to�n giải phương tr�nh bật nhất th�i m� đ� thấy kh� qu� trời. Tiếng Anh m�nh cũng c� bao nhi�u đ�u, từ ngữ to�n th� kh�ng biết n�n cứ lật tự điển, m� nhiều khi cũng kh�ng nghe được thầy n�i g� hết.�

�ng Thomas Vũ nhớ lại thời gian đầu ở những lớp ESL, �M�nh gi� rồi n�n nhiều khi miệng m�nh cứng ngắc �, kh�ng n�i được như mấy đứa nhỏ đ�u. L�c đi l�m cũng x� x� x� x�o tiếng Anh nhưng khi v�o lớp học b�i bản mới thấy kh�. Sợ nhất mỗi lần thầy gi�o cho l�n n�i trước lớp, nhiều khi học thuộc l�ng ở nh� rồi m� l�n run rồi qu�n hết trơn, hay thầy đặt c�u hỏi m� kh�ng nghe ra g� hết. Cũng qu� lắm!�

[giavui]

B� Christine Nguyễn cũng c�ng chung những t�m sự đ�, “Cứ mỗi lần chuẩn bị cho b�i n�i trước lớp l� tim t�i cứ đập th�nh thịch, tay to�t mồ h�i. Vừa sợ m�nh qu�n b�i, vừa sợ m�nh n�i kh�ng đ�ng, ph�t �m kh�ng chuẩn th� qu� với mọi người.”

D� biết l� m�nh cũng l� “học tr� đi học” nhưng người cao tuổi lại phải chịu những �p lực t�m l� rất ri�ng trong chuyện hay “sợ qu� v� mắc cỡ với những đứa nhỏ.”

B� Phượng Trương d� m� tiếng Anh từ nhỏ, nhưng “hơn 30 năm kh�ng đụng đến s�ch vở” n�n b�y giờ đi học lại cũng đ�i hỏi ở b� một sự “phấn đấu dữ lắm.”

B� cho biết, “T�i đ� học xong c�c lớp ESL v� chuyển sang English. M�a n�y học th�m To�n, Public Speaking, Counseling. �i học v� ham th�ch n�n thật sự kh�ng thấy kh� khăn nhưng tuổi gi� n�n việc nghe tiến hơi chậm.”

“Người ta thường n�i tụi Mỹ học 1, m�nh mới qua phải học 10, v� ng�n ngữ đ� kh�ng phải của m�nh. Nhưng với người gi� ch�ng t�i, kh�ng phải l� học 10 đ�u, phải nhiều hơn nữa k�a,” b� Christine nhận x�t.

Theo b� Christine, c�ng một b�i tập, người Việt Nam trẻ mới sang c� thể chỉ mất 1 tiếng, 2 tiếng để l�m bởi họ nhanh nhạy, c�n “người lớn tuổi th� phải chậm chạp, từ từ, đ�u thể n�i đ�u hiểu đ� �o �o như mấy bạn trẻ được.”

“Số lượng b�i tập, mức độ b�i kiểm tra l� cho chung mọi người, đ�u ph�n biệt gi� hay trẻ, Việt hay Mỹ, mới sang hay sang l�u. Muốn học th� phải đeo v� cố gắng th�i,” �ng Thomas nhớ lại.

‘...R�ng học c�i văn minh’

Người cao ni�n đi học nếu kh�ng c� niềm ham m�, y�u th�ch v� một nghị lực hơn người th� kh� l�ng m� đeo đuổi đến tận c�ng việc học.

B� Christine Nguyễn “n�i một c�ch thật l�ng,” “Tuổi gi� k�m theo bao nhi�u chứng bệnh hoạn. Nhiều h�m s�ng thức dậy người đau � ẩm, hay những l�c huyết �p tăng, mệt mỏi lắm, chỉ muốn nằm d�i tr�n giường. Nhưng cứ nghĩ b�i tập chưa xong, h�m nay kh�ng c� đi học th� ng�y mai l�m sao biết l�m b�i. Người gi� t�nh cả lo, lại th�m c�i g� cũng sợ, cũng ngại mất mặt với bạn c�ng lớp, n�n cũng khổ lắm.”

“Khổ” l� vậy nhưng đ� 4 m�a học tr�i qua, b� Christine đều lấy đủ 12 “units,” v� lu�n chu to�n b�i vở mỗi ng�y trước khi đến lớp “để thầy c� khỏi phiền.”

Với �ng Thomas Vũ, ban đầu chỉ nghĩ “học cho vui,” vậy m� hết m�a n�y qua m�a kia, �ng Thomas cũng đ� lấy xong chứng chỉ về Kế To�n v�o m�a Spring 2010 vừa qua. “Cứ theo học với mấy c� cậu trẻ trẻ c�ng lớp từ hồi ESL, mấy c� cậu đ� theo đến đ�u m�nh cố theo đến đ�. Giờ mấy người đ� ‘transfer’ l�n đại học hết rồi, tui c�n 2, 3 lớp nữa th� cũng xong c�i AA.” �ng Thomas vui vẻ n�i.

Tuy nhi�n, �ng Thomas cho rằng, “Chắc lấy xong AA th� th�i, đủ rồi, kh�ng nghĩ đến chuyện chuyển tiếp l�n đại học 4 năm đ�u.”

“Sức m�nh tới đ� th�i.” �ng cười lớn.

B� Sophia �inh d� c� cảm thấy kh� nhưng quyết t�m đi học cũng được 4 m�a rồi v� “đi học để l�m gương cho con ch�u” n�n “kh�ng c� nản ch�.”

D� phải đi học bằng xe bus hoặc nhờ �ng x� đưa đ�n, c� cực nhưng “thấy c� tiến bộ về tiếng Anh, thấy tự tin hơn khi n�i chuyện được với thầy bằng tiếng Anh” n�n b� Sophia “cũng vui lắm.”

Bằng giọng nhỏ nhẹ, hiền l�nh, b� Sophia n�u suy nghĩ, “Qua đến đ�y rồi th� đừng bỏ học m� uổng ph�, phải cố m� học c�i hay của người ta.” C� điều, “Học to�n nhức đầu qu� để hỏi xem c� m�n g� thế được kh�ng?”

B� Phượng Trương th� lại v� von, “Ở tuổi t�i m� đi học cứ như chơi một canh bạc m� m�nh lu�n biết chắc l� m�nh được chứ kh�ng bao giờ mất, hay thua.”

“V�o lớp l� thời gian thư gi�n nhất trong ng�y của t�i,” b� Phượng n�i.

Người phụ nữ m� học n�y khẳng định, “T�i sẽ vẫn tiếp tục học đến chừng n�o kh�ng c�n đến trường được nữa mới th�i, c�n chuyện bằng cấp th� kh�ng ước vọng lắm, chỉ muốn mỗi ng�y c� th�m tri thức l� được rồi.”

Chiều M�a Thu, c�i lạnh se sắt tr�n đầy trong hơi thở.

S�n trường Golden West, Coastline rụng đầy l� v�ng.

Những người cao ni�n Việt Nam tới lớp, k�o khệ nệ những chiếc ba l� đựng n�o tập s�ch, n�o thức ăn trưa, đựng lu�n cả ước mơ khao kh�t đến trường c�ng bao nỗi l�ng ng�ng, vụng về của những người đ� đi qua cả 3 phần tư thế kỷ.

Nhưng họ cứ vượt qua những mệt mỏi của tuổi gi� để m� học.

Học cho n�o đừng tr� trệ.

Học cho thỏa những năm th�ng tuổi xu�n đ� d�nh trọn cho gia đ�nh, cho c�c con.

Học để biết th�m những điều hay của xứ người.

V� học để c�n c� những niềm vui...

Ngọc Lan/Người Việt