CHIẾT TỰ - Tùy Bút của Toại Khanh

[Coc Tia]

http://www.vietvungvinh.org/index.ph...-dan&Itemid=83

Một anh Phật tử sau một tai nạn dập n�t th�n thể đ� được gh�p lại chiếc ch�n mới lấy từ di h�i của một người hiến x�c. Kh�ng bị t�n tật, anh mừng lắm, nhưng đ�m đ�m nh�n lại c�i ch�n ngoại lai kia, anh cứ r�ng m�nh v� nghĩ đến người nằm dưới mộ. Một ng�y, nhắm chịu kh�ng thấu, anh chạy l�n ch�a thăm sư phụ l� một thiền sư v� kể lại nổi sợ của m�nh. Vị ho� thượng nh�n anh rồi mỉm cười:
-Con thấy sợ c�i ch�n đ� v� cho rằng n� kh�ng phải l� của con, nhưng thử hỏi, c�i ch�n xưa giờ theo con từ b� c� đ�ng l� của con kh�ng ?

Truyện kể rằng anh Phật tử từ đ� ngũ ngon, hết sợ. V� t�i từ l�c biết được c�u chuyện n�y cũng thấy m�nh �t nhiều an lạc hơn xưa. T�i đ� hiểu chữ CỦA một c�ch chu đ�o hơn, thấm th�a hơn. Rồi cũng từ đ�, t�i nghiệm ra một điều rằng ở đời nhiều l�c chỉ một chữ th�i cũng l� một trời suy tư. Chiều nay, một người Phật tử gửi t�i c�i link để đọc b�i viết của một người trẻ chẵng biết trong hay ngo�i nước. Họ n�i th�ch b�i đ�, khen hay v� giới thiệu cho t�i. Tựa đề b�i viết đ� l� T�nh Lỡ. Thiệt lạ, đọc hết b�i, nhưng t�i kh�ng hiểu g� hết. L�ng t�i đ� bị c�i tựa đề T�nh Lỡ kia n�u k�o ngay từ ph�t đầu. N�i ch�nh x�c, t�i đ� b�ng ho�ng, ngẩn ngơ chỉ v� một chữ LỠ kia th�i.

N�o phải chỉ c� t�nh mới lỡ. C� g� tr�n đời n�y lại kh�ng bị lỡ chứ. Nh�n quanh ta, rồi th� cả thế giới, h�nh như chẵng g� l� trọn vẹn hết. N�y nh�, c� ai tr�n đời n�y d�m nhận đời m�nh l� vi�n m�n đ�u. Cả một quốc gia cũng thế.
Nhiều kẻ gi�u m� kh�ng sang, bởi họ chỉ ph� m� kh�ng qu�. Tiền bạc rủng rỉnh m� kiểu x�i tiền th� ngửi kh�ng v�, đ� l� gi�u m� kh�ng sang, ph� nhưng chưa qu�. Nh�n xa một ch�t, nước T�u b�y giờ c� biết bao tỷ ph�, nhưng ở một x� hội ngh�o n�n nh�n văn sau mấy chục năm Cộng Sản th� kh� m� kiếm ra một người thật sự ph� qu�. D�m bỏ cả triệu Mỹ Kim mua một con ch� ngao T�y Tạng về cung phụng như đấng sinh th�nh, nhưng đố họ d�m bỏ ra một phần trăm số tiền đ� để l�m từ thiện. Đ�ng ngại l� ở Việt Nam b�y giờ cũng c� rất nhiều kẻ chỉ ph� m� kh�ng qu� như thế. T�i muốn gọi đ� l� một trường hợp Lỡ: Lỡ l�ng, dở dang�

Rồi đến chữ An Lạc. Biết bao người tr�n đời n�y ng� ngon l�nh vậy, nhưng thiệt ra họ chỉ được An (y�n) m� chắc g� được Lạc. Nh� cửa ổn định, thu nhập ổn định, sức khỏe ổn định, kể cả gia đạo cũng ổn định, nhưng liệu l�ng họ c� được vui kh�ng. T�i từng n�i rồi, nhiều khi c� chuyện để lo toan c�n dễ sống hơn l� những ng�y th�ng nh�n cư v� vị, kh�ng đắng kh�ng ngọt.

Viết đến đ�y t�i chợt nhớ đến mấy b�i b�o online gần đ�y n�i về l�n s�ng thực phẩm độc hại của Trung Quốc v� Việt Nam đang được xuất khẩu tứ tung th� c�ng thấm th�a chữ Lỡ n�y. Nhiều m�n trong đ� l� thứ kho�i khẩu của người m�nh, nhưng ngon m� chẵng l�nh. Kh�ng phải m�n n�o ngon th� cũng l�nh. Cũng như nhiều người tuy dễ thương m� cũng đ�ng sợ vậy. Hai chữ ngon l�nh từ đ� kh�ng phải dễ d�ng.

Ngay đến một chữ rất phổ biến như Ph�c Đức cũng kh� m� t�m được chỗ d�ng. Nhiều kẻ đời nay chỉ c� ph�c m� kh�ng c� đức. Người học A-Tỳ-Đ�m thường th�ch n�i chặt chẽ n�n kh� chấp nhận điều t�i đang viết. Một c�ch n�m na, t�i hiểu Đức ở đ�y l� những đức t�nh h�m dưỡng nh�n c�ch của m�nh. Một người tiện tay l�m một hai chuyện gi�p đỡ kẻ kh�c kh�ng s�nh được một người thường ng�y l�m g� cũng biết nghĩ về kẻ kh�c. Ph�c th� ai cũng l�m được, nhưng đức th� phải l� kẻ c� t�m cơ. T�i kh�ng nhớ l� L�o Tử hay Trang Tử đ� c� c�u n�i n�y: Người thời nay quyền cao tước trọng đến mấy cũng chỉ l� h�ng qu� nh�n chứ kh�ng phải bậc đại nh�n như thời trước.

Cứ theo kiểu chẻ chữ (chiết tự) đ� m� n�i th� ta c� bao điều th� vị để m� suy gẫm. Như th�nh nh�n chỉ c� Đau m� kh�ng Khổ, ph�m phu nhiều khi Th�ng nhưng chưa chắc đ� Minh, Giải nhưng chưa chắc đ� Tho�t, T�nh kh�ng hẳn l� đi với Y�u, t�i c�n muốn n�i l� Sung chưa chắc đ� Sướng, nhưng th�i !

Chẻ chừng đ� cũng đủ mỏi tay m�n b�a rồi, chỉ mong người đời nhớ được b�i học Ch�nh Danh của thầy Khổng để m� sống trọn vẹn ngo�i đời, trong đạo. Thế c�n g� hơn được nữa. Mong thay !

Assam, 4/20/10