Bí Mật Trong Chiếc Vali

[giavui]

Bí Mật Trong Chiếc Vali

Tác giả :Agatha Christie

Dịch giả: Trung Hiếu



MỤC LỤC

1. Bên bàn ăn
2. Bữa tiệc trà của Griselda
3. Anne và Lawrence
4. Đại tá Prothéro
5. Những lập luận của cảnh sát
6. Chiếc mũ bê-rê màu vàng
7. Chuyện bịa đặt
8. Anne thú nhận
9. Melchett gặp bà Marple
10. Tiếng nổ trong rừng
11. Ai muốn làm hại Anne?
12. Vấn đề trở nên phức tạp
13. Ở đầu dây
14. Những ý kiến của bác sĩ
15. Landormy thất bại
16. Ba thám tử nghiệp dư
17. Bà Marple thấy gì khi nhìn qua cửa sổ
18. Kết luận của ông chánh án
19. “Bức vách có tai”
20. Chiếc hoa tai mắt ngọc
21. Nhà thơ hiện đại và nhà khảo cổ
22. Bức chân dung
23. Bí mật trong chiếc va-li
24. Những bức thư
25. Những chuyện ngồi lê đôi mách
26. Những lập luận của bà Marple
27. Câu chuyện bị ngắt quãng
28. Sự cám dỗ
29. Gọi sai số điện thoại lại là tốt
30. Bà Marple - Nhà thám tử
31. Cụ bà Fanny có lý
32. Đoạn kết

Chương một

Bên bàn ăn
Rất khó xác định thời điểm khởi đầu của câu chuyện này; tuy nhiên tôi chọn một ngày thứ tư, vào giờ ăn bữa chiều, ở nhà xứ. Cuộc nói chuyện lúc này chẳng liên quan gì đến những sự việc diễn ra sau đó, ngoài một vài điều ám chỉ đến câu chuyện, nhưng sau này người ta mới thấy rõ.

Tôi cắt miếng thịt bò, mở ngoặc: thịt rất dai, khi vừa ngồi xuống, và tôi nêu một ý kiến, ý kiến không mấy phù hợp với chiếc áo mục sư mà tôi đang mặc, rằng việc loại bỏ đại tá Prothéro là một việc làm có ích cho xã hội.

Ngay lúc ấy, Denis, đứa con người em trai tôi, chợt nói :

- Đó là câu nói có thể chống lại bác vào cái ngày mà người ta thấy ông ấy nằm trên vũng máu. Và Marie lúc ấy phải đi làm chứng, đúng không, Marie? Cô ấy sẽ kể lại bác vừa nói vừa vung con dao ăn lên như thế nào.

Marie, người được tôi trả công rất cao để làm những công việc ngày càng ít mệt nhọc trong nhà, làm ra vẻ sợ hãi, nói to: “Rau đây”. Nói xong cô đặt xuống trước mặt Denis một đĩa rau đầy.

- Ông ấy vẫn là con người khó chịu như vậy ư? - Vợ tôi hỏi bằng một giọng thương hại.

Tôi không trả lời ngay, vì sau khi đưa rau, Marie còn tiếp thêm bánh trông không có gì là ngon miệng cho tôi. “Không, cảm ơn”. Tôi nói. Thế là cô ta nặng tay đặt đĩa bánh lên bàn rồi bỏ đi.

- Thật đáng tiếc em lại là bà chủ nhà đoảng quá!

- Vợ tôi nói bằng giọng tự trách mình.

Tôi tán thành ý kiến ấy. Vợ tôi tên là Griselda: một cái tên rất hợp với người vợ của người mục sư. Cô ấy chỉ có một đức tính phù hợp với gia đình này. Vì với sự khoan dung...

Quan niệm trước sau của tôi là một mục sư thì không nên có vợ. Và tôi không biết những lý do bí mật nào đã thúc đẩy tôi cầu hôn với Griselda khi tôi mới chỉ quen biết cô có hai mươi bốn tiếng đồng hồ.

Tôi vẫn coi hôn nhân là một việc nghiêm túc, người ta chỉ quyết định sau khi suy nghĩ lâu dài trong đó sự tương hợp về những sở thích, những xu hướng của nhau là một trong những điều kiện quan trọng.

Griselda kém tôi đến hai chục tuổi. Cô ấy rất xinh đẹp và không coi đây là công việc nghiêm chỉnh. Cô ấy kém hiểu biết, và rất mệt khi phải sống với cô ấy. Cô ấy coi giáo phận là một nơi vui đùa theo ý thích. Tôi muốn chỉnh đốn tư tưởng cho cô ấy, nhưng không thành công. Và càng ngày tôi càng nhận rõ đối với một người độc thân thì cần phải theo một tôn giáo nào đó. Tôi thường trao đổi ý nghĩ này với Griselda, nhưng cô ấy chỉ cười.

- Em yêu - Tôi bảo cô - Chỉ cần em chú ý hơn một chút.

- Em đã chú ý, nhưng, anh thấy không, em càng chú ý thì công việc càng xấu hơn. Ô! Không, em không trở thành bà chủ nhà được. Em thấy tốt nhất là để Marie làm theo ý cô ta. Em thích sống dễ chịu, ăn uống có kém cũng được.

- Vậy em làm gì cho chồng em? - Tôi nói bằng giọng chê trách. (Và nhớ đến con quỷ nói trong Kinh thánh, tôi nói thêm) - Nếu để cho Marie coi sóc mọi việc trong nhà...

- Xin nghĩ đến việc anh còn may mắn chưa bị sư tử ăn thịt hoặc chưa bị thiêu cháy trên đống củi - Griselda bất chợt cướp lời - Món ăn kém, ruồi muỗi, bụi bậm thì không nên đặt thành vấn đề. Hãy kể xem giữa anh và ông Prothéro đã xảy ra chuyện gì... Dù sao những người Công giáo đầu tiên cũng có cái may mắn là không phải trông coi nhà thờ...

- Prothéro là con vật kiêu căng, tự phụ - Denis nói. Không lạ lùng gì khi thấy người vợ trước phải bỏ ông ta mà đi.

- Tôi không thấy, đúng thế, bà ấy có thể làm gì hơn nữa - Vợ tôi nói thêm.

- Griselda - Tôi bực mình nói - Anh không thể chịu được điều em vừa nói...

- Nào, anh yêu, cho em biết, anh đã có chuyện gì với ông ấy? Về vấn đề gì? Có phải là chuyện ông Hawes hoa chân múa tay trong khi trò chuyện không?

Hawes là thầy trợ tế mới của chúng tôi. Ông mới về đây được ba tuần lễ. Vẫn theo truyền thông cũ, ông ăn chay vào ngày thứ sáu. Ngược lại, ông Prothéro rất ghét cái đó.

- Không, không phải mới đây. Ông ta mới chỉ nói ám chỉ về điều đó thôi. Việc cái cọ bắt nguồn từ tờ giấy bạc một đồng bảng chết tiệt của bà Price Ridley.

Bà Price Ridley là một trong những người hoạt động tích cực nhất trong giáo hội của chúng tôi. Nhân ngày giỗ con trai, bà ấy nói là mình góp một bảng cho cuộc lạc quyên. Khi họp đểbáo cáo lại kết quả của cuộc vận động đóng góp, người ta tuyên bố bà đã đóng mười xi-linh. (Một bảng bằng hai mươi xi-linh - ND). Bà ấy đến kêu ca với tôi và tôi đã nói có thể là bà đã nhầm lẫn.

- Chúng ta không còn trẻ nữa - Anh bảo bà ấy và cố lái câu chuyện sang hướng khác - Và chúng ta phải trả giá cho sự già cả của mình.

Không ngờ câu nói ấy của tôi làm cho bà Price bực mình. Bà ấy nói đây là một việc gian lận, và tỏ vẻ ngạc nhiên là tại sao tôi lại không đồng ý với bà. Sau đó bà ấy bỏ đi, và tôi cho rằng bà ấy đi kể chuyện này với ông Prothéro. Ông đại tá về hưu này là một người hay gây sự mỗi khi có điều kiện. Một lần nữa ông ấy làm cho câu chuyện trở thành ầm ĩ.

Đáng tiếc hơn, việc ấy lại xảy ra vào thứ tư - Tôi có buổi giảng đạo vào sáng thứ tư - làm tôi rất buồn phiền đến tận cuối ngày.

- Em cho rằng cái đó làm ông ta rất thích thú - Vợ tôi nói như để tóm tắt một cách vô tư câu chuyện - Không một người nào tới bên ông ta nói một câu “ông mục sư thân mến”, không một ai thêu giày, mạng tất cho ông ta nhân dịp lễ Noel. Vợ và con gái của ông ta chán ông lắm rồi. Em cho rằng ông ta rất vui mừng khi thấy mình còn có vẻ quan trọng.

- Đây không phải là lý do để ông ấy làm phiền người khác. Anh thấy ông ấy không cân nhắc lời nói ấy. Có phải ông ta muốn kiểm tra sổ sách thu chi của nhà thờ không, dưới cái lý do là có thể có một sự thâm thủng? Đúng là danh từ mà ông ấy đã nói: thâm thủng! Có phải ông ấy nghi ngờ có một sự hà lạm quỹ của giáo khu không?

- Không một ai có ý nghĩ ấy, anh thân mến. Anh đứng trên mọi sự ngờ vực và anh có thể làm mọi chuyện anh muốn. Nhưng nhà thờ chớ có quản lý quỹ truyền giáo. Vì em rất ghét đám giáo sĩ, bao giờ em cũng ghét bọn họ.

Tôi không tán thành ý kiến này của Griselda, nhưng Marie đã bưng lên một đĩa cơm nửa chín, nửa sống. Tôi định bụng chê món ăn này thì vợ tôi lại nói những người Nhật Bản vẫn ăn như vậy và phải học lấy trí thông minh của họ.

- Em cho rằng - Cô ấy nói thêm - Chúng ta cứ ăn như thế này cho đến chủ nhật thì bài giảng đạo của anh sẽ rất tuyệt.

- Cầu Chúa che chở cho con - Tôi rùng mình và nói - Chiều mai ông Prothéro sẽ tới đây và anh sẽ nói chuyện với ông ấy. Bây giờ anh phải chuẩn bị cho cuộc nói chuyện tối nay... Còn em, Griselda, chiều nay em làm gì?

- Bổn phận của em - Griselda nói - Bổn phận người vợ của ông mục sư là chuẩn bị bữa trà vào lúc bốn giờ rưỡi chiều.

- Có những ai dự?

Cô ta tính trên những đốt ngón tay với vẻ nghiêm trang: bà Price Ridley, bà Wetherby, bà Hartnell và cả bà Marple đáng sợ nữa.

- Trong tất cả các bà, anh thích bà Marple hơn cả, vì bà ấy còn biết bông đùa.

- Trong làng có những người độc miệng. Thực ra bà ấy biết mọi chuyện xảy ra và bao giờ cũng có những kết luận.

Như đã nói, Griselda kém tôi hai chục tuổi. Vào tuổi tôi, người ta coi những cái tồi tệ là cái thật nhất.

- Dù sao - Denis nói - Cũng không nên tính cháu vào bữa trà chiều nay.

- Tại sao?

- Vì gia đình nhà ông Prothéro đã mời cháu tới chơi quần vợt.

- Thằng nói xạo! - Griselda nói.

- Denis bỏ chạy. Chúng tôi vào văn phòng.

- Em đang tự hỏi còn ai đến dùng trà nữa - Griselda nói và tới ngồi bên bàn - Giáo sư Stone và cô Cram, em giả thiết như vậy, có thể có thêm bà Lestrange nữa. Anh có thấy kỳ cục khi bà ta ở đâu tới cư trú ở làng này mà cứ ru rú ở trong nhà, không đi tới đâu không? Cái đó như trong truyện trinh thám ấy. Anh nghĩ sao: “Người đàn bà bí mật có bộ mặt xinh đẹp với nước da tai tái ấy là ai? Quá khứ của bà ta ra sao? Không ai biết cả. Chắc chắn bà ta mang theo một vật gì đó trong người”. Em thì em cho rằng bác sĩ Haydock đã biết rõ về bà này.

- Em đọc quá nhiều truyện trinh thám, Griselda. - Tôi nhẹ nhàng nói.

- Còn anh thì sao? Vợ tôi cãi lại. Bữa nọ em đi tìm cuốn Dấu vết trên cầu thang và đã thấy nó trên bàn giấy của anh. Em đã hỏi anh đã đọc nó chưa và em đã thấy gì?

Tôi cố gắng không để đỏ mặt.

- Ngẫu nhiên anh nhặt được nó thôi. Trong sách có một câu nói làm anh chú ý và...

- Em hiểu sự ngẫu nhiên ấy - Griselda nói (và cô ấy đọc với một vẻ cảm động) - Griselda đứng lên, chạy qua căn phòng và ôm hôn thắm thiết người chồng già của mình.

Cùng lúc ấy cô làm theo điều mình đang nói.

- Đây có phải là một việc làm khác thường không? - Tôi hỏi.

- Nhưng đúng như thế! Clément, anh cần biết, em có thể lấy được một ông bộ trưởng, một công tước, một ông giám đốc công ty giàu sụm, một ông lãnh chúa hạng xoàng, hoặc một anh chàng bất cần đời dễ chịu, nhưng chính anh là người mà em chọn lựa, đúng không? Anh không ngạc nhiên ư?

- Vào thời ấy, đúng là anh có ngạc nhiên và anh thường tự hỏi tại sao em lại hành động như vậy?

Griselda cười.

- Em có cảm tưởng rằng mình có một quyền lực rất lớn - Cô thì thầm - Những người khác cho em là kỳ lạ, nhưng trước mặt họ em là một người đàn bà dê chịu. Ngược lại, đối với anh, em thể hiện tất cả những cái mà anh không thích, tất cả những gì mà anh không thừa nhận, khiến anh không thể vượt qua em được. Tính tự phụ của em không thành công. Thà rằng làm một kẻ có một tội lỗi bí mật, dễ chịu hơn là một người có đầy vinh quang vô ích. Em rất khó chịu với anh, không ngừng hành hạ anh, nhưng anh vẫn tôn thờ em, vẫn say mê em. Anh có say mê em không, anh yêu?

- Anh rất yêu em, thật vậy.

- Ô! Clément, anh tôn thờ em; anh có nhớ ngày ở Londres em đã gửi cho anh một bức điện và anh nhận được nó từ tay người em gái bà giám đốc bưu chính vì bà chị đã quên không gửi nó đi, đúng không? Lúc ấy anh ra sao? Anh có nhớ anh đã gọi điện thoại cho Scotland Yard để nhờ họ tìm em, anh đã gây ra một chuyện rất lớn.

Người ta ghét những chuyện mình thích nhắc lại. Thời ấy tôi đã quá ngu ngốc.

- Nếu không còn chuyện gì nữa, em yêu - Tôi bảo Griselda - Anh đi chuẩn bị cho cuộc nói chuyện tối nay.

Cô ấy thở dài một cách khó chịu, vuốt lại mớ tóc của tôi rồi nói :

- Anh không yêu em nữa rồi, đúng thế. Hãy coi chừng, em sẽ đi gặp nhà nghệ sĩ ấy đây. Và hãy nghĩ đến một vụ om xòm trong giáo khu này.

- Nó đã có không ít vụ như vậy rồi - Tôi ôn tồn trả lời.

Griselda bật cười, gửi cho tôi một nụ hôn gió và chạy vụt ra cửa.

[giavui]

Chương hai

Bữa tiệc trà của Griselda
Griselda rất thích trêu chọc tôi. Khi ăn trưa xong, tôi có ý định chuẩn bị một bài giảng đạo thật hùng hồn. Nhưng lúc này tôi thấy mình bị xáo động và chán ngán.

Lúc tôi vừa viết được vài dòng thì Lettice, người con gái của ông Prothéro, ở đâu chạy vào phòng tôi như một luồng gió.

Tôi chủ định dùng khái niệm “như một luồng gió”. Tôi đã đọc những cuốn tiểu thuyết trong đó mô tả tuổi thanh niên hăng hái trong mọi hoạt động, sinh lực dồi dào, đó là một đặc ân của họ. Còn tôi, tôi thấy những chàng trai, cô gái đến gặp tôi đều có vẻ như những bóng ma đáng mến.

Buổi chiều hôm ấy, Lettice rất giống một bóng ma. Đó là một cô gái tóc vàng, cao lớn và xinh đẹp, bao giờ cũng như vừa từ cung trăng rơi xuống. Cô đi qua cửa sổ sát đất vào nhà như một luồng gió, bỏ chiếc mũ bê-rê trên đầu ra và nói bằng giọng ngạc nhiên :

- Này! Ông đấy ư?

Có một con đường hẻm luồn qua rừng từ nhà của ông Prothéro, đến hàng rào của vườn và đến ngay cửa sổ của văn phòng của tôi. Cái đó tránh khỏi phải đi theo con đường lòng vòng trong làng để đến cửa ra vào. Tôi không ngạc nhiên khi thấy Lettice đi con đường tắt này, nhưng tôi ngạc nhiên và bực mình nên buộc lòng phải nói :

- Khi tới nhà xứ thì cô phải ngồi đợi mục sư chứ!

Cô ta tiến lên, để rơi mình hơn là ngồi xuống một trong những chiếc ghế bành lớn trong nhà. Tay vuốt tóc, mắt nhìn lên trần nhà, cô hỏi :

- Denis có nhà không?

- Từ sau bữa ăn tôi không nhìn thấy nó. Tôi cho rằng nó đã đến nhà cô để chơi quần vợt.

- Ô! Tôi hy vọng là anh ấy không tới, vì chẳng có ai ở nhà cả.

- Nó nói rằng cô đã mời nó.

- Có thể; nhưng tôi mời anh ấy vào thứ sáu kia mà, hôm nay mới thứ ba.

- Hôm nay thứ tư rồi.

- Thật đáng chán. Đây là lần thứ ba tôi quên không tới nhà bạn bè để dùng bữa.

May mắn là cái đó không làm cho cô gái bực mình.

- Griselda có nhà không?

- Cô có thể tìm vợ tôi trong xưởng họa của Lawrence Redding ở cuối vườn.

- Tôi đã cãi nhau với cha tôi về chuyện của Lawrence. Ông biết cha tôi rồi đấy. Ông ấy rất dữ tợn.

- Câu chuyện về một người đàn bà ư?

- Không, Lawrence đã vẽ tôi trong bộ đồ tắm. Cha tôi đã phát hiện ra. Tôi không hiểu tại sao lại không thể vẽ tôi đang mặc đồ tắm được, vì như vậy tôi có vẻ đang đi dạo trên bờ biển.

Cô nghỉ một chút rồi nói tiếp :

- Thật là vô lý, nhưng cha tôi đã cấm tôi không được đến nhà anh ta nữa. Tất nhiên chúng tôi, Lawrence và tôi, đã được một mẻ cười. Tôi đến đây để tới xưởng vẽ của anh ta.

- A! Không... Nếu cha cô đã cấm thì tôi cũng phản đối việc cô tới đấy.

- Trời! - Lettice thở dài - Người lớn các ông hay lo ngại! Tôi thấy quá mỏi mệt, quá mỏi mệt. Nếu có tiền thì tôi đã đi xa rồi, nhưng không tiền nên đành chịu. A! Nếu cha tôi có lòng tốt mà chết đi, như vậy mọi việc đều tốt đẹp!

- Cô có thể nói như vậy được ư, Lettice?

- Tôi không muốn cha tôi chết nếu ông ấy chịu nhượng bộ về vấn đề tiền bạc. Tôi không ngạc nhiên khi thấy mẹ tôi phải bỏ ông ấy. Ông có biết tôi cứ tưởng là bà ấy chết rồi không? Tôi tự hỏi ông trẻ tuổi đi cùng bà là người thế nào? Ông ấy có đẹp trai không?

- Những chuyện đó xảy ra trước khi cha cô tới đây.

- Tôi tự hỏi mẹ đẻ tôi hiện nay ra sao? Tôi giả thiết rằng sau đó Anne đã có quan hệ với cha tôi. Bà mẹ kế ấy ghét tôi. Bà ta đối xử đứng đắn với tôi; nhưng bà ta rất ghét tôi. Bà ta không còn trẻ trung gì nữa nên cha tôi không hài lòng. Chắc chắn ông ấy sẽ bỏ bà ta vào một dịp nào đó.

Tôi bắt đầu tự hỏi cô Lettice có ý định ngồi suốt buổi chiều nay trong văn phòng của tôi không.

- Ông có nhìn thấy những chiếc đĩa nhạc của tôi đâu không? - Cô ấy hỏi tôi.

- Không.

- Thật là phiền. Không biết tôi đã để chúng ở đâu. Tôi cũng vừa đánh mất một con chó. Chiếc đồng hồ tay của tôi cũng không biết ở đâu, nhưng cái đó không có gì là quan trọng vì nó không chạy nữa. Trời! Tôi buồn ngủ quá! Tôi đang tự hỏi tại sao, vì tôi ngủ dậy lúc mười một giờ, cuộc sống thật nặng nề, đúng không? Tôi phải đi đây. Tôi phải đến xem nơi khai quật của giáo sư Stone.

Tôi nhìn đồng hồ bàn và thấy đã năm giờ kém hai mươi phút rồi.

- Thế ư? Thật đáng sợ. Tôi tự hỏi họ đang đợi tôi hay là họ đã đi rồi. Tốt nhất là tôi đến chỗ họ.

Cô gái đứng lên và vội vàng chạy đi sau khi quay lại bảo tôi :

- Ông nói cái đó với Denis, đúng không?

Tôi máy móc trả lời là được, nhưng khi cô đi khỏi thì tôi nhớ ra không biết mình phải nói với Denis cái gì. Rồi tôi thấy chuyện đó cũng chẳng có gì là quan trọng so với chuyện ông Stone. Giáo sư Stone là một nhà khảo cố học nổi tiếng, đang tạm trú tại nhà hàng Lợn lòi xanh, mới tới làng tôi thời gian gần đây, để khai quật trên cánh đồng của ông Prothéro. Đã có nhiều cuộc cãi vã giữa ông ta và ông đại tá về hưu và tôi thú vị khi thấy Lettice được ông Stone mời đến xem việc khai quật của mình.

Tôi chợt nghĩ Lettice là một cô gái điệu bộ. Không biết cô ấy có hợp với cô Cram, thư ký của nhà khảo cổ không. Cram là một cô gái hai mươi nhăm tuổi, đầy sức sống, thích ăn diện, thích những nơi náo nhiệt, miệng hình như nhiều răng so với mức bình thường.

Dân làng cũng có những ý kiến khác nhau về cô này: có phải cô vốn dĩ là người như vậy hay cô làm ra vẻ như vậy để mong sau này mình sẽ trở thành bà giáo sư Stone không?

Tôi cho rằng ngôi nhà của ông Prothéro có nhiều vấn đề. Ông đại tá tái kết hôn cách đây năm năm. Bà Prothéro mới là một thiếu phụ rất xinh đẹp nhưng tính nết có đôi chỗ khó hiểu. Tôi vẫn nghĩ rằng quan hệ giữa mẹ kế với con chồng không được êm đẹp lắm.

Tôi lại phải ngừng suy nghĩ. Lần này là thầy trợ tế của tôi, ông Hawes. Ông ấy muốn biết nội dung cuộc gặp gỡ của tôi với ông Prothéro. Tôi nói ông đại tá lấy làm tiếc về những ý kiến quá khích của mình, nhưng chắc rằng còn vấn đề gì nữa nên ông ấy mới tới đây. Tôi cũng chê trách cách xử sự của ông Hawes và buộc ông phải làm theo những quyết định của tôi. Ông Hawes công nhận những ý kiến của tôi là đúng.

Khi thầy trợ tế ra về, tôi cảm thấy ân hận vì mình đã không kịp thời giúp đỡ ông.

Tôi thở dài khi thấy đồng hồ đã chỉ năm giờ kém mười lăm (nhưng thực ra mới chỉ có bốn giờ rưỡi thôi; nhà tôi để đồng hồ nhanh mười lăm phút) và tôi đi ra phòng khách.

Bốn người trong giáo phận của tôi, tách trà trên tay, đang ngồi đấy. Griselda đứng ở đầu bàn; cô ấy đang cố gắng làm tròn bổn phận của bà chủ nhà, nhưng cô đã phải chạy đi, chạy lại quá nhiều.

Tôi bắt tay từng người và ngồi xuống ghế giữa bà Marple và bà Wetherby.

Bà Marple là một bà già tóc bạc, có vẻ hiền lành và đáng mến. Ngược lại bà Wetherby là người hay gây gổ, giọng chua như dấm. Tuy nhiên, người nguy hiểm nhất vẫn là bà Marple.

- Các bà thấy giáo sư Stone và cô Cram là những người như thế nào? - Griselda hỏi.

Tôi nhớ đến mấy câu vè của Denis châm chọc người nữ thư ký ấy và định bụng đọc lại để thăm dò phản ứng của những giáo dân của mình, nhưng may thay tôi đã kìm lại được.

Bà Wetherby nói :

- Không, một cô gái đứng đắn thì không ai làm việc này - Và bà mím đôi môi mỏng dính lại để tỏ vẻ phản đối.

- Không làm việc gì kia? - Tôi hỏi.

- Không làm thư ký cho một người đàn ông độc thân - Bà nói rõ hơn vẻ vẻ khinh bỉ.

- A! Bà bạn khốn khổ của tôi - Bà Marple nói - Nhiều người đàn ông có vợ rồi cũng tồi tệ không kém. Bà có nhớ chuyện bà Molie Carter bất hạnh không?

- Bà muốn nói những người chồng xa vợ ư? - Bà Wetherby hỏi lại.

- Và cả những người chồng có vợ kè kè bên cạnh nữa - Bà Marple lẩm bẩm - Tôi nhớ...

Tôi chán ngán và cắt đứt sự hồi tưởng lại ấy bằng cách nói :

- Hình như trong thời đại chúng ta đang sống, người phụ nữ cũng có thể làm những công việc của nam giới trong một điều kiện giống nhau.

- Một điều kiện là cùng với người đàn ông độc thân, về nông thôn, sống trong cùng một quán trọ ư? - Bà Price Ridley nghiêm khắc hỏi lại.

- Bà Wetherby nói thầm vào tai bà Marple :

- Hai phòng trên cùng một tầng lầu nữa!

Hai bà gật đầu nhìn nhau.

Bà Hartnell, một bà hay nói, lớn tiếng nhận xét :

- Người đàn ông khốn khổ ấy đã mắc bẫy mà không biết. Ông ta ngây thơ như đứa trẻ mới lọt lòng. Các vị sẽ thấy ngay thôi... Thật đáng tiếc. Ông ta lại hơn cô gái những hai mươi nhăm tuổi.

Bà ấy không nói nhiều hơn. cả bốn bà đều dừng câu chuyện này tại đây và nói sang những chuyện khác. Một bà nói về cuộc đi nghỉ của những đứa trẻ trong đội đồng ca, một bà nói về câu chuyện đáng tiếc trong cuộc họp của Hội các bà mẹ, bà thứ hai nói về những bức họa trong nhà thờ của chúng tôi. Bà Marple nhìn Griselda một cách ranh mãnh.

- Các bà không cho rằng - Vợ tôi nói - Cô Cram muốn tìm một công việc thú vị và cô ấy chỉ coi ông Stone như ông chủ của mình ư?

Mọi người yên lặng. Chắc chắn không bà nào tán thành ý kiến ấy. Bà Marple phá tan sự yên lặng bằng cách vuốt ve bàn tay của Griselda.

- Cô em thân mến - Bà nói - Cô còn trẻ quá. Và tuổi trẻ thì không độc ác.

Griselda bực mình cãi lại, nói tuổi trẻ cũng có thể độc ác.

- Tất nhiên - Bà Marple nói mà không để ý đến ý kiến không tán thành ấy - Cô bao giờ cũng nghĩ đến cái tốt cho mọi người.

- Xem nào, bà cho rằng cô ấy sẽ kết hôn với ông già hói trán ấy ư?

- Tôi cho rằng ông ta có tiền - Bà Marple nói - Tôi cũng cho rằng tính nết ông ta không đến nỗi xấu đâu. Bữa nọ đã chẳng có một trận cãi nhau giữa ông ta với đại tá Prothéro là gì?

Mọi cái đầu đều cúi xuống để nghe cho rõ.

- Ông đại tá nói ông ta là một kẻ dốt nát.

- Đối với ông Prothéro thì cái đó không làm tôi ngạc nhiên, thật là vô lý! - Bà Price Ridley nói.

- Tôi cũng vậy - Bà Marple ngắt lời bà Price Rieley - Đối với ông đại tá thì tôi không ngạc nhiên, nhưng còn nói vô lý thì... Bà có nhớ, ngày trước có một người đàn bà tới đây nói mình đi quyên tiền cho quĩ từ thiện không? Mụ ta biến mất sau khi thu được một số tiền lớn và sau đó người ta điều tra thấy mụ chẳng ở một hội từ thiện nào cả. Người ta thường rất dễ tin người, cho rằng ai cũng như mình.

Tôi không nghĩ đến việc xem xét bà Marple có phải là người đáng tin cậy hay không.

- Ông ta đã chẳng có chuyện với họa sĩ Lawrence cứu đấy ư? - Bà Wetherby hỏi.

Bà Marple gật đầu.

- Đại tá Prothéro đã tống cổ anh ta ra khỏi nhà mình; hình như anh chàng đã vẽ cô Lettice trong bộ đồ tắm thì phải. Các bà có thấy câu chuyện này rất đáng chú ý không?

- Tôi vẫn cứ cho rằng giữa những người này có một chuyện gì đó - Bà Price Ridley nói - Anh chàng này vẫn rình mò quanh quẩn nhà ông đại tá. Thật đáng tiếc là cô gái ấy không còn mẹ nữa. Một người mẹ kế thì chẳng ăn nhằm gì.

- Tôi cho rằng anh ta thích bà Prothéro kia. - Bà Hartnell nói thêm vào.

- Đúng là một thiên tiểu thuyết ái tình lãng mạn, các bà không thấy sao? - Bà Wetherby nhạy cảm nói - Chàng trai ấy có vẻ rất tốt.

- Một kẻ ăn chơi trụy lạc thì đúng hơn - Bà Hartnell cắt ngang - Các bà có thể hiểu khác đi thế nào? Một nghệ sĩ này! Paris này! Những cô người mẫu này! Tất cả!

- Vẽ một cô gái trong bộ đồ tắm thì không đứng đắn rồi. - Bà Price Ridley bất bình nói.

- Anh ấy cũng đang vẽ cho tôi. - Griselda nói mà không giữ ý.

- Nhưng không phải trong bộ đồ tắm. - Bà Marple cãi lại.

- Vâng, như vậy thì tệ quá. - Griselda long trọng khẳng định.

- Đừng có mà nghịch ngợm! - Bà Hartnell muốn tỏ ra rộng lượng nói, nhưng các bà khác đều phật ý.

- Cô bé Lettice đã kể cho ông nghe những chuyện buồn phiền của mình, đúng không? - Bà Marple hỏi tôi.

- Cô ấy đã kể ư?

- Phải, tôi thấy cô bé đã băng qua vườn để tới ô cửa sổ sát đất văn phòng của ông.

Bà Marple biết rõ mọi việc. Việc làm vườn của bà ấy chỉ là một cái cớ và việc nhìn những con chim bằng chiếc ống nhòm cũng thật đáng ngờ.

- Vâng, cô ấy đã kể lại với tôi. - Tôi thú nhận.

- Ông Hawes tỏ ra quá mệt mỏi - Bà Marple nói - Ông không giao cho ông ấy nhiều việc đấy chứ?

- Ồ! - Bà Wetherby vội kêu lên với vẻ đắc ý - Tôi quên không kể cho các bà nghe một chuyện thú vị. Trước khi tới đây tôi đã trông thấy ông bác sĩ Haydock từ nhà bà Lestrange đi ra.

Các bà nhìn nhau.

- Có thể là bà ấy ốm đau gì đó - Bà Price Ridley gợi ý.

- Trong trường hợp như vậy thì đây phải là một chứng bệnh bột phát, vì chiều nay, lúc ba giờ, tôi vừa thấy bà ấy đi dạo trong vườn. Lúc ấy bà ta còn rất mạnh khỏe.

- Có thể ông Haydock và bà ấy là bạn cũ - Bà Price Ridley nói - Ông ấy vốn là người thận trọng kia mà.

- Thật là lạ lùng, không thể tưởng tượng nổi - Bà Wetherby nói tiếp.

- Nói cho đúng ra... - Griselda bí mật nói nhỏ.

Và mọi cái đầu lại háo hức cúi xuống.

- Theo tôi biết - Griselda long trọng nói - Chồng bà Lestrange là một nhà truyền giáo - Đây là một câu chuyện khủng khiếp. Ông ấy bị dân bản xứ ở châu Phi giết và ăn thịt, đúng, ăn thịt. Bà vợ bị bắt buộc phải kết hôn với tên tù trưởng. Ông bác sĩ lúc ấy ở trong đoàn truyền giáo, đã cứu được bà.

Trong một lúc sự kinh ngạc lên tới cực điểm, rồi bà Marple đã nói bằng giọng chê trách nhưng kèm theo một nụ cười :

- Chuyện trẻ con! - Bà đập vào cánh tay Griselda - Việc cô vừa làm thật là dại dột, cô em. Nếu cô cứ dựng chuyện, có thể có người sẽ tin. Và nhiều khi cái đó dẫn đến những phiền phức khác.

Có sự khó chịu trong bữa tiệc trà. Hai bà đứng lên xin phép ra về.

- Tôi tự hỏi là đã có chuyện gì giữa Lawrence và Lettice - Bà Wetherby vẫn thắc mắc - Tôi chắc chắn là có cái đó. Bà Marple, bà nghĩ sao?

Bà Marple ra vẻ suy nghĩ.

- Tôi thì tôi không tin. Không phải với Lettice đâu mà với Lettice khác kia.

- Nhưng ông đại tá có cho là như vậy không?

- Đối với tôi ông ấy vẫn làm ra vẻ ngốc nghếch - Bà Marple nói - Đúng là loại người có một ý nghĩ sai lầm trong đầu mà không dám phanh phui ra. Bà còn nhớ lão Joc Bucknell, chủ cũ của quán Lợn lòi xanh không? Lão ta đã làm om xòm lên khi cho rằng gã Bailey ve vãn con gái lão. Nhưng đối tượng của gã này lại là cô vợ xỏ lá của lão kia!

Trong lúc nói bà ta nhìn tận mặt Griselda; tôi tức điên người lên.

- Bà Marple - Tôi bảo bà - Chúng ta không nên suy diễn, đúng không? Lòng nhân đức của những người công giáo là không nghĩ đến cái xấu, bà đã biết rõ. Người ta có thể gây ra nhiều tệ hại với những lời nói xấu của mình.

- Ông mục sư thân mến, ông đứng trên mọi sự việc ở đời này! Nhưng, đối với tôi, tôi lo ngại, vì từ lâu tôi đã nghiên cứu về tính cách của con người, tôi thấy điều tốt có ít thôi. Đúng là có những chuyện ngồi lê đôi mách của những kẻ lười biếng, thiếu lòng nhân từ, chẳng có gì bảo đảm, nhưng trong đó cũng có cái đúng, phải không?

Nói xong, bà Marple ra về.

[giavui]

Chương ba

Anne và Lawrence
Một bà già bép xép và độc ác! - Griselda kêu lên khi cánh cửa được khép lại.

Mặt nhăn lại, cô nhìn theo hướng các bà khác vừa ra về rồi bật cười nhìn tôi :

- Clément, thật thà mà nói, anh có cho rằng em với Lawrence đã có chuyện với nhau không?

- Chắc chắn là không, em yêu.

- Lúc nãy, khi bà Marple nói ám chỉ về chuyện này, cũng với ý nghĩ ấy, anh đã như một con hổ nổi giận muốn xông ra để bảo vệ em.

Tôi cảm thấy khó chịu. Không bao giờ người ta được ví một ông mục sư với một con hổ nổi giận. Tôi cho rằng Griselda đã cường điệu vấn đề.

Nhân lúc này tôi nêu một ý kiến :

- Griselda, em biết không, em phải rất thận trọng với nhữrig điều mình nói.

Cô ấy :

- Anh muốn nói đến những bộ lạc ở châu Phi ư? Hay là chuyện em ám chỉ việc em làm người mẫu khỏa thân để Lawrence vẽ? Các bà ấy chỉ muốn em được vẽ trong khi mặc một chiếc áo khoác bằng lông thú thật dày, cổ kéo thật cao - một chiếc áo khoác như của đức Hồng y giáo chủ - không để hở một mảnh thịt nào thôi. Như vậy mới là nghiêm chỉnh. Hơn nữa Lawrence không tìm cách ve vãn em kia mà. Em đang tự hỏi tại sao lại như vậy.

- Vì em là gái đã có chồng rồi.

- Đừng làm ra vẻ ngốc nghếch thế, Clément. Anh biết rất rõ một người đàn bà trẻ, đẹp, lấy một ông chồng đứng tuổi, là một tặng phẩm trời cho đối với một chàng trai. Chắc chắn là có lý do gì đó nên anh ấy mới thờ ơ như vậy. Em trông không hấp dẫn lắm, đúng không?

- Nhưng em không muốn anh ta ve vãn em đấy chứ?

- Không. - Griselda trả lời sau một thoáng lưỡng lự.

- Có phải anh ta phải lòng Lettice không?

- Ý kiến của bà Marple là đúng.

- Có thể bà Marple đã nhầm lẫn.

- Bà Marple không bao giờ nhầm lẫn. Bà ta thuộc loại các bà ngồi lê đôi mách nhưng bao giờ cũng có lý.

Cô ấy yên lặng rồi liếc trộm tôi, hỏi :

- Khi em nói giữa em và Lawrence không có chuyện gì thì anh tin em chứ?

- Chắc chắn là như vậy, Griselda thân mến. - Tôi ngạc nhiên trả lời vợ.

Vợ tôi ôm hôn tôi.

- Em muốn rằng không bao giờ anh nhầm lẫn dễ dàng như vậy. Anh phải tin em.

- Đúng thế. Nhưng, em yêu, anh muốn em giữ gìn lời ăn, tiếng nói. Các bà ấy luôn luôn nghiêm chỉnh, không biết bông đùa đâu.

- Đó là cái mà họ thiếu - Griselda trả lời với vẻ phóng đãng - Vì có như vậy họ mới moi móc được những chuyện riêng tư của những người khác.

Với những ý nghĩ khác thường như vậy, cô ấy ra khỏi phòng. Tôi nhìn đồng hồ, và đến lượt mình, tôi cũng vội vàng đi ra, vì tôi có một vài cuộc thăm viếng phải thực hiện và lúc này đã muộn giờ rồi.

Theo thói quen tôi sắp xếp ít công việc vào buổi chiều. Khi rời nhà thờ, sau khi cởi áo cất vào nơi để đồ thánh, tôi nhìn xung quanh và thấy bóng một người đàn bà đang theo dõi tôi qua ô cửa sổ lớn lắp kính. Nhà thờ của chúng tôi nhỏ, những ô cửa sổ như vậy không nhiều. Khi tôi tới gần, người đàn bà ấy quay lại: đó là bà Lestrange.

Chúng tôi ngập ngừng nhìn nhau, sau đó tôi nói :

- Thưa bà, tôi hy vọng rằng bà hài lòng về ngôi nhà thờ nhỏ bé của chúng tôi.

- Tôi rất thích bức chạm sau bàn thờ này. - Bà ta trả lời.

Giọng nói dịu dàng, trầm nhưng nghe rất rõ; sau đó bà nói thêm :

- Tôi lấy làm tiếc, hôm qua tôi đã không có mặt ở nhà khi vợ ông tới thăm.

Một vài phút sau đó chúng tôi nói về nhà thờ. Đây là một phụ nữ có học vấn cao và biết rõ về đạo giáo. Chúng tôi cùng ra khỏi nhà thờ và cùng đi trên một con đường đi qua nhà bà ta để về nhà xứ. Khi đi qua cổng, bà ta đề nghị một cách đáng mến :

- Xin mời ông vào! Và nói xem tôi đã sắp xếp lại ngôi nhà như thế nào.

Tôi nhận lời mời. Ngôi nhà này trước kia là của một ông đại tá người Anh gốc Ấn Độ. Tôi hài lòng khi thấy chiếc bàn bằng đồng và những pho tượng Phật không còn ở trong nhà nữa. Thay vào đó là những đồ gỗ rất trang nhã. Người ta thấy ở đây rất thích hợp cho việc nghỉ ngơi.

Lúc này tôi tự hỏi Saint Mary Mead có gì quyến rũ một người như bà Lestrange tới đây.

Dù sao đây cũng là một phụ nữ thời thượng. Ý nghĩ kỳ cục nào khiến bà ta về sống trong ngôi làng này.

Ngồi trong phòng khách rộng rãi và sáng sủa, đây là lần đầu tiên tôi có dịp quan sát người phụ nữ này.

Bà Lestrange là người cao lớn, tóc vàng có những làn sóng màu hung. Lông mày và lông mi đen nhánh, chúng được tô vẽ hay là tự nhiên thì tôi không biết. Tôi nghĩ nếu bà có đánh phấn thì chẳng qua là theo yêu cầu của nghệ thuật thôi. Cặp mắt bà rất khác thường, tôi chưa từng thấy bao giờ: chúng hình như được mạ vàng. Lúc thư giãn, mặt bà có một điều gì rất khó hiểu.

Bà ăn vận sang trọng nhưng rất thoải mái; điều đó chứng tỏ đây là con người được giáo dục tốt. Hình như bà đang có điều gì bối rối khó nói. Tôi nghĩ đến danh từ “tai họa” mà Griselda thường dùng. Nhưng thật vô lý, có điều gì vô lý hơn nữa? Một ý nghĩ chợt nảy ra trong óc tôi: người đàn bà như vậy thì có thể làm mọi chuyện.

Cuộc trò chuyện của chúng tôi rất bình thường: hội họa, sách vở, nhà thờ cổ. Nhưng tôi có một cảm giác rõ ràng là còn một chuyện nữa, một chuyện khác hắn mà bà Lestrange muốn thổ lộ với tôi.

Tôi ngạc nhiên khi thấy bà nhìn tôi một đôi lần; tôi cho đây là một kiểu phân vân, chưa có một quyết định dứt khoát. Rõ ràng là bà không muốn nói đến cá nhân ai. Không có một lời ám chỉ nào về người chồng, về những người thân thuộc hay bạn bè của bà.

Tuy nhiên cặp mắt ấy vẫn có vẻ van nài, như muốn nói: “Liệu tôi có thể thổ lộ với ông được không? Tôi rất muốn điều đó. Ông có thể giúp tôi được không?”

Nhưng có thể những lời nói ấy chỉ có trong trí tưởng tượng của tôi thôi. Tôi có cảm giác bà ta đang mời tôi ra về. Tôi đứng lên để xin phép bà. Trước khi rời khỏi phòng khách, tôi quay lại nhìn bộ mặt lo ngại và khó hiểu của bà Lestrạnge một lần nữa.

- Liệu tôi có thể giúp bà được gì không?...

Bà ta không để tôi nói hết, trả lời một cách nhanh chóng :

- Ông thật đáng mến.

Chúng tôi đứng yên lặng nhìn nhau. Cuối cùng bà quyết định :

- Tôi rất muốn biết... Nhưng thật là khó... Không, không ai có thể giúp tôi được... Tôi cảm ơn ông đã nói như vậy.

Câu nói cuối cùng như đã quả quyết, tôi ngạc nhiên bỏ đi. Vì xưa nay trong làng Saint Mary Mead này không có chuyện gì có thể gọi là bí mật cả.

Khi tôi vừa đi qua hàng rào chắn thì thấy bà Hartnell đang đứng trước mặt. Người đàn bà này có cách tóm lấy anh một cách bất ngờ và khó chịu.

- Tôi đã nhìn thấy ông - Bà nói một cách vui mừng giả tạo - Tôi sốt ruột đứng đợi ông ở đây. Bây giờ ông nói xem mình đã biết những gì.

- Nhưng về vấn đề gì kia chứ?

- Về người đàn bà bí mật ấy. Bà ta góa chồng ư? Hay là bà ta có chồng đang ở đâu đó?

- Đúng ra tôi không thể trả lời bà được vì bà ấy không nói.

- Thật kỳ lạ! Có thể trong khi nói chuyện bà ta có câu gì đó ám chỉ về việc này. Chắc hẳn bà ta có những lý do để không nói. Ông có đồng ý như vậy không?

- Tôi không thấy như vậy.

- A! Đúng như bà Marple thân mến của tôi đã nói, ông đứng lên trên mọi chuyện đời, ông mục sư! Nhưng bà ta có quen biết ông bác sĩ Haydock từ lâu kia mà?

- Bà ấy cũng không nói về ông bác sĩ; tôi không biết gì cả.

- Thật không? Nhưng tại sao hai người nói chuyện lâu thế?

- Chúng tôi nói về âm nhạc, hội họa, văn chương. - Tôi trả lời.

- Đúng là như vậy.

Thường thóc mách về những chuyện của người khác, bà Hartnell nghi ngờ nhìn tôi. Và, lợi dụng lúc bà đang mải suy nghĩ để đặt thêm cho tôi những câu hỏi, tôi vội vàng chào tạm biệt bà và bỏ đi.

Làm nốt một cuộc viếng thăm nữa sau đó tôi trở về nhà xứ bằng cách đi tắt qua vườn, nơi đầy nguy hiểm; nơi giáp ranh vườn của nhà xứ với vườn của bà Marple. Nhưng tôi cho rằng cuộc thăm viếng bà Lestrange của tôi không thể đến tai bà hàng xóm này nhanh chóng đến như vậy nên tôi yên tâm.

Khi khép rào chắn lại, tôi chợt có ý định đến nhà kho cuối vườn, nơi tôi cha Lawrence mượn làm xưởng họa. Tôi muốn biết bức họa của Griselda vẽ đến đâu rồi.

Tại đây tôi đã phát hiện ra một sự kiện quan trọng, soi sáng cho câu chuyện trong cuốn sách này. Nhưng tôi sẽ đề cập đến nó lúc cần thiết.

Tôi cho rằng không có ai trong xưởng họa. Không có một tiếng động nào trong đó vọng ra, hơn nữa chân tôi lại đang bước trên thảm cỏ.

Tôi mở cửa và đứng sững trên ngưỡng cửa. Hai người, một đàn ông, một đàn bà đang ôm nhau trên giường.

Hai người đó là nhà họa sĩ Lawrence Redding và Anne, vợ ông Prothéro.

Tôi vội vàng rút lui về văn phòng của mình. Tại đây, tôi ngồi trên một chiếc ghế cạnh bàn, tôi cầm lấy chiếc tẩu và suy nghĩ.

Tôi quá kinh ngạc về sự khám phá mới này sau khi đã nói chuyện với Lettice vào chiều nay, lúc ấy tôi đã cho rằng nhất định giữa cô ta và anh chàng họa sĩ ấy có chuyện gì đó. Thật khó tưởng tượng nổi những tình cảm của anh ta lại dành cho bà mẹ kế của cô.

Một sai lầm thô bạo! Tôi bái phục bà Marple. Bà đã đoán ra mọi chuyện và không bao giờ nhầm lẫn! Tôi đã hiểu nhầm cái liếc ngang về phía Griselda của bà.

Tôi cũng không thể tưởng tượng nổi rằng vợ ông Prothéro lại có những hành động như thế. Người ta có thể so sánh bà ta với vợ của César, một người đàn bà bình tĩnh, kín đáo, không bao giờ có những chuyện lăng nhăng như vậy.

Đang suy nghĩ thì có tiếng gõ cửa làm tôi giật mình. Tôi đứng lên đi ra mở cửa, bà Prothéro đang đứng bên ngoài. Bà ta bước vào phòng mà không đợi tôi mời, rồi ngồi sụp xuống ghế xô-pha.

Tôi có cảm giác rằng mình chưa nhìn thấy bà ta bao giờ. Đây không phải là một phụ nữ bình tĩnh và kín đáo như tôi đã biết, mà trước mặt tôi, đang ngồi ở kia, là một con người đang quá đỗi thất vọng. Và đây cũng là lần đầu tiên tôi nhận ra Anna rất xinh đẹp.

Đó là một thiếu phụ tóc nâu, nước da tái, mắt xám. Lúc này mặt bà ta đang đỏ hồng lên, ngực thổn thức. Người ta có thể nói đây là một pho tượng bỗng hóa thành người. Tôi choáng ngợp trước sự biến hóa ấy.

- Tôi thấy tốt nhất là tới đây - Bà ta nói - Vừa rồi ông đã nhìn thấy tất cả...

Tôi gật đầu.

Bà ta nói tiếp bằng giọng bình tĩnh :

- Chúng tôi yêu nhau...

Đang bối rối và thất vọng như vậy, nhưng bà ta vẫn mỉm cười; và đây là nụ cười do đã phát hiện ra một cái gì đó rất đẹp, rất kỳ diệu.

Thấy tôi yên lặng, bà ta nói thêm :

- Đổi với ông thì cái đó rất xấu, phải không?

- Bà muốn nó khác đi ư, bà Prothéro?

- Không... chắc chắn là không.

Tôi nói tiếp bằng giọng cố tỏ ra dịu dàng :

- Bà là gái đã có chồng.

Bà ta ngắt lời tôi :

- Ô! Tôi biết... tôi biết... Ông tưởng rằng tôi không nhắc đi nhắc lại câu đó sao? Tôi không phải là một người vợ xấu... không. Và nếu... nếu những chuyện ấy không đến nhanh như ông tưởng.

- Tôi biết. - Tôi nói với một vẻ nghiêm trang.

Thế là, một giọng sợ hãi cất lên :

- Ông có nói chuyện này với chồng tôi không? - Bà ta hỏi.

Tôi trả lời một cách khô khan :

- Thật kỳ lạ! Hình như người đời cho rằng một mục sư thì không thể tỏ ra mình là một người phong nhã.

Bà ta quay về phía tôi với cặp mắt biết ơn.

- Tôi rất khốn khổ, khốn khổ ghê gớm! Tôi không thể chịu đựng được nữa, tôi kiệt sức rồi. Tôi không biết phải làm gì. (Bà ta như điên, như dại; giọng nói sắc nhọn). Ông không biết cuộc đời tôi đâu. Đã từ lâu tôi khốn khổ với Lucius Prothéro. Không ai có thể sung sướng với ông ta. Tôi chỉ còn cách chết. Thật là kinh khủng, nhưng đúng là như vậy. Tôi đã quá thất vọng.

Bất chợt bà ta đứng lên và nhìn ra cửa sổ.

- Cái gì vậy? Hình như tôi thấy có ai đó. Có thể là Lawrence.

Đến lượt mình, tôi đi tới bên cửa sổ. Tôi tưởng cửa sổ khép nhưng cửa vẫn để ngỏ. Tôi ra ngoài vườn nhưng không thấy ai cả. Tuy nhiên, cả tôi nữa, hình như tôi cũng nghe thấy tiếng chân người, nhưng cũng có thể do sự thận trọng của bà khách khiến tôi cảm thấy như vậy thôi.

Khi trở về phòng, tôi thấy bà ta đang ngồi, đầu ngoẹo sang một bên. Một pho tưọng thất vọng. Bà ta luôn miệng nói :

- Làm gì?... Làm gì?...

Tôi ngồi xuống bên bà và thấy mình có bổn phận nói với bà ta; tôi nói với bà nhừng sự tin chắc cần thiết. Tôi nhớ lại những điều trưa nay tôi đã nói rằng thế gian này sẽ tốt hơn nếu không có sự tham dự của ông Prothéro.

Tôi yêu cầu bà ta không làm gì cả. Bỏ chồng, bỏ gia đình là một quyết định cực chẳng đã.

Tôi cho rằng bà ta đã nghe ra. Tôi có kinh nghiệm là rất khó tỉnh ngộ một kẻ đang yêu; nhưng tôi tin những lời của mình đã mang lại một sự an tâm nào đó.

Trước khi đứng lên để ra về, bà ta cảm ơn tôi và hứa làm theo những lời căn dặn của tôi.

Tuy nhiên, tôi vẫn thấy lo ngại. Tôi biết mình chưa hiểu hết Anne. Bà ta tỏ ra là một người đàn bà thất vọng, nhưng đây là sự thất vọng vì một đam mê chưa được thỏa mãn, và không gì có thể ngăn cản được bà... Đúng, bà ta đang điên cuồng, mê mệt yêu Lawrence, như một người đàn bà yêu một chàng trai ít hơn mình rất nhiều tuổi.

Tất cả những cái đó báo trước sẽ không có gì là tốt đẹp cả.

[giavui]

Chương bốn

Đại tá Prothéro
Tôi quên mất việc mình đã mời Lawrence tối nay tới dùng bữa nên đã rất ngạc nhiên khi thấy Griselda chạy lăng xăng và báo tin bữa ăn sẽ sẵn sàng trong hai phút nữa.

- Em hy vọng mọi việc sẽ tốt đẹp - Từ trên thang gác cô ấy nói vọng xuống - Theo anh nói cần tổ chức bữa ăn để đãi khách, em đã làm một vài món.

Có thể nói, bữa ăn có vợ tôi tham giá chuẩn bị thì lại tệ hơn. Marie chơi ác cô ấy bằng cách rán cháy hoặc xào nửa sống nửa chín những thứ Griselda mua về. Món sò huyết của cô ấy thì không ai nếm được miếng nào vì ngồi vào bàn rồi người ta mới nhận ra trong nhà không có dụng cụ mở sò.

Tôi đã sợ Lawrence không tới - anh ta rất dễ dàng xin lỗi - nhưng, ngược lại, anh ta đến rất đúng giờ và cả bốn người cùng vào phòng ăn.

Lawrence là con người rất hấp dẫn. Đúng là không thể chối cãi được... Tôi cho rằng anh ta ba chục tuổi là cùng. Tóc nâu, mắt xanh nhưng rất sáng và vô tư lự. Đó là một chàng trai hoàn thiện về mọi vẻ. Anh ta có vẻ là người ưa thể thao, là một tay súng giỏi và là một diễn viên nghiệp dư. Anh ta có tài kể chuyện. Tôi cho trong người của anh ta có dòng máu Ái Nhĩ Lan. Tôi cũng thấy anh ta là một họa sĩ hiện đại, một nghệ thuật mà tôi mù tịt.

Tất nhiên tối nay có đôi chút đãng trí, nhưng anh ta vẫn ân cần với mọi người. Tôi cũng thấy anh ta là một họa sĩ hiện đại, một nghệ thuật mà tôi mù tịt.

Tất nhiên tối nay có đôi chút đãng trí, nhưng anh ta vẫn ân cần với mọi người. Tôi tin chắc rằng cả Griselda và Denis đều không thấy anh ta có vẻ gì là khác thường cả. Tôi cũng có thể như vậy nếu tôi không biết đã có chuyện gì xảy ra.

Griselda và Denis rất vui, họ nói về giáo sư Stone và cô Cram và nhấn mạnh trong làng đã nói ầm lên về việc này. Nghe hai người nói tôi không thấy đâu là ranh giới tuổi tác giữa Griselda với Denis và cả giữa họ với tôi nữa. Denis gọi tôi là bác Clément và gọi vợ tôi một cách trống không là Griselda.

Vợ tôi và cháu trai tôi còn định nói nhiều nữa nhưng tôi thấy mình không đủ can đảm để ngăn họ lại. Tôi nghĩ thật đáng tiếc khi có một ông mục sư nhút nhát như vậy.

Lawrence vui vẻ tham gia vào câu chuyện. Tôi không để ý nhưng cũng thấy rõ nhiều lúc anh ta thường nhìn trộm tôi và tôi cùng không ngạc nhiên lắm khi anh ta đi theo tôi vào văn phòng sau bữa ăn.

Khi còn hai người, anh ta thay đổi thái độ. Nét mặt ấy trở nên nghiêm trang, đầy lo ngại và cả độc ác nữa.

- Thưa ông, ông đã biết bí mật của chúng tôi - Anh ta nói - Ông sẽ làm gì?

Tôi trả lời rằng mình không thể trả lời thay bà Prothéro được. Anh ta tỏ ra là người thông hiểu vấn đề.

- Tất nhiên - Anh ta nói ngay - Vì là mục sư nên ông buộc phải nói như vậy. Tôi nói như vậy không phải để làm ông bực mình, hơn nữa tôi cho rằng ông có lý. Nhưng tình yêu của chúng tôi không đơn thuần là vấn đề tình cảm thông thường.

Tôi lưu ý anh ta rằng câu này người ta đã nói nhiều lần từ khi trái đất được gọi là trái đất rồi. Một nụ cười kỳ cục hiện lên đôi môi anh ta.

- Ông muốn nói ai cũng cho trường hợp của mình là độc nhất ư? Có thể là đúng. Nhưng có một việc mà ông không nên nghi ngờ.

Anh ta nói giữa họ từ trước tới nay chưa có hành động gì đáng trách.

- Anne là một người đàn bà đứng đắn và thật thà nhất mà tôi biết. - Anh ta nói tiếp.

Sẽ có việc gì xảy ra? Anh ta không có ý kiến gì cả.

- Nếu chuyện này xảy ra trong một cuốn sách - Lawrence nói bằng giọng bi thảm - Thì lão già ấy sẽ phải chết... việc này sẽ rất tốt cho mọi người.

Tôi không tán thành.

- Ô! Tôi không nói mình sẽ đâm dao găm vào lưng lão ta. Tuy nhiên tôi rất cảm ơn ai làm được việc này. Tôi tin chắc rằng không một ai nói một điều tốt đẹp nào về lão ta cả. Tôi tự hỏi tại sao người vợ trước của lão không làm việc này. Tôi đã gặp bà ấy mấy năm trước đây, tôi thấy bà là người có gan làm đấy. Sự yên lặng của bà thật đáng sợ. Còn lão thì lúc nào cũng gắt gỏng, cãi lộn với mọi người; đúng là một con quỉ. Tính nết mới đáng sợ làm sao! Ông không biết Anne đã khổ sở như thế nào đâu. Nếu có tiền tôi sẽ mang bà ta đi mà không cần giải thích gì cả.

Anh ta ngừng lời. Tôi nói với anh ta bằng giọng nghiêm chỉnh; tôi yêu cầu anh đi khỏi Saint Mary Mead. Ở lại đây thì ích gì. Anh ta chỉ làm khổ cho bà Prothéro thôi. Người ta nói ra nói vào rồi thể nào cũng đến tai ông đại tá. Không, cái đó không giải quyết được gì cả.

Lawrence cãi lại :

- Ông mục sư, không ai biết gì cả, trừ ông.

- Chàng trai, anh không hiểu dân làng tôi rồi; mỗi người là một nhà thám tử. Tin tôi, mọi người ở đây đều biết những việc thầm kín của anh. Cả nước Anh này không một nhân viên cảnh sát nào có tài bằng một bà cao tuổi luôn ngồi trong nhà của chúng tôi.

- Như vậy càng tốt - Anh ta kêu lên - Mọi người đều cho rằng tôi mê cô Lettice!

- Anh cho rằng cô Lettice cũng nghĩ như vậy ư?

Câu hỏi của tôi làm Lawrence phải suy nghĩ. Cô Lettice đang nghi ngờ anh. Anh biết rõ điều đó.

- Đây là một cô gái kỳ lạ - Anh ta nói tiếp - Người ta nói cô ta sống trên cung trăng, nhưng tôi thấy không phải. Có phải là cô ta giả bộ như thế không? Lettice biết rất rõ việc mình làm. cần nói thêm cô ta là người thích trả thù. Ông không biết cô ta căm ghét Anne như thế nào đâu! Thật là không thể giải thích nổi. Khi tôi nói như vậy thì cô ta lại căm thù bà mẹ kế hơn. Tuy nhiên, Anne đối xử với người con chồng như một vị thánh.

Tôi không tin vào lời anh ta. Đối với một người đang yêu thì người yêu của anh ta luôn luôn là một bà thánh. Nhưng, theo tôi biết, Anne vẫn nhường nhịn cô gái và xử sự tốt với cô, và tôi ngạc nhiên khi thấy trưa nay Lettice nói bằng giọng hằn học về bà ta.

Câu chuyện đến đây thì Griselda và Denis xông vào phòng nói tôi không nên coi Lawrence như là người bạn cũ như vậy.

- Trời! - Griselda ném mình vào một chiếc ghế bành... - Tôi muốn có một cảm giác mạnh... muốn chứng kiến một vụ giết người hoặc một vụ cướp của.

- Tôi cho rằng ở làng này thì chẳng có gì mà ăn cướp - Lawrence nói cốt để lấy lòng mọi người - Trừ hàm răng giả của bà Hartnell...

- Hai hàm răng đánh lập cập vào nhau nghe rất khó chịu, nhưng anh nhầm đấy. Ở nhà ông Prothéro có bộ đồ bạc rất quý: dĩa, lọ đựng muối, cốc và tất cả những thứ khác; chúng trị giá đến hàng ngàn bảng Anh.

- Ông già sẽ hạ anh bằng khẩu súng chỉ huy của ông ta - Denis cãi lại - Và cái đó cũng không làm ông ta ngán đâu.

- Ô! Nhưng ai có súng lục rơ-von-ve kia chứ?

- Tôi cũng có một khẩu mô-de. - Lawrence nói.

- Thật ư? Rõ ràng là kỳ cục! Làm thế nào mà anh có được vũ khí đó?

- Một kỷ vật thời chiến. - Anh ta trả lời vắn tắt.

- Hôm nay ông Prothéro đã cho ông Stone xem những đồ bạc đó. Ông giáo sư rất thích.

- Có phải hai người đã cãi nhau về việc khai quật không? - Griselda hỏi.

- Ô! Hai người đã làm lành với nhau rồi - Denis trả lời - Tôi xin thú nhận mình không thể hiểu được người ta đào bới để làm gì.

- Tôi lo ngại về ông Stone này - Lawrence nói - Tôi cho rằng ông ấy rất đãng trí, ông ta không có vẻ gì là một nhà khảo cổ cả.

- Do tình yêu đấy thôi. - Denis kêu lên và đọc một đoạn thơ về tình yêu.

- Bây giờ tôi phải đi thôi - Lawrence nói - Xin cảm ơn ông bà Clément về buổi tối vui vẻ này.

Griselda và Denis tiễn anh ta. Một lát sau chỉ có một mình Denis quay lại. Có một chuyện gì đó làm nó bực mình. Lông mày cau lại, nó đi quanh quẩn trong phòng, chân đá vào bàn ghế.

Đồ gỗ của chúng tôi thuộc loại xấu, sợ chúng bị hư hại, tôi nhắc nhở Denis.

- Cháu xin lỗi. - Nó nói.

Và sau một lúc yên lặng, nó nói tiếp :

- Chuyện ngồi lê đôi mách, thật là nhục nhã.

Tôi ngạc nhiên. Tính nết của Denis thường điềm đạm kia mà.

- Có chuyện gì vậy?

- Cháu không thể nói với bác được.

Tôi càng ngạc nhiên hơn.

- Đúng thế. Không biết có nên nói hay không? Không nói là hơn cả vì nó quá tồi tệ.

Khác với thường ngày, Denis vốn là một người cởi mở.

Cùng lúc ấy thì Griselda trở về phòng.

- Bà Wetherby vừa ra khỏi đây. Bà ấy đến để báo tin rằng Lestrange đi từ lúc tám giờ mười lăm, bây giờ vẫn chưa về. Không ai biết bà ấy đi đâu cả.

- Nhưng biết để làm gì kia chứ?

- Nhưng bà ấy không đến nhà ông Haydock. Bà Wetherby tin chắc là như vậy: bà ấy đã gọi điện thoại cho bà Hartnell, ở kế bên nhà ông bác sĩ, nhưng bà này cũng không biết.

- Đúng đây là một chuyện bí mật đối với anh - Tôi nói - Không biết mọi người ăn nghỉ vào lúc nào. Có lẽ họ phải kê bàn ăn bên cửa sổ để quan sát mọi việc xảy ra trong làng.

- Chưa hết đâu - Griselda nói thêm - Các bà ấy còn biết rõ ở quán Lợn lòi xanh, phòng của giáo sư Stone và phòng của cô Cram ở bên nhau, nhưng... (vợ tôi đưa một ngón tay lên long trọng nói tiếp): không có cửa thông nhau giữa hai phòng ấy đâu.

- Thật đáng tiếc!

Câu nói của tôi làm Griselda bật cười.

Hôm sau là ngày thứ năm; mới sáng ra cũng đã lắm chuyện. Hai bà trong giáo khu của chúng tôi cãi nhau về việc trang hoàng lại nhà thờ. Tôi không thể can thiệp được. Hai bà đều run lên vì giận dữ. Đây không hoàn toàn là một sự việc đáng buồn, về phương diện tâm lý nó cũng có một ý nghĩa nào đó... Tôi cũng đã trách mắng hai đứa trẻ ở đội đồng ca: chúng nhai keo trong giờ làm việc, và tôi thấy phiền muộn là không làm tròn bổn phận của mình với sự nghiêm khắc cần thiết. Tôi còn phải làm yên lòng người chơi đàn oóc-gan, không hiểu vì lý do gì, anh ta tỏ ra bực bội trong công việc. Cuối cùng, bốn bà tín đồ bất bình với bà Hartnell về chuyện gì đó, giận dữ tới nhờ tôi giải quyết vụ việc.

Khi trở về nhà thì tôi gặp ông đại tá Prothéro đang rất vui vẻ: trong vai trò người phụ trách công tác tư pháp trong địa hạt, ông vừa cho bắt giam ba người săn bắn trái phép.

- Phải nghiêm khắc! - Ông kêu lên bằng một giọng lanh lảnh. (Ông thường nói to vì ông nặng tai) -Đúng, phải nghiêm khắc! Phải làm gương cho những kẻ khác. Cái thằng Archer mất dạy đã đe dọa tôi, nói là sẽ trả thù tôi. Tôi bảo thẳng vào mặt nó, nó sẽ được trả thù, nếu lần sau tôi bắt gặp nó bắn một con chim trĩ nữa. Thích gì làm nấy. Thích gì làm nấy... bây giờ có nhiều người thích gì làm nấy quá. Ông thường thương hại cánh đàn bà và trẻ con. Thật là sai lầm. Nhảm nhí. Tôi tự hỏi tại sao một người đàn ông không bị trừng phạt khi phạm tội chỉ vì hắn đã khóc thút thít về vợ con của hắn? Tôi thì tôi giải quyết công việc theo cách khác kia: một bác sĩ, một luật sư, một cha cố, một tên săn bắn trộm hoặc một kẻ nát rượu nếu phạm tội thì đều bị pháp luật trừng trị như nhau. Ông có đồng ý với tôi không?

- Ông quên rằng chức phận buộc tôi phải đặt vấn để đạo đức lên trên hết: đó là lòng nhân từ.

- Đúng! Đúng! Nhưng tôi là con người của pháp luật. Không ai phản đối tôi được, phải không?

Tôi yên lặng và ông ta bực mình hỏi :

- Tại sao ông không trả lời tôi? Ông đang nghĩ gì?

Ngập ngừng một lúc, rồi tôi lên tiếng :

- Đại tá Prothéro, tôi nghĩ đến phút lâm chung của mình, lúc ấy tôi không thể trình bày với Thượng đế mình chỉ là một người sống theo đúng pháp luật được. Điều đó có nghĩa rằng tôi không giải quyết công việc đơn thuần theo pháp luật...

- A! Hy vọng là tôi làm tròn bổn phận của mình. Chúng ta không nên thảo luận vấn đề này nữa. Như đã bàn bạc, chiều nay tôi đến nhà ông. Thỏa thuận với nhau sáu giờ mười lăm phút thay vì sáu giờ, nếu không có gì bất tiện cho ông. Tôi phải đi gặp một người trong làng.

- Đồng ý!

Ông đại tá vung vẩy chiếc can và bỏ đi. Khi quay lại tôi gặp ông Hawes, thầy trợ tế. Hình như ông này đang bị bệnh. Tôi định trách cứ về những công việc ông ấy đã làm, nhưng thấy ông như vậy tôi không nỡ.

Tôi phân tích những thiếu sót của ông nhưng ông không chịu thừa nhận. Cuối cùng ông thú nhận là mình đang ốm và hứa là sẽ làm theo những lời khuyên của tôi. Tôi cho ông ấy về nghỉ.

Về đến nhà, tôi ăn rất nhanh rồi tiến hành một vài cuộc thăm viếng. Griselda lợi dụng ngày thứ năm rỗi rãi để đi Londres.

Tôi trở về nhà lúc bốn giờ kém mười lăm phút chiều. Đang dự định chuẩn bị bài giảng đạo cho ngày chủ nhật tới thì Marie vào báo tin là Lawrence đang đợi tôi ở văn phòng.

Lawrence đang đi đi, lại lại trong phòng với vẻ lo âu. Anh ta mặt mày ngơ ngác và tái xanh. Thấy tôi, anh ta bất chợt quay trở lại và nói ngay :

- Ông Clément, tôi đã suy nghĩ những điều ông nói với tôi hôm qua; phải, tôi đã suy nghĩ rất kỹ; đêm hôm qua tôi không hề chợp mắt. Ông có lý: tôi phải cắt đứt chuyện này và ra đi.

- Con trai...

- Ông rất có lý khi nói về Anne. Ở lại đây, tôi sẽ gây ra cho cô ấy những phiền muộn... Cô ấy rất tốt... rất tốt... Phải, tôi phải đi. Tôi đã gây ra cho cô ấy nhiều phiền muộn rồi...

- Tôi cho rằng anh chỉ có thể có một quyết định. Cái đó đối với anh quả là nặng nề, nhưng hãy tin tôi, rồi anh sẽ thấy đây là cách tốt nhất.

Lawrence nói tiếp :

- Ông cần lưu ý tới Anne. Cô ấy cần có một người bạn.

- Tôi sẽ làm mọi việc mình có thể, anh cứ yên tâm.

- Cảm ơn ông Clément. (Anh ta bắt tay tôi). Ông rất tốt. Tối nay tôi đi gặp cô ấy để nói lời tạm biệt. Sau đó tôi về chuẩn bị hành lý để sáng mai đi sớm. Việc này không đáng gì so với một cơn hấp hối kéo dài. Xin cảm ơn ông đã cho tôi mượn nhà kho. Tôi lấy làm tiếc là chưa hoàn thành bức chân dung của bà Clément...

- Không nên bận tâm về cái đó, anh bạn. Tạm biệt. Thượng đế sẽ phù hộ anh.

Khi Lawrence ra về, tôi cói viết bài giảng đạo nhưng không được. Tôi không thể không nghĩ đến chàng trai khốn khổ ấy - cả anh ta và Anne.

Lúc năm giờ ba mươi phút, lúc tôi đang uống một tách trà nguội, thì có tiếng chuông điện thoại réo. Có người báo tin rằng ông Abott, ở trang trại cuối làng, đang hấp hối và mời tôi tới ngay.

Tôi gọi điện để báo tin này cho ông Prothéro vì trang trại ấy cách đây hai dặm (một dặm Anh bằng 1.609 mét - ND), tôi không thể trở về đúng sáu giờ mười lăm phút như đã hẹn với ông được. Tôi lại không biết đi xe đạp nữa.

Người ta cho biết đại tá Prothéro vừa ra khỏi nhà. Tôi đi sau khi bảo Marie rằng có thể tôi sẽ về vào lúc sáu giờ rưỡi.

[giavui]

Chương năm

Những lập luận của cảnh sát
Mãi tới gần bảy giờ tôi mới từ trang trại cuối làng trở về. Khi tới hàng rào nhà xứ thì cánh cổng vườn bật mở: Lawrence hiện ra. Thấy tôi, anh đứng sững lại, và tôi sửng sốt khi thấy bộ dạng của anh ta. Mặt tái xanh như xác chết, tay chân run lẩy bẩy, mắt nhìn ngơ ngác, anh ta như người mất trí.

Tôi tự hỏi có phải anh ta say rượu không, nhưng ngay sau đó tôi thấy không phải như vậy.

- Thế nào? - Tôi hỏi - Anh đến gặp tôi đấy ư?... Đáng tiếc là tôi không có mặt ở nhà sớm hơn... Anh có muốn vào trong nhà không? Tôi đã có một cuộc hẹn với ông Prothéro, nhưng tôi tin rằng ông ta không ngồi lâu đâu.

- Ông Prothéro ư? - Lawrence nói - (Và anh ta bật cười). Ông Prothéro ư? Nào! Ông vào trong nhà mà xem. Đúng thế! Ôi Thượng đế!

Tôi mở to mắt. Bất giác tôi đưa tay ra, nhưng anh ta đã bước lùi lại.

- Không! - Anh ta kêu lên - Để tôi đi. Tôi cần suy nghĩ. Cần phải như vậy.

Anh ta bỏ chạy, và chỉ một thoáng anh ta đã ra tới đường dẫn vào trong làng. Tôi ngạc nhiên, đứng lặng một lúc và quả quyết rằng Lawrence đang trong cơn say.

Tôi đi tiếp vào nhà xứ. Cửa ra vào vẫn để mở, tuy nhiên tôi vẫn bấm chuông. Marie chạy đến, lau tay vào chiếc áo tạp dề trước ngực.

- Ông đấy ư? - Cô ta hỏi.

- Ông đại tá Prothéro đã tới chưa? - Tôi hỏi.

- Ông ấy ngồi trong văn phòng của ông từ lúc sáu giờ mười lăm phút.

- Cô có nhìn thấy Lawrence vào đấy không? - Tôi hỏi thêm.

- Có, cách đây mấy phút anh ta tới và hỏi ông. Tôi trả lời ông có việc đi vào trong làng và ông đại tá cũng đang đợi ông trong văn phòng. Anh ta nói mình cũng phải đợi thôi; chắc rằng hai người đang ngồi với nhau.

- Nhưng không - Tôi nói - Tôi vừa gặp anh ấy, anh ấy đã đi vào làng rồi.

- Nhưng tôi không nghe thấy tiếng chân anh ta đi. Anh ta đến mới cách đây chừng hai phút đồng hồ thôi... Bà chủ Londres vẫn chưa về. Tôi gật đầu.

Marie đi vào bếp; tôi đi dọc hành lang và mở cửa bước vào phòng.

Ánh nắng ban chiều qua cửa sổ chiếu vào căn phòng làm tôi chói mắt. Sau khi bước một hai bước, bất chợt tôi dừng lại.

Trong một giây đồng hồ, tôi không nhận ra mình đã nhìn thấy gì.

Đại tá Prothéro nằm gục xuống bàn giấy trong một tư thế đáng sợ. Một vũng nước màu đen từ đầu ông ta chảy xuống mặt bàn và sàn nhà.

Tôi cố giữ bình tĩnh và đến bên xác chết. Sờ vào người thấy da thịt đã lạnh toát. Nhấc tay lên thì tay lại rơi xuống, bất động. Ông ta chết vì một viên đạn bắn vào đầu.

Tôi vội vàng ra cửa và gọi Marie. Cô ta chạy lên. Tôi ra lệnh cho cô đi tìm bác sĩ Haydock càng nhanh càng tốt. Tôi bảo nói với ông ta đã có một tai nạn xảy ra.

Tôi quay vào văn phòng, khép cửa lại, ngồi đợi ông thầy thuốc.

May mắn là Marie thấy ông bác sĩ đang ở nhà. Ông ấy vội vàng chạy đến, Haydock là một người to béo, mặt hơi cau có nhưng rất thật thà và tốt bụng.

Không nói một lời, tôi chỉ vào xác chết. Là một bác sĩ giỏi, ông bình tĩnh, không tỏ vẻ cảm động. Ông cúi xuống nhìn xác người, khám nghiệm rất nhanh. Sau đó ông quay lại nhìn tôi.

- Thế nào? - Tôi hỏi.

- Ông ấy vừa chết cách đây khoảng nửa tiếng đồng hồ.

- Tự sát ư?

- Không thể như vậy được! Hãy nhìn vết thương. Hơn nữa, nếu là tự sát thì vũ khí đâu?

Đúng thế. Trong phòng không có khẩu súng nào.

- Tốt nhất là không nên động vào ông ấy - Haydock còn nói - Tôi sẽ gọi điện thoại cho cảnh sát.

Ông nhấc máy và nói. Ông kể vắn tắt câu chuyện rồi gác máy và đến bên tôi.

- Một chuyện tồi tệ! - Ông nói - Ông phát hiện ra người chết trong hoàn cảnh nào?

Tôi giải thích cho ông rõ.

- Một chuyện tồi tệ! - Ông nhắc lại - Một chuyện tồi tệ!

- Đây... là một tội ác ư? - Tôi nghẹn ngào hỏi lại.

- Tôi cũng thấy như vậy. Thật là kỳ quặc. Tôi tự hỏi người ta muốn gì ở ông già này? Ông ấy không gần gũi mọi người, nhưng người ta không thể giết người vì cái đó.

- Có một chuyện làm tôi ngạc nhiên - Tôi nói - Chiều nay tôi nhận được một cú điện thoại nói có một giáo dân sắp từ trần. Khi tôi tới nơi thì mọi người đều kinh ngạc. Người ốm đã bình phục và vợ ông ta khẳng định là không hề gọi dây nói cho tôi.

Ông Haydock cau mày.

- Tôi hiểu... Người ta đã kéo ông ra xa... Còn vợ ông, bà ấy đâu?

- Cô ấy đi Londres từ sáng nay.

- Còn con hầu?

- Ô! Nó ở trong bếp phía đầu nhà xứ.

- Phải. Rất có thể cô ta không nghe thấy gì cả. Một chuyện tồi tệ! Một chuyện tồi tệ!... Những ai biết việc ông Prothéro sẽ tới đây vào chiều nay?

- Ông ta nói điều này vào sáng hôm nay ở giữa làng. Theo thói quen, ông ta nói rất to. Mọi người đều nghe thấy.

- Điều đó có nghĩa là cả Saint Mary Mead đều biết việc này. Ông có biết ai giết ông ấy không?

Vẻ mặt tái xanh, cái nhìn ngơ ngác của Lawrence xuất hiện trong óc tôi. Tôi không kịp nói vì có tiếng chân người trong hành lang.

- Cảnh sát! - Ông Haydock nói và đứng lên. Ông ta vừa làm ra vẻ ta đây quan trọng vừa tỏ ra lo lắng.

- Xin chào các vị! - Ông ấy nói với chúng tôi - Ông thanh tra sắp tới. Trong khi chờ đợi tôi phải làm theo những chỉ thị của ông ấy. Nếu tôi không nhầm thì đại tá Prothéro đã bị giết chết trong nhà xứ, đúng không?

Nói tới đây ông ta ngừng lại, ném về phía tôi một cái nhìn nghiêm khắc và nghi ngờ. Tôi cố gắng giữ vẻ thản nhiên của một người vô tội.

Ông Hurst bước đến bên bàn giấy rồi ra lệnh :

- Không được động vào xác chết trước khi ông thanh tra đến đây.

Nói đoạn ông ta lấy trong túi ra một cuốn sổ tay và nhấm đầu chiếc bút chì nhìn tôi.

Một lần nữa tôi thuật lại hoàn cảnh phát hiện ra xác ông Prothéro. Sau khi ghi chép đầy đủ, ông ta quay sang ông Haydock.

- Theo ông, ông bác sĩ, nguyên nhân của cái chết là gì?

- Bị một viên đạn bắn vào đầu.

- Thế còn vũ khí?

- Tôi chưa thể trả lời chính xác khi chưa lấy đầu đạn ra. Nhưng tôi cho đây là một khẩu súng cỡ nhỏ - một khẩu mô-de chẳng hạn.

Tôi nhớ lại câu chuyện tối hôm qua. Lawrence nói rằng mình có một khẩu súng lục.

Người cảnh sát mắt tròn xoe nhìn tôi.

- Ông nói sao, thưa ông?

Tôi lắc đầu tỏ ý mình không biết gì. Vì mới chỉ là những nghi ngờ nên tôi chưa thể nói được.

- Ông cho rằng tội ác xảy ra lúc nào? - Ông Hurst hỏi ông bác sĩ.

Ông Haydock ngập ngừng một lúc.

- Ông ấy chết được nửa tiếng đồng hồ thì tôi tới nơi, không hơn.

Hurst quay sang hỏi tôi :

- Cô người hầu của ông có nghe thấy tiếng súng nổ không?

- Theo tôi biết thì không. Nhưng tốt nhất là ông hỏi nó.

Đúng lúc ấy thì thanh tra cảnh sát Landormy trên một chiếc xe hơi từ Much Benham tới.

Landormy là một người có nước da nâu, hoạt bát, lúc nào cũng cau có. Mắt đen, rất lanh lợi. Ông ta còn là một người thô bạo, hay gắt gỏng.

Ông ta khẽ gật đầu để đáp lại lời chào của chúng tôi rồi chộp lấy cuốn sổ tay của người dưới quyền và chăm chú đọc. Ông ta nói nhỏ vào tai Hurst vài câu gì đó rồi đến bên xác người.

- Người ta đã xê dịch xác chết rồi, phải không? - Ông ta hỏi.

- Tôi không động đến ông ta. - Haydock trả lời.

- Cả tôi cũng vậy. - Tôi nói thêm.

Viên thanh tra nhìn kỹ những vật đặt trên bàn rồi nhìn vũng máu như để tự hỏi mình.

- A! - Ông ta kêu lên bằng giọng đắc thắng - Đây là cái chúng ta cần tìm. Khi ngã xuống, xác chết đã làm đổ chiếc đồng hồ bàn. Chúng ta sẽ biết ngay thời điểm gây ra tội ác thôi. Sáu giờ hai mươi hai phút. Bác sĩ, ông nói ông Prothéro chết lúc nào?

- Tôi cho rằng khi tôi tới đây thì ông ấy đã chết được nửa tiếng đồng hồ rồi, nhưng...

Viên thanh tra nhìn đồng hồ tay của mình.

- Bảy giờ năm phút. Tôi nhận được tin mười phút trước đây, có nghĩa là bảy giờ kém năm. Người ta phát hiện ra xác chết lúc bảy giờ kém mười lăm. Nếu tôi hiểu đúng thì các ông đã điện ngay cho cảnh sát. Cứ cho rằng các ông quan sát xác người mất mười phút... Chỉ xê dịch nhau một vài giây đồng hồ thôi!

- Tôi không thể bảo đảm thời gian chính xác - Một lần nữa ông Haydock lại nói - Tất cả chỉ là tương đôi thôi.

- Được! Được! - Viên thanh tra nói.

Tôi cố nói xen vào :

- Tuy nhiên chiếc đồng hồ ấy...

- Xin lỗi ông - Landormy cắt ngang - Nếu muốn biết điều gì, tôi sẽ hỏi ông. Thời gian qua đi rất nhanh. Cái mà tôi cần, đó là sự yên tĩnh tuyệt đối.

- Vâng... tuy nhiên... tôi muốn nói...

- Yên tĩnh tuyệt đối! - Landormy nhìn tôi bằng cặp mắt giận dữ và nhắc lại.

Tôi phải làm theo ý kiến của ông ta. Landormy tiếp tục quan sát bàn giấy.

- Tại sao ông Prothéro lại ngồi đây? - Ông ta càu nhàu - Ông ấy định viết gì chăng?... Ô! Cái gì đây?

Ông ta lấy và giơ lên một tờ giấy. Chúng tôi lại gần để nhìn cho rõ.

Đây là tờ giấy lấy từ tập giấy viết thư có tiêu đề của nhà xứ ra, phía trên cùng viết 6 giờ, 20 phút dưới đó là:

Ông Clément thân mến,

Tôi lấy làm tiếc là không thể đợi ông ta lâu hơn nữa, tôi cần...

Chữ viết bằng những nét nguyệch ngoạc.

- Thật rõ như ban ngày... Landormy khẳng định - Ông ấy ngồi đây để viết những dòng chữ này, một kẻ thù đã nhẹ nhàng đi vào bằng cửa sổ sát đất và bắn khi ông ấy đang viết. Chúng ta còn cần tìm hiểu gì thêm nữa?

- Tôi muốn nói với ông... - Tôi lại nói.

- Tôi không hỏi ý kiến ông... Xem nào, có dấu chân không?

Ông ta quỳ xuống và bò ra cửa sổ.

- Tôi cần nói để ông rõ... - Tôi bướng bỉnh nhắc lại.

Landormy đứng lên, không giận dữ nhưng nói một cách quả quyết :

- Rồi đây chúng ta sẽ đi vào những chi tiết. Tôi yêu cầu các ông ra khỏi căn phòng, mọi người đều phải rời khỏi đây.

Chúng tôi đi ra như những đứa trẻ.

Người ta có thể nói nhiều tiếng đồng hồ đã qua đi, nhưng thực ra lúc này mới có bảy giờ mười lăm phút.

- Thế đấy! - Ông Haydock nói - Khi con lừa này cần đến tôi, ông bảo hắn gặp tôi ở phòng phẫu thuật. Tạm biệt.

- Bà chủ đã về. - Marie báo tin.

Mắt cô gái trợn tròn, vẻ mặt tỏ ra bối rối.

- Bà về cách đây năm phút. - Cô người hầu nói rõ hơn.

Tôi tới gặp Griselda trong phòng khách. Vợ tôi sợ hãi, tay chân run rẩy.

Tôi thuật lại cho cô ấy về sự việc đã xảy ra. Cô ấy chăm chú nghe.

- Lá thư đề 6 giờ, 20 phút - Tôi nói để kết thúc câu chuyện - Và chiếc đồng hồ chết khi kim chỉ sáu giờ, hai mươi phút.

- Nhưng - Griselda - Sao anh không bảo ông rằng đồng hồ nhà mình vẫn lấy nhanh lên mười lăm phút?

- Không, anh chưa nói, vì ông ta không cho anh nói... Anh đã làm mọi việc có thể.

Griselda bực mình, cau mày.

- Nhưng, Clément - Cô ấy nói - Cái đó làm cho sự việc thêm phức tạp. Chiếc đồng hồ chết chỉ sáu giờ hai mươi phút, nhưng thực tế chỉ là sáu giờ năm phút, lúc ấy thì đại tá Prothéro chưa đến nhà xứ.

[giavui]

Chương sáu

Chiếc mũ bê-rê màu vàng
Câu chuyện về chiếc đồng hồ làm chúng tôi, Griselda và tôi, suy nghĩ rất lâu, nhưng không mang lại kết quả nào. Vợ tôi bảo tìm gặp viên thanh tra và nói cho ông ta hiểu, nhưng tôi không muốn làm như vậy.

Thanh tra Landormy tính nết xấc xược, và cái đó là không cần thiết. Tôi chỉ còn biết đợi đến khi ông ta hỏi ý kiến tôi. Đến lúc ấy tôi sẽ trách ông ta :

- Nếu ông chịu khó nghe tôi nói...

Tôi hy vọng ông ta sẽ gặp tôi trước khi rời khỏi nhà xứ, nhưng tôi rất ngạc nhiên khi nghe Marie nói ông ta đã đi sau khi khóa trái văn phòng của nhà xứ lại, dặn rằng cấm không ai được vào trong đó.

Griselda quyết định tới nhà ông Prothéro.

- Đối mặt với cảnh sát và với mọi người là một chuyện khủng khiếp đối với Anne... Tôi xem liệu có thể giúp chị ấy được việc gì không.

Tôi đồng ý và vợ tôi đi ngay trước khi tôi kịp dặn cô ấy xem những người phụ nữ ở đấy có cần tôi giúp đỡ gì thì gọi điện cho tôi.

Ngay lúc ấy thì Denis về nhà; nó vừa chơi xong mấy séc quần vợt. Câu chuyện vụ án ở nhà xứ làm nó có vẻ hài lòng.

- Thật là một chuyện kỳ cục! - Nó kêu lên - Và cũng thật hấp dẫn nữa! Cháu vẫn mong được chứng kiến một tội ác, nếu có thể nói như vậy. Nhưng tại sao cảnh sát lại khóa trái văn phòng lại? Có chìa khóa thì liệu có mở ra được không?

Tất nhiên là tôi không thể cho nó mượn chiếc chìa khóa dự trữ được. Sau khi hỏi tôi mọi chi tiết, nó đi ra vườn để tìm các dấu vết và dấu chân và không quên tuyên bố rất may nạn nhân lại là ông Prothéro, người không được ai ưa.

Tôi bực mình trước sự vui mừng nhẫn tâm như vậy, nhưng liệu tôi có thể phê phán nó một cách nghiêm khắc được không? Cái chết là chuyện không đáng kể đối với đứa trẻ mới mười sáu tuổi.

Một tiếng đồng hồ sau thì Griselda trở về. Cô ấy đã gặp người vợ của ông Prothéro ngay lúc viên thanh tra cảnh sát đến báo cái tin định mệnh ấy.

Người phụ nữ bất hạnh thấy chồng mình còn sống lần cuối vào lúc sáu giờ kém mười lăm phút. Bà ta không cho biết thêm tin tức gì để soi sáng tấm màn bí mật ấy. Landormy rút lui sau khi tuyên bố ông ta sẽ tiến hành những cuộc thẩm vấn chi tiết vào sáng hôm sau.

- Ông ta xử sự rất đúng phép. - Griselda nói thêm.

- Bà Prothéro có ý kiến gì về việc này không? - Tôi hỏi.

- Chị ấy vẫn bình tĩnh.

- Nhưng xưa nay chị ấy vẫn như vậy, đúng khòng?

- Thật vậy ư? Tôi không hình dung là bà ta loạn thần kinh được.

- Chắc chắn đây là một đòn nặng nề với chị ấy, như người ta nghĩ. Chị ấy cảm ơn em đã tới thăm và buồn bã nói là em không thể giúp gì cho chị ấy được.

- Thế còn cô Lettice?

- Nó đi chơi quần vợt chưa về.

Sau một lúc yên lặng, Griselda nói tiếp :

- Anh biết không, Clément, chị ta rất lạ lùng, phải, rất lạ lùng...

- Với một cú sốc như vậy - Tôi nói.

- Vâng, chắc chắn là như vậy... Tuy nhiên... (Griselda cau mày)... Nhưng hình như không hoàn toàn như vậy... Chị ấy tỏ ra hốt hoảng hơn là cảm động.

- Hốt hoảng ư?

- Phải, tuy chị ấy muốn giấu nó đi. Nhưng chị ấy có một cái nhìn kỳ lạ, rất chăm chú. Có phải chị ấy là tác giả của vụ giết người này không? Chị ta nhiều lần hỏi, hỏi một cách bồn chồn, rằng cảnh sát có nghi cho ai không?

- Thế ư?

- Vâng. Tất nhiên Anne rất tự chủ, nhưng rất dễ dàng nhận ra chị ấy đang rối trí. Em thấy trước đây chị ấy cũng không gắn bó với ông đại tá lắm. Nếu muốn em nhận xét về quan hệ của họ thì em có thể nói chị ấy ghét ông ta.

- Cái chết nhiều khi làm thay đổi những tình cảm.

- Vâng, có thể là như vậy. - Griselda kết luận.

Denis bước vào phòng. Nó rất cảm động sau khi phát hiện ra một dấu chân trên lối đi trong vườn. Nó tự nhủ cảnh sát chưa biết đến cái đó, và có thể vết chân đó là cái nút của sự bí mật.

Cả đêm hôm ấy tôi trằn trọc không sao ngủ được. Khi tôi thức giấc thì Denis đã đi tìm những dấu vết mới.

Tuy nhiên không phải là nó mà là Marie mang đến cho chúng tôi những tin tức bất ngờ sáng hôm nay. Khi chúng tôi vừa ngồi xuống bên bàn, thì má đỏ bừng, mắt sáng lên, cô ta nói với chúng tôi bằng giọng thân mật thường ngày.

- Thưa ông, không biết ông có tin không? Ông chủ hiệu bánh vừa cho tôi biết người ta đã bắt giam Lawrence rồi!

- Người ta đã bắt Lawrence ư? - Không tin, Griselda kêu lên - Không thể như vậy được! Có thể đây là một sự nhầm lẫn ngớ ngẩn.

- Không, không, thưa bà, không phải là nhầm lẫn đâu - Marie nói tiếp bằng giọng vui mừng - Không phải là nhầm lẫn mà chính đêm hôm qua anh ta đã đến đồn cảnh sát để tự giác ngồi tù. Anh ta vào gặp cảnh sát, ném khẩu súng lục lên bàn rồi nói: “Chính tôi là người đã giết ông Prothéro!”

Marie gật đầu nhìn chúng tôi rồi rút lui, hài lòng về cuộc nói chuyện. Chúng tôi quá đỗi sững sờ.

- Ồ! Không đúng đâu, không đâu - Griselda nói - Không đúng đâu.

Thấy tôi yên lặng, vợ tôi nói tiếp :

- Clément, anh thấy thế nào?

Thật khó trả lời. Tôi yên lặng, bối rối, những ý nghĩ quay cuồng trong đầu tôi.

- Anh ta điên rồi - Griselda còn nói - Hoàn toàn điên rồi... hoặc là những giả thiết của cảnh sát là đúng. Họ đã nhận ra khẩu súng đã bắn?

- Hừ!... Cái đó thật vô lý.

- Có thể đây là một vụ tai nạn - Vợ tôi vẫn nói - Vì có lý do gì mà Lawrence lại giết ông Prothéro kia chứ?

Tôi không thể trả lời câu hỏi ấy một cách chính xác nhưng tôi muốn loại trừ Anne ra trong điều kiện có thể. Có phải đây là một sự may mắn khi tên tuổi của tôi không dính líu gì đến vụ án này.

- Em hãy nhớ, họ đã có lần cãi nhau. - Tôi nêu ý kiến.

- Vì chuyện Lettice mặc bộ đồ tắm ư? Có chuyện ấy, nhưng thật là vớ vẩn! Hơn nữa hai người đã bí mật đính hôn với nhau, đây không phải là lý do để anh ta giết người bố vợ tương lai!

- Em biết không, Griselda, chúng ta chưa biết mọi hoàn cảnh của vụ này.

- A! Anh nghĩ như vậy ư, Clément? Tại sao anh lại nói như vậy? Em thì em tin chắc rằng Lawrence không hề động đến một sợi tóc của ông Prothéro!

- Tốt... Tốt... Nhưng anh cần nhắc lại với em rằng lúc anh gặp Lawrence thì anh ta như là một thằng điên, phải, đúng là một thằng điên.

- Nhưng... Nhưng... - Griselda lắp bắp nói - À! Không... Không thể như vậy được.

- Còn câu chuyện chiếc đồng hồ... - Tôi nói tiếp - Thì có thể chính tay Lawrence đã vặn chậm lại để tạo ra một chứng cứ vô can. Ông thanh tra đã giăng cái bẫy đó ra.

- Anh nhầm rồi, Clement. Lawrence đã biết chiếc đồng hồ đó được vặn nhanh lên. Anh có nhớ anh ta đã nói: “Cái đó giúp cho ông mục sư làm việc đúng giờ”. Không, anh ta không thể nhầm lẫn vặn cho đồng hồ chết lúc sáu giờ hai mươi hai phút. Anh ta có thể để bất cứ giờ nào... bảy giờ kém mười lăm, chẳng hạn.

- Nhưng anh ta không biết ông Prothéro tới nhà xứ lúc mấy giờ. Hoặc đơn giản là anh ta đã quên rằng chúng ta đã vặn nhanh đồng hồ lên mười lăm phút.

Griselda vẫn không đồng ý với tôi.

- Không - Cô ấy nói - Nếu anh gây ra một tội ác thì anh cũng sẽ rất chú ý những chi tiết ấy.

- Em không hiểu gì cả, em yêu - Tôi ôn tồn trả lời - Em chưa bao giờ phạm tội...

Griselda chưa kịp cãi lại thì một bóng người trước cửa sổ lên tiếng :

- Ít nhất là tôi không làm phiền hai người chứ? Xin lỗi. Nhưng trong hoàn cảnh đáng buồn này...

Đó là bà Marple, người hàng xóm của chúng tôi. Sau lời xin lỗi, bà vào phòng bằng cửa sổ sát đất. Mặt bà hơi ửng đỏ và có vẻ cảm động. Tôi đẩy một chiếc ghế.

- Thật là khủng khiếp, đúng không? - Bà nói - Đại tá Prothéro khốn khổ! Có thể ông ấy không phải là một con người dễ chịu và không muốn chan hòa với mọi người, nhưng câu chuyện xảy ra cũng vẫn đáng buồn. Như tôi biết, ông ấy bị giết trong văn phòng của nhà xứ, đúng không?

Tôi nói với bà Marple rằng tin ấy là đúng.

- Ông mục sư thân mến không có mặt ở nhà lúc xảy ra chuyện ấy ư? - Bà quay sang hỏi vợ tôi.

Tôi phải cho bà biết lúc ấy tôi đang làm gì, ở đâu.

- Lúc này cậu Denis cũng không ở nhà ư? - Bà marple vẫn hỏi và nhìn xung quanh.

- Denis đang làm thám tử - Griselda đáp. Nó thấy một vết chân người trên lối đi trong vườn và đi báo tin này cho cảnh sát.

- Trời! - Bà Marple kêu lên - Và Denis tin rằng mình đã biết ai là kẻ giết người ư?... Nhưng tôi giả thiết rằng mọi người đều biết ai là thủ phạm.

- Bà có cho rằng đây là nhà họa sĩ không? - Griselda hỏi.

- Không, tôi không muốn nói như vậy. Ngược lại tôi hình dung mỗi người đều cho rằng đây là một kẻ nào đó, và ý kiến của họ rất khác nhau. Thế này nhé, như tôi chẳng hạn, tôi tin rằng ai đó đã gây ra vụ này. Tuy nhiên, tôi phải thừa nhận rằng đây chỉ là một sự nghi ngờ. Cần phải nói năng thận trọng... Coi chừng sự vu khống như pháp luật đã ngăn cấm!... Dù sao tôi cũng tự nhủ mình phải rất thận trọng, nhất là đối với ông Landormy. Vì ông đã báo trước rằng ông ấy sẽ đến thăm tôi vào sáng hôm nay, nhưng sau đó ông ấy lại gọi điện thoại nói rằng việc đó không cần thiết nữa.

- Thật vậy - Tôi nói - Bây giờ anh ta đã bị bắt, lời khai của bà không cần thiết nữa.

- Ai bị bắt ư?

Bà Marple cúi đầu xuống, mặt ửng đỏ :

- Nhưng tôi không biết là đã có việc bắt giữ.

Thật là khác thường khi thấy bà Marple không biết tin này.

- Đúng thế, chúng tôi đang bàn luận về việc này thì bà tới. Vâng, đã có một sự bắt giữ: đó là Lawrence Redding.

- Lawrence ư?

Bà Marple tỏ ra rất ngạc nhiên :

- A! Tôi không tin...

Griselda cũng hăng hái nói theo :

- Tôi cũng không tin dù cho anh ấy đã thú nhận.

- Thú nhận ư? - Bà Marple hỏi - Bà nói rằng anh ta đã thú nhận ư? Trời! Tôi đã nhầm, nhầm thật rồi.

- Theo tôi thì đây chỉ là một tai nạn. Clément, anh có tin là như vậy không? Cái đó giải thích tại sao anh ấy lại đi khai báo để mình bị bắt giam.

Bà Marple lại cúi đầu xuống :

- Bà nói anh ta đã bị bắt giam ư?

- Vâng.

- Ồ! - Bà Marple thở vào rất sâu - Tôi rất hài lòng, tôi rất hài lòng.

Tôi ngạc nhiên nhìn bà.

- Bà cho rằng đây là sự hối hận ư?

- Hối hận ư? - Bà Marple tỏ ra rất ngạc nhiên - Nhưng tôi không tin rằng anh ta đã phạm tội, ông mục sư thân mến.

Đến lượt mình, tôi cũng mở to đôi mắt.

- Nhưng anh ta đã thú nhận kia mà...

- Đúng thế! Đúng thế! - Bà nói - Anh ta đã thú nhận ư? Nhưng còn chứng cứ? Anh ta không phải là người làm việc này.

- À! Có thể là tôi chậm hiểu, nhưng xin thú nhận là tôi không hiểu lập luận của bà. Nếu không gây ra tội ác thì tại sao anh ta lại thú tội?

- Ồ! Có một lý do - Bà Marple nói - Bao giờ cũng có một lý do. Và những người trẻ tuổi thì thường nghĩ đến cái tồi tệ.

Bà quay sang Griselda.

- Bà có đồng ý với tôi không?

- Tôi... Tôi không biết - Griselda nói - Thật là khó hiểu. Chắc chắn là có một lý do gì đó thúc đẩy Lawrence xử sự như một kẻ mất trí như vậy.

- Nếu bà thấy bộ mặt anh ta chiều hôm qua... - Tôi nói.

- Ông nói lại cho tôi nghe xem nào. - Bà Marple nói.

Tôi thuật lại từ lúc tôi trở về nhà. Bà già chăm chú nghe rồi nói :

- Tôi biết rõ giới hạn của trí thông minh của tôi - Bà Marple khiêm tốn nói - nhiều khi tôi cũng không nắm chắc sự việc như nó vốn có. Ở đây tôi vẫn chưa hiểu rõ cách suy nghĩ của ông.

- Xem nào! Ông cho rằng một kẻ có gan giết chết một đồng loại lại tỏ ra sợ hãi khi làm xong việc ấy ư? Một việc có dự tính trước thì bao giờ cũng có sự can đảm đi kèm. Nếu hắn có vẻ sợ hãi thì cũng không phải trong tình huống như ông vừa mô tả...

Tôi ngắt lời bà Marple :

- Chúng ta không biết hoàn cảnh của tấn thảm kịch ấy. Có thể là đã có một cuộc cãi vã, viên đạn đã được bắn đi trong một cơn giận dữ, và Lawrence đã hốt hoảng trước việc mình đã gây ra... về phần mình, tôi không che giấu rằng đây mới chỉ là một giả thiết.

- Tôi biết, ông Clément thân mến. - Bà Marple nói - Người ta có thể hình dung vụ án theo nhiều cách khác nhau. Nhưng trước hết là phải có sự việc: nhưng những sự việc chúng ta nắm được chưa đủ để đặt ra một giả thiết. Ông nghĩ xem: cô người hầu nói là Lawrence chỉ ở trong nhà này có hai phút đồng hồ. Một cuộc cãi cọ không thể chỉ mất có hai phút. Hơn nữa, ông đại tá bị bắn ở phía sau, trong khi ông ấy đang cúi xuống để viết.

- Đúng thế - Griselda nói - Ông ấy đang viết nên không nghe thấy gì. Trên tờ giấy ghi 6 giờ, 20 phút. Chiếc đồng hồ bị rơi lại chỉ sáu giờ, hai mươi hai phút. Đó là cái khiến chúng tôi, Clément và tôi, rất khó hiểu.

Griselda giải thích rằng chúng tôi có thói quen vặn đồng hồ nhanh lên mười lăm phút.

- Thật là lạ lùng - Bà Marple nói - Thật là lạ lùng... Tôi thấy đây là một sự việc hệ trọng...

Bà ngừng nói và nhìn xung quanh. Lettice đang đứng trước cửa sổ. Cô ta vào và chào chúng tôi rồi ngồi xuống ghế và hỏi chúng tôi bằng một giọng sôi nổi khác mọi ngày :

- Người ta đã bắt giam Lawrence ư?

- Phải - Griselda nói - Cái tin đó làm chúng tôi sửng sốt.

- Không bao giờ tôi nghĩ đến việc người ta giết cha tôi vào một ngày nào đó - Lettice nói một cách đơn giản. (Cô ta không có vẻ gì là cảm động cả) - Tuy nhiên tôi biết có nhiều người muốn làm việc này. Có những lúc, cả tôi nữa, tôi...

- Cô có muốn uống chút gì không? - Griselda hỏi.

- Không, cảm ơn. Tôi chạy tới đây xem tôi có để quên chiếc mũ bê-rê màu vàng của mình ở nhà ta không. Có lẽ hôm nọ tôi để nó trong văn phòng.

- Nếu cô để nó ở đâu thì bây giờ hãy còn ở đấy - Griselda nói - Marie không bao giờ chịu thu dọn nhà cửa cả.

Lettice đứng lên.

- Tôi tới đó xem... Xin lỗi vì đã làm phiền ông bà.

- Tôi sợ rằng hôm nay cô không tìm được mũ đâu - Tôi nói - Ông thanh tra đã khóa cửa phòng rồi.

- Ồ! Thật đáng chán! Tôi có thể vào bằng cửa sổ được không?

- Cũng không được. Cửa sổ cũng được gài bên trong rồi. Nhưng, cô Lettice, đội mũ bê-rê màu vàng lúc này là không thích hợp.

- Ông muốn nói tôi phải để tang, đúng không?... Tôi không quan tâm đến vấn đề này... Nó lỗi thời rồi... Nhưng thật đáng tiếc cho Lawrence, thật đáng tiếc.

Cô ta đứng lên, yên lặng suy nghĩ.

- Có thể cái đó xảy ra là do tôi và bộ áo tắm của tôi, ai mà biết được? Thật là ngu ngốc!...

Griselda mở miệng định nói một câu gì đó, nhưng không hiểu vì lẽ gì lại thôi.

Một nụ cười kỳ lạ trên môi Lettice.

- Tôi phải về nhà đây để bà Anne biết tin việc Lawrence đã bị bắt giam.

Cũng như khi bước vào, cô ta ra khỏi phòng cũng bằng lối cửa sổ. Griselda quay sang bà Marple :

- Bà nghĩ như thế nào về cô gái này?

- Tôi cho rằng bà sẽ hỏi như vậy - Bà già nói - Nhưng tốt hơn cả là cứ để sự việc tự nó diễn ra. Tôi cho rằng bà cũng không nghĩ cô gái ấy vô tư như cô ấy nói. Cô ấy có một ý nghĩ rõ ràng trong đầu và cô ấy biết mình muốn cái gì.

Marie gõ cửa và bước vào.

- Có chuyện gì vậy? - Griselda hỏi - Cô biết là tôi không thích người ta gõ cửa mạnh như vậy.

- Tôi cho rằng mọi người đang trò chuyện - Marie nói - Đại tá Melchett muốn gặp ông mục sư.

- Đại tá Melchett là chỉ huy trưởng cảnh sát của quận. Tôi đứng lên.

- Tôi đã đưa ông ấy vào phòng khách - Marie nói tiếp - Tôi có cần dọn bàn ăn không, thưa bà?

- Không, chưa cần - Griselda nói - Tôi sẽ bấm chuông sau.

Vợ tôi quay lại với bà Marple, tôi rời khỏi phòng.

[giavui]

Chương bảy

Chuyện bịa đặt
Đại tá Melchett là một người có bộ tóc nâu, mắt xanh rất linh lợi. Con người nhỏ bé năng động ấy có một thói quen kỳ cục: hay khịt mũi trong khi nói chuyện.

- Xin chào mục sư! - Ông nói - Một chuyện hèn hạ, đúng không? Ông già Prothéro khốn khổ! Không phải là tôi yêu thích ông ấy đâu và tôi tin rằng chẳng ai yêu thích ông ấy cả... Tuy nhiên cái đó đã gây ra nhiều điều phiền phức... cho cả ông nữa. Tôi hy vọng chuyện này không làm cho bà nhà quá xúc động.

Tôi nói tinh thần của vợ tôi vẫn vững.

- Thật là may! Một việc như vậy xảy ra trong nhà thì chẳng mấy dễ chịu! Cả anh chàng Lawrence cũng gây ra một chuyện đáng ngạc nhiên nữa.

Tôi suýt bật cười, Melchett không hiểu những ý nghĩ kỳ cục của một kẻ tội phạm trong trường hợp như thế này.

- Tôi xin thú nhận - Ông ta nói tiếp - Tôi rất ngạc nhiên khi thấy anh ta đến nói mình là thủ phạm.

- Ông có biết chuyện ấy đã diễn ra như thế nào không?

- Ồ! Không có gì đặc biệt. Khoảng mười giờ tối hôm qua anh ta tới đồn ném khẩu súng lục lên bàn và nói: “Tôi đây. Chính tôi là người đã giết ông Prothéro!”. Đơn giản thế thôi.

- Nhưng có lời giải thích nào về hành động của anh ta không?

- Gần như không có lấy một lời. Người ta đã yêu cầu Lawrence nói rõ hơn để lập biên bản. Anh ta khai mình đến nhà xứ để gặp ông mục sư, nhưng lại gặp ông Prothéro; hai người đã cãi nhau và anh ta đã bắn ông ấy. Không hơn. Anh ta cũng không nói lý do của cuộc cãi nhau nữa.

- Nói xem, ông Clément, ta nói riêng với nhau thôi, ông có biết đã xảy ra chuyện gì không? Tôi nghe được nhiều chuyện nhảm nhí. Hình như người ta đã cấm Lawrence không được đến nhà ông Prothéro. Có đúng không? Có phải anh chàng đã ve vãn con gái ông đại tá không? Tôi không muốn thấy cô Lettice dính líu vào vụ này, hoặc ít nhất nếu có thể.

- Không - Tôi nói - Không phải như vậy. Ông có thể tin ở tôi: cũng loại chuyện đó nhưng nó khác kia. Lúc này, tôi không thể nói gì hơn.

Melchett lắc đầu và đứng lên.

- Tôi hài lòng khi thấy ông nói như vậy. Ở đây người ta nói nhiều quá! Có rất nhiều bà ngồi lê đôi mách! Nhưng tôi phải đi thôi. Tôi đến gặp ông Haydock: lúc nãy ông ấy đi vắng, bây giờ chắc chắn là ông ấy đã có mặt ở nhà. Ông Clément, tôi rất lo ngại cho Lawrence; đối với tôi anh ta là một chàng trai tốt. Chúng ta hy vọng có được một sự giải thích về những hành động của anh ta: do chiến tranh, do thần kinh, còn gì nữa? Nhất là người ta không thấy động cơ thực của anh ta. A! Tôi phải đi đây. Phiền ông dẫn đường giúp.

Tôi rất hài lòng. Chúng tôi cùng đi.

Nhà ông Haydock ở gần nhà xứ. Người hầu nói ông bác sĩ vừa về nhà. Chúng tôi vào phòng ăn: ông Haydock đang ngồi trước món trứng tráng và đùi lợn bốc khói.

Ông ấy thân mật chào chúng tôi.

- Tôi lấy làm tiếc là đã vắng mặt. Có một bà đẻ. Hôm qua tôi thức đêm để giải quyết việc của ông. Tôi đã lấy ra một đầu đạn.

Người thầy thuốc đặt lên bàn một chiếc hộp nhỏ. Melchett mở ra xem.

- Cỡ hai mươi nhăm!

- Tôi để cho các nhà chuyên môn kết luận về mặt kỹ thuật. Về phần mình, tôi cho rằng cái chết đã xảy ra tức thời. Cái thằng ngu! Tại sao hắn làm như vậy? Nhưng ông nói xem, tại sao không ai nghe thấy tiếng nổ cả.

- Tôi cũng đang tự hỏi về cái đó. - Melchett nói.

- Cửa sổ nhà bếp quay sang hướng khác - Tôi nói - Khi các cánh cửa được khép lại thì không ai có thể nghe thấy gì cả. Hơn nữa, lúc ấy chỉ có một mình Marie trong nhà xứ thôi.

- Cũng vậy thôi - Melchett nói - Tôi thấy chẳng có gì là rõ ràng cả. Tôi tự hỏi liệu bà già - Bà ấy tên là gì nhỉ? - Bà già... bà già... ạ! Đúng rồi... bà Marple cũng không nghe thấy gì cả. Cửa sổ của văn phòng lại mở rộng.

- Nhưng ai nói rằng bà ấy không nghe thấy gì cả? - Haydock hỏi.

- Tôi cũng cho rằng đúng như vậy - Tôi nói - Bà ấy ngồi chơi ở nhà tôi. Không thấy bà ấy nói đến một tiếng động đáng nghi ngờ nào.

- Có thể là bà ấy đã nghe thấy một cái gì đó nhưng không chú ý, cũng có thể bà ấy cho đây là tiếng máy nổ của ô-tô.

Sáng hôm nay ông Haydock tỏ ra vui vẻ. Ông ấy cố gắng ít bông đùa hơn.

- Có thể súng được lắp thêm một ống giảm thanh - Ông nói thêm - Cái đó giải thích tại sao không ai nghe thấy tiếng nổ. Phải, đúng như vậy.

Melchett lắc đầu.

- Nhưng ông Landormy thì không tin là có chuyện đó. Ông ấy đã đặt ra nhiều câu hỏi cho Lawrence, nhưng anh ta nói mình không hề dùng một vũ khí như vậy.

“Đúng là một thằng ngốc! Một thằng điên! Người ta không tin anh ta là kẻ giết người”.

- Người ta có tìm thấy một động cơ gì không? - Ông Haydock hỏi sau khi uống một ngụm cà phê.

- Anh ta nói do cãi nhau nên đã đi đến chỗ mất trí.

- Anh chàng hy vọng là người ta không kết luận đây là tội giết người có dự mưu.

Ông bác sĩ lắc đầu.

- Đây là câu chuyện bịa đặt. Vì anh ta đã đến phía sau người đang viết lách và bắn một phát đạn vào đầu người ấy. So với lời khai thì có sự mâu thuẫn.

- Dù sao thì anh ta cũng không có thời gian vật chất để cãi nhau - Đến lượt mình, tôi nói trong khi nhớ lại lời bà Marple. Vào trong phòng, không gây ra một tiếng động nào, bắn rồi gạt kim đồng hồ: đó là toàn bộ thời gian anh ta ở trong nhà xứ.

Và tôi không thể nào quên được cái cách anh ta ngơ ngác khi trả lời tôi ở hàng rào ngoài vười: “Ông Prothéro ư? Ông Prothéro ư? Ông vào trong nhà mà xem. Đúng thế!...” Chỉ riêng cái đó đã đủ làm cho tôi nghi ngờ, làm cho tôi thấy được những gì đã xảy ra.

Ông Haydock nhìn tôi chằm chằm.

- “Làm cho tôi thấy được những gì đã xảy ra” có nghĩa là gì? Ông cho rằng tội ác xảy ra vào lúc nào?

- Một vài phút trước khi tôi trở về nhà.

Ông bác sĩ lắc đầu.

- Không thể được. Không lôgic chút nào. Ông Prothéro đã chết từ trước rồi.

- Nhưng, ông Haydock thân mến - Melchett kêu lên - Ông đã nói rõ là ông ấy chết trước đó nửa tiếng đồng hồ kia mà?

- Nửa tiếng đồng hồ cho đến ba mươi nhăm phút, nhưng không ít hơn. Nếu không thì thi hài còn nóng khi tôi tới nơi.

Chúng tôi đưa mắt nhìn nhau. Mặt của ông Haydock bỗng tái nhợt và già đi trước tuổi.

- Nhưng, ông nói xem, ông bác sĩ - Ông Melchett nói - Nhưng Lawrence thú nhận là mình đã bắn vào lúc bảy giờ kém mười lăm kia mà?

Ông Haydock đứng phắt lên.

- Tôi xin nhắc lại với ông là không thể như vậy được - Ông kêu lên - Nếu Lawrence nói hắn bắn ông Prothéro lúc bảy giờ kém mười lăm tức là hắn đã nói dối. Đó là tất cả. Tôi là bác sĩ, tôi có quyền nêu giả thiết; tôi nói với ông những điều mình biết. Máu lúc ấy đã bắt đầu đông lại.

- Nếu Lawrence nói dối... - Melchett lẩm bẩm.

Ông ấy lắc đầu mà không nói hết câu.

- Đơn giản nhất - Ông kết luận - là chúng ta đến gặp Lawrence ở đồn cảnh sát.

[giavui]

Chương tám

Anne thú nhận
Chúng tôi yên lặng đến đồn cảnh sát. Khi gần tới nơi, ông Haydock đi chậm lại nói nhỏ với tôi.

- Tôi thấy trong chuyện này có một cái gì đó mờ ám.

Ông bác sĩ tỏ vẻ bối rối và rất khổ tâm.

Thanh tra Landormy ra đón chúng tôi và một lát sau Lawrence Redding xuất hiện.

Vẻ mặt xanh xao và mệt nhọc nhưng Lawrence vẫn tỏ ra bình tĩnh - một sự bình tĩnh, theo tôi, không mấy thích hợp với hoàn cảnh lúc này của anh ta.

Ông Melchett sốt ruột, khịt mũi rồi nói :

- Hãy nghe đây, anh Lawrence. Anh đã thú nhận với ông thanh tra có mặt tại đây rằng anh đã đến nhà xứ lúc bảy giờ kém mười lăm chiều hôm qua, rằng anh đã gặp và đã cãi nhau với đại tá Prothéro, anh đã giết ông ấy và rời khỏi nơi xảy ra án mạng. Tôi chưa đọc biên bản ghi những lời thú tội của anh, nhưng tinh thần là như vậy, đúng không?

- Đúng. - Lawrence trả lời.

- Bây giờ tôi có mấy câu hỏi. Nên nhớ rằng anh có thể không trả lời. Ông luật sư của anh sẽ...

Lawrence không để ông cảnh sát trưởng nói hết câu.

- Tôi không có điều gì phải giấu diếm cả - Anh ta nói - Chính tôi đã giết ông Prothéro.

- Được rồi! Được rồi! - Ông Melchett càu nhàu - Anh lấy đâu ra súng?

Lawrence ngập ngừng.

- Tôi có súng trong túi.

- Anh đến nhà xứ mà mang theo súng ư?

- Vâng.

- Tại sao?

- Tôi luôn mang theo nó trong người.

Một lần nữa, tôi thấy anh ta trả lời có phần ấp úng, tôi tin chắc rằng anh ta đã không nói đúng sự thật.

- Tại sao anh vặn chậm đồng hồ lại? - Ông Melchett hỏi tiếp.

- Đồng hồ ư?

Lawrence tỏ ra lúng túng.

- Phải, nó chỉ sáu giờ hai mươi hai phút.

Một sự sợ hãi làm tái mét bộ mặt vốn đã xanh xao.

- Ô! Đúng thế... vâng... Tôi đã vặn lại kim đồng hồ.

Ông Haydock bỗng nói xen vào :

- Anh đã bắn ông đại tá ở đâu?

- Trong văn phòng nhà xứ.

- Không, tôi muốn hỏi trên cơ thể ông ấy kia.

- Ồ! Tôi... tôi... vào đầu. Vâng, đúng là vào đầu.

- Anh có tin chắc là như vậy không?

- Vì ông đã biết rõ rồi. Tôi không hiểu tại sao ông lại đặt ra câu hỏi ấy.

Rõ ràng là Lawrence đang trả lời quanh co. Có tiếng gõ cửa. Một nhân viên cảnh sát mang vào một lá thư.

- Thư của ông mục sư - Người cảnh sát nói - Thư khẩn.

Tôi xé phong bì. Đây là những điều tôi đã đọc được:

Tôi xin ông... tôi xin ông... hãy đến gặp tôi. Tôi đang không biết giải quyết như thế nào. Thật là khủng khiếp. Tôi cần phải nói với ông. Tôi van ông, xin ông tới ngay lập tức và mời ai nữa cùng đi.

Anne Prothéro.

Tôi đưa mắt nhìn Melchett. Ông ta hiểu ra và chúng tôi cùng đứng lên. Trước khi đi, tôi liếc nhìn Lawrence. Anh ta nhìn chằm chằm vào lá thư trên tay tôi, tôi chưa hề nhìn thấy bộ mặt người nào thất vọng và sợ hãi đến như vậy. Tôi nhớ lại hôm trước Anne ngồi trên ghế xô-pha, miệng kêu: “Tôi rất thất vọng” và tôi thấy tim mình đau nhói. Tôi bắt đầu đoán ra vì lý do nào mà Lawrence lại nhận tội giết người kinh tởm một cách anh hùng như vậy. Vì anh ta đã thấy rõ ai là tác giả của vụ này.

Ông Melchett, đang dặn dò viên thanh tra :

- Ông ấy có lấy thời khóa biểu của Lawrence trước lúc xảy ra vụ án mạng không? Tôi có lý do để tin rằng anh ta đã gây tội ác sớm hơn. Ông hãy điều tra kỹ về điểm này.

Tôi kể lại. Ông quay lại nhìn tôi và không nói một lời, tôi đưa cho ông lá thư của Anne. Ông đọc và tỏ vẻ ngạc nhiên. Sau đó ông nhìn tôi bằng cặp mắt thăm dò.

- Có phải đây là câu chuyện mà sáng nay ông không nói không? - Ông hỏi tôi.

- Đúng thế. Lúc ấy tôi chưa rõ theo bổn phận thì mình có quyền nói không. Bây giờ tôi đã rõ.

Tôi kể lại cảnh tôi được chứng kiến bữa trước trong xưởng họa.

Ông Melchett còn trao đổi một vài lời nữa với viên thanh tra và sau đó cả ba người chúng tôi cùng tới nhà ông Prothéro.

Một người hầu ăn vận đúng cách ra mở cổng. Anh ta có phần nào lo ngại khi nhìn thấy chúng tôi.

- Xin chào - Ông Melchett nói - Anh có thể báo tin cho bà Prothéro rằng chúng tôi đã tới và muốn gặp bà ấy được không? Xong việc anh trở về đây: chúng tôi có một vài câu hỏi muốn đặt ra với anh, cả anh nữa.

Người hầu chạy đi và một lát sau quay trở lại.

- Chúng tôi muốn biết - Ông Melchett bắt đầu hỏi - Những việc đã xảy ra chiều hôm qua trong ngôi nhà này. Ông chủ anh có ăn trưa ở nhà không?

- Có, thưa ông.

- Ông ấy vẫn tỏ ra bình thường chứ?

- Tôi không thấy ông chủ có vẻ gì là khác thường cả.

- Sau đó thì sao?

- Sau bữa ăn thì bà chủ đi nghỉ còn đại tá vào văn phòng của mình. Cô Lettice thì đi chơi quần vợt. Đến năm giờ rưỡi, ông bà chủ dùng trà trong phòng khách. Ông bà ra lệnh sửa soạn xe vào lúc năm giờ rưỡi vì có việc phải vào trong làng. Hai người vừa đi thì ông Clément gọi điện thoại đến.

Anh ta nhìn tôi rồi cúi đầu.

- Được rồi! Được rồi! - Ông Melchett càu nhàu - Ông Lawrence tới đây lần cuối cùng vào lúc nào?

- Chiều thứ ba, thưa ông.

- Lawrence và ông Prothéro có cãi nhau không?

- Có, thưa ông, tôi cho là như vậy. Cuối cùng thì đại tá ra lệnh cho tôi từ nay không cho ông Lawrence bước chân vào nhà này nữa.

- Anh có biết họ cãi nhau về vấn đề gì không? - Ông Melchett hỏi gặng.

- Ông Prothéro nói rất to, nhất là trong lúc tức giận dữ. Tuy nhiên tôi chỉ nghe được vài câu, lúc này, lúc khác thôi.

- Anh có biết lý do của cuộc cãi nhau ấy không?

- Tôi cho rằng đó là vì bức họa của ông Lawrence - một bức vẽ cô Lettice.

- Anh có nhìn thấy ông Lawrence lúc ra về không?

- Có. Chính tôi là người tiễn ông ấy ra tận cổng.

- Ông ta có tỏ ra tức giận không?

- Không, không hề; tôi có thể nói ông ấy còn thích thú nữa.

- A! Sau đó ông ta có trở lại đây lần nào nữa không?

- Không, thưa ông.

- Còn những người khác thì sao?

- Hôm thứ năm thì không có ai.

- Còn thứ tư thì sao?

- Buổi chiều thứ tư thì có anh Denis Clément. Giáo sư Stone cũng tới ngồi một lúc. Lúc chiều tối thì có một bà.

- Một bà ư? - Ông Melchett ngạc nhiên hỏi - Bà nào?

Người hầu quên mất tên bà khách. Anh ta chưa nhìn thấy bà này bao giờ. Bà ấy có nói tên, nhưng vì cả nhà đang dùng bữa chiều nên anh ta đã đưa bà vào phòng khách để chờ. Anh ta nhớ rằng bà ấy nói là mình cần gặp đại tá Prothéro chứ không phải là bà Prothéro. Khi cả nhà ăn xong, anh đã báo tin cho đại tá; ông chủ đi thẳng vào nơi bà khách đang chờ.

Bà khách nói chuyện trong bao lâu ư? Ít nhất là nửa tiếng đồng hồ. Ông đại tá đã đích thân tiễn khách ra cổng. À! Bây giờ thì anh ta nhớ ra rồi, đó là bà... bà Lestrange.

Chúng tôi không thể giấu nổi vẻ ngạc nhiên.

- Thật kỳ lạ - Ông Melchett nói - Thật kỳ lạ.

- Chúng tôi không thể biết gì hơn nữa vì bà Prothéro đã cho mời chúng tôi vào phòng của bà.

Anne nằm trên giường. Hai con mắt long lanh trên khuôn mặt tái xanh. Bà ta như đang có một quyết định đau đớn.

Anne nói với tôi :

- Xin cảm ơn ông đã nhanh chóng tới đây. Và tôi tin rằng ông đã biết tôi định nói gì khi yêu cầu ông có một người nữa cùng đi.

Bà ta nghỉ một lát.

- Tốt nhất là kết thúc ngay chuyện này, đúng không? - Bà ta nhếch miệng cười rồi xúc động nói tiếp - Chính là đối với ông, đại tá Melchett, người tôi phải thú nhận. Tôi là người đã giết chồng mình.

Ông Melchett nói nhỏ :

- Bà Prothéro khốn khổ...

- Nhưng đó là sự thật! Tôi biết cái đó rất tàn nhẫn; tôi không phải là loại người dễ manh động. Tôi căm ghét ông ấy, từ lâu tôi đã căm ghét ông ấy, và hôm qua, thế là, vâng, tôi đã bắn ông ấy.

Bà ta quay mặt đi và nhắm mắt lại.

- Đó là tất cả - Bà ta nói - Ông sẽ bắt và đưa tôi đi chứ? Tôi sẽ nhanh chóng đứng lên và đi thay áo quần. Nhưng tôi còn rất mệt.

Thế là ông Melchett nói ngay :

- Bà không biết ông Lawrence đã đi tự thú rằng mình là người đã gây ra tội ác này ư?

Anne mở to mắt và lắc đầu.

- Tôi biết - Bà ta nói - Chàng trai thật ngốc nghếch! Các ông có biết không: anh ấy rất yêu tôi. Anh ấy rất hào hiệp... nhưng cũng thật là điên rồ!

- Liệu ông ta có biết - Ông Melchett hỏi tiếp - Rằng chính bà là tác giả của vụ án mạng ấy không?

- Có biết. - Anne đáp.

- Làm thế nào mà ông ta biết được?

Bà Prothéro ngập ngừng.

- Bà có nói với ông ta không?

Bà ta càng ngập ngừng hơn. Cuối cùng bà ta cũng đi tới một quyết định.

- Vâng, chính tôi đã nói với anh ấy.

Nói xong bà ta nhún vai với vẻ cam chịu.

- Liệu các ông có thể ra về, thưa các ông, sau khi tôi đã thú nhận tất cả không? Các ông không thể biết gì thêm nữa đâu.

Melchett làm như không nghe thấy gì.

- Bà lấy súng ở đâu? - Ông hỏi một cách dịu dàng.

- Súng ư? Đó là súng của chồng tôi. Tôi lấy nó trong ngăn kéo bàn trong phòng toa-lét.

- Được. Và bà đã mang nó đến nhà xứ ư?

- Vâng. Tôi đã biết ông ấy đến nhà xứ.

- Lúc ấy vào khoảng mấy giờ?

- Hơn sáu giờ. Sáu giờ mười lăm hoặc sáu giờ hai mươi gì đó.

- Bà mang theo vũ khí với ý định giết chồng mình ư?

- Không... tôi... tôi... định tự sát.

- Được. Nhưng bà đã tới nhà xứ, đúng không?

- Vâng. Tôi đến gần cửa sổ. Không nghe thấy một lời nói, một tiếng động, tôi nhìn vào bên trong. Tôi thấy chồng tôi. Không biết biết lúc ấy nghĩ như thế nào, tôi bắn.

- Sau đó thì sao?

- Sau đó ư? Sau đó tôi bỏ đi...

- Để nói với ông Lawrence việc bà đã làm ư?

Anne trả lời với vẻ ngập ngừng :

- Vâng.

- Có ai nhìn thấy bà tới nhà xứ không?

- Không... à có: bà Marple đang làm vườn. Tôi đã nói chuyện với bà ấy đôi câu.

Anne lắc đầu trên gối.

- Như vậy chưa đủ ư? Xin nhắc lại, tôi đã nói tất cả. Tại sao ông còn làm phiền tôi?

Ông Haydock đến bắt mạch cho bà ta và ra hiệu cho Melchett.

- Tôi sẽ ở lại đây - Ông nói nhỏ - Trong khi ông làm những việc cần thiết khác. Không nên để bà Prothéro ngồi lại một mình: bà ấy có thể làm việc dại dột.

Ông Melchett gật đầu.

Chúng tôi rời khỏi phòng. Khi xuống thang gác, tôi gặp một người đàn ông gầy gò ở phòng bên bước ra. Tôi chạy lên gặp anh ta.

- Anh là người giúp việc cho đại tá Prothéro, đúng không? - Tôi hỏi.

Người ấy ngạc nhiên gật đầu.

- Anh có biết ông chủ có một khẩu súng lục không? - Tôi hỏi tiếp.

- Thưa ông, tôi chưa bao giờ nhìn thấy súng lục trong nhà này cả. - Cuối cùng thì anh ta cũng lắp bắp trả lời.

- Kể cả ở trong phòng toa-lét ư? Anh nhớ kỹ xem.

Người hầu lắc đầu một cách quả quyết.

- Tôi tin chắc là không. Nếu ông chủ có thì tôi đã nhìn thấy.

Tôi xuống cầu thang để cùng đi với ông Melchett.

Bà Prothéro đã nói dối về khẩu súng.

Tại sao? a

[giavui]

Chương chín

Melchett gặp bà Marple
Sau khi gửi một bản báo cáo cho đồn công an, Melchett nói với tôi rằng ông muốn đến thăm bà Marple.

- Đi với tôi, ông mục sư - Ông ta nhũn nhặn nói - Tôi sẽ nhức đầu với một trong các bà lắm lời của ông. Sự có mặt của ông sẽ giúp tôi được nhiều việc.

Tôi bật cười về sự lo ngại ấy. Tuy vẻ bề ngoài nhỏ bé, bà Marple ngang tầm với bất cứ nhân viên cảnh sát nào trên thế giới, kể cả đối với cảnh sát trưởng.

- Đây là loại bà già nào? - Ông Melchett hỏi tôi không chúng tôi tới gần nhà bà - Có thể tin vào những lời làm chứng của bà ta không?

Sau một lát suy nghĩ, tôi trả lời :

- Tôi cho rằng chúng ta có thể tin được - Và tôi mạnh dạn nói thêm - ít nhất là những việc mà bà ấy đã tai nghe, mắt thấy. Còn việc điều tra phân tích lại là vấn đề khác. Bà ấy giàu trí tưởng tượng nhưng phải cái chỉ nhìn thấy những mặt tiêu cực của xã hội.

- Là một kiểu chung của các bà già, đúng không? - Ông Melchett cười và hỏi tôi - Tôi biết rõ nhu cầu của họ: uống trà, bàn chuyện phiếm và nói xấu mọi người.

Cô người hầu đưa chúng tôi vào phòng khách nhỏ.

- Thật là lủng củng! - Ông Melchett kêu lên - Nhưng có nhiều thứ rất đẹp. Một ngôi nhà cho một phụ nữ độc thân, ông Clément, đúng không?

Tôi hoàn toàn đồng ý với ông. Cùng lúc ấy cửa phòng bật mở và bà Marple xuất hiện.

- Xin lỗi vì đã quấy rầy bà. - Ông Melchett nói sau khi đã được tôi giới thiệu.

Và với một vẻ mặt tươi tỉnh, một vẻ mặt mà tôi cho rằng dễ lấy lòng các bà già, ông ta lên tiếng :

- Bà nghĩ như thế nào? Bổn phận cũng có những cái khó khăn của nó...

- Đúng thế, đúng thế - Bà Marple nói - Tôi hiểu: Cái đó là tự nhiên. Mời các ông ngồi. Tôi có thể mời mỗi ông một cốc rượu xê-ry được không? Đây là rượu tôi cất theo công thức của bà nội tôi.

- “Không, xin cảm ơn - Ông Melchett nói - Tôi không bao giờ uống trước bữa ăn: đây là một nguyên tắc mà tôi luôn giữ vững.

Bây giờ, nếu bà muốn, chúng ta nói về vụ giết người bi thảm và đáng nguyền rủa ấy. Và chúng ta đều bị bối rối cả, đúng không?

Chúng tôi nghĩ rằng, với vị trí của ngôi nhà và mảnh vườn này, bà có thể cung cấp cho chúng tôi một vài tin tức”.

- Đúng, chiều hôm qua tôi làm vườn và từ đấy tôi nhìn thấy tất cả những gì đã xảy ra bên hàng xóm.

- Tôi cho rằng bà đã trông thấy bà Prothéro đi qua đây.

- Hoàn toàn chính xác. Hơn nữa tôi đã nói chuyện khi bà ấy dừng lại để ngắm những cây hoa hồng của tôi.

- Bà có thể cho biết lúc ấy là mấy giờ được không?

- Kém một hoặc hai phút thì đúng sáu giờ mười lăm. Đúng thế. Tôi nhớ sau đó thì chuông đồng hồ của nhà thờ điểm mười lăm phút.

- Tốt! Sau đó thì sao?

- Bà Prothéro bảo tôi rằng bà ấy đến nhà xứ để tìm chồng; sau đó hai người sẽ cùng về nhà. Bà ấy đi theo con đường nhỏ qua hàng rào ngoài vườn để tới nhà xứ.

- Bà ta đi theo con đường nhỏ ư? - Ông Melchett hỏi gặng.

- Vâng, xin mời các ông ra vườn, tôi sẽ chỉ rõ.

Hăng hái, bà Marple đưa chúng tôi ra ngoài và chỉ con đường nhỏ đi qua vườn.

- Con đường nhỏ kia dẫn tới nhà ông Prothéro - Bà giải thích - Đấy là con đường họ phải đi để về nhà. Bà Prothéro đã từ trong làng tới đây.

- Tốt! - Ông Melchett nói - Vậy theo bà thì bà ta đã vào nhà xứ ư?

- Chắc chắn là như vậy. Tôi đã thấy bà ấy đi sát cạnh ngôi nhà. Chắc rằng ông đại tá không có ở trong ấy nên sau đó tôi thấy bà ấy đi qua vườn để vào xưởng họa. Đây là nhà kho của nhà xứ, ông mục sư đã cho Lawrence mượn.

- Tôi nhìn thấy rồi... Bà Marple, bà có nghe thấy tiếng súng nổ không?

- Lúc ấy thì tôi không nghe thấy tiếng súng nổ.

- Còn lúc khác thì sao?

- Vâng, tôi đã nghe thấy một tiếng nổ ở trong rừng. Nhưng đó là năm sáu phút sau điều tôi vừa kể và, tôi xin nhắc lại, tiếng nổ đó là ở góc rừng... Cái đó không thể... không thể...

Bà Marple đột nhiên ngừng nói.

- Tốt rồi, chúng ta sẽ xem lại cái đó sau - Ông Melchett nói - Bà nói tiếp đi: bà Prothéro đã vào xưởng họa ư?

- Phải, bà ấy đã vào và đợi, Lawrence đã về ngay sau đó. Anh ta đi theo con đường từ trong làng trở về. Anh ta đã dừng lại trước cổng nhà xứ và nhìn xung quanh...

- Anh ấy có nhìn thấy bà không?

- Không. Lúc ấy tôi đã ngồi xuống để nhổ cỏ, một công việc không dễ dàng gì. Cả anh ta nữa, anh ta cũng vào xương họa.

- Anh ta có vào nhà xứ không?

- Không, anh ấy vào thẳng xưởng họa. Bà Prothéro ra cửa đón anh ta, sau đó hai người cùng vào trong nhà.

Nói tới đây bà già ngừng lại để thở.

- Có thể là bà ấy đang thuê vẽ một bức chân dung của mình? - Tôi rụt rè gợi ý.

- Có thể! - Bà Marple nói.

- Và khi nào thì hai người trở ra?

- Sau đó chừng mười phút.

- Gần đúng thôi chứ?

- Đồng hồ nhà thờ vừa điểm nửa tiếng. Khi họ vượt qua hàng rào thì gặp giáo sư Stone từ con đường nhỏ kia đi tới. Và cả ba người đi vào trong làng. Đến khúc quành thì họ gặp một phụ nữ, tôi cho đó là cô Cram. Đúng là cô Cram vì chiếc váy của người ấy rất ngắn.

- Nhưng làm thế nào bà nhìn xa như vậy được.

- Lúc ấy tôi đang nhìn theo một con chim đang bay - Bà già bình tĩnh trả lời - Một con chim có mào màu vàng rất đẹp. Tôi đã đeo kính vào: do đó tôi nhận ra đấy là cô Cram, đúng là cô ấy rồi.

- Có thể - Ông Melchett ngắt lời bà - Vì có thể nhìn xa được, bà thấy vẻ mật của bà Prothéro và Lawrence lúc ấy ra sao?

- Họ cười nói với nhau. Nếu ông muốn biết rõ ý kiến của tôi thì lúc ấy hai người tỏ ra sung sướng được ở bên nhau.

- Họ không có vẻ gì là bận rộn và lo lắng ư?

- Không, mà ngược lại.

- Thật là kỳ lạ - Ông Melchett nói - Phải, trong chuyện này có một cái gì đó rất kỳ lạ.

Đột nhiên bà Marple làm cho chúng tôi khó thở :

- Bà Prothéro sẽ bị truy tố ư?

- A! - Ông Melchett kêu lên - Tại sao bà đoán trước được việc này?

- Đó là trong phạm vi khả năng. Tôi đã nghĩ như vậy và cho rằng cô Lettice cũng nghĩ như vậy. Đây là một cô gái thông minh nếu không phải là quá tỉ mỉ. Bà Prothéro đã tự thú là đã giết chồng! Nhưng tôi thì tôi không tin và tôi tin chắc rằng sự thật không phải như vậy. Không, một phụ nữ như bà ấy thì không thể làm được tất cả những gì mình muốn. Nhưng đó cũng chỉ là ý kiến của tôi thôi. Bà ấy nói mình làm cái việc ghê tởm ấy vào lúc nào?

- Lúc sáu giờ hai mươi phút.

Bà Marple lắc đầu ý muốn nói hai con người ấy khá là ngu ngốc khi bịa ra chuyện này. Sau đó bà hỏi :

- Bà ấy giết người bằng gì?

- Bằng một khẩu súng lục.

- Bà ấy thấy súng ở đâu?

- Bà ta mang theo người.

- Không đúng - Bà Marple khẳng định - Tôi có thể thề là bà ấy không mang theo súng.

- Có thể là bà đã không nhìn thấy.

- Nhưng tôi đã quan sát bà ấy.

- Có thể là bà ta để súng trong túi xách tay thì sao?

- Bà ấy không mang theo túi xách tay.

- Có thể bà ta đã giấy nó trong người.

Bà Marple nhìn viên cảnh sát trưởng với vẻ coi thường.

- Đại tá Melchett thân mến, ông đã biết phụ nữ thời nay ăn vận thế nào rồi. Họ không xấu hổ trước mặt mọi người khi muốn phô bày những cái mà Thượng đế đã ban tặng cho giới mình. Bà Prothéro không mang theo trong người vật gì cả.

Ông Melchett vẫn bướng bỉnh.

- Tuy nhiên chiếc đồng hồ bàn chết lúc sáu giờ hai mươi hai phút.

Bà Marple nhìn tôi.

- Ông chưa nói với cảnh sát về chiếc đồng hồ ấy ư?

- Có chuyện gì? Có chuyện gì? - Ông Melchett hỏi.

Tôi nói về chiếc đồng hồ bị vặn nhanh của nhà tôi. Nghe xong ông ta rất bực mình.

- Ông bạn Clément, tại sao ông không nói điều này với ông Landormy ngay tối hôm qua?

- Vì... vì ông ta không cho tôi nói một lời nào cả.

- Thật là kỳ cục. Đáng lẽ ông phải nài nỉ để nói chứ.

- Có thể là... - Tôi nêu lên một nhận xét - ông thanh tra không có chung quan điểm như tôi với ông. Tôi không thể nói được câu nào cả.

- Tất cả những cái đó cũng thật khác thường - Ông Melchett lẩm bẩm - Nếu lúc này có một người thứ ba tuyên bố mình là thủ phạm thì chỉ còn cách nhốt tôi vào nhà thương điên thôi.

- Nếu ông cho phép tôi được nêu ý kiến của mình... - Bà Marple nói nhỏ.

- Sao?

- Nếu ông nói với Lawrence là bà Prothéro đã tự thú mình là thủ phạm nhưng ông không tin; sau đó ông nói với bà Prothéro rằng Lawrence vô tội, thì tôi tin rằng cả hai sẽ nói thật với ông, nhưng hai kẻ khốn khổ ấy rất ít hiểu biết.

- Lập luận của bà không đến nỗi tồi - Ông Melchett nhận xét - Nhưng tôi thấy hai người này không có lý do gì để loại bỏ ông Prothéro.

- À! Ông đai tá. Đây không phải là ý kiến của tôi.

- Nhưng tại sao? Bà nghi ngờ một người khác ư?

- Trời! Đúng thế. Đây - Bà đếm trên đầu ngón tay - một, hai, ba, bốn, năm, sáu... vâng, sáu, và có thể là bảy người. Tôi thấy có bảy người có thể vui mừng trước việc loại bỏ ông Prothéro.

Ông Melchett nhìn bà già. Ông quá đỗi ngỡ ngàng.

- Bảy người trong ngôi làng nhỏ Saint Mary Mead!

Bà Marple xác nhận một cách đắc thắng.

- Xin ông nhớ là tôi không nêu tên ai cả - Bà nói - Cái đó thật không tốt. Nhưng tôi cho rằng cuộc đời này rất tàn ác. Một quân nhân chân chính như ông, đại tá Melchett, cũng không bao giờ nghĩ là có chuyện này.

Tôi cho rằng ông cảnh sát trưởng sắp ngất xỉu.

[giavui]

Chương mười

Tiếng nổ trong rừng
Nhận xét về bà Marple của Melchett không mấy hay ho.

- Bà già khô đét ấy tưởng mình biết tất cả - Ông càu nhàu - cả đời bà ấy không ra khỏi làng! Thật là ngu ngốc! Tôi tự hỏi làm thế nào bà ấy biết cuộc sống được!

Tôi nhẹ nhàng nói với Melchett rằng đúng là bà Marple không hiểu cuộc sống viết với chữ S lớn, nhưng bà hiểu mọi chuyện diễn ra trong làng Saint Mary Mead này.

Melchett phải thừa nhận điều đó. Tóm lại chúng tôi vừa tìm được một nhân chứng quý báu, rất quý báu đối với bà Prothéro.

- Tất nhiên, chúng ta không nghi ngờ gì những điều bà ấy nêu ra.

- Ông có thể yên tâm: nếu bà Marple đã nói bà Prothéro không mang theo súng trong người thì ông có thể tin được. Nếu ông còn nghi ngờ về chi tiết đó thì bà ấy sẽ đấu tranh đến cùng.

- Đúng thế. Bây giờ, tốt hơn cả là chúng ta vào thăm xưởng họa.

Cái được gọi là xưởng họa thực ra chỉ là một nhà kho. Nó không có cửa sổ mà chỉ có một cửa ra vào mở rộng. Tỏ ra hài lòng về cuộc đi thăm này, khi xong việc, ông Melchett nói là mình muốn đến nhà xứ cùng với viên thanh tra.

- Nhưng trước đó tôi phải về đồn cảnh sát đã. - Ông bảo tôi.

Khi trở về nhà, tôi nghe thấy có tiếng cười nói. Mở cửa phòng khác ra: cô Cram đang ngồi bên Griselda trên đi-văng. Hai người đang nói chuyện râm ran.

- Anh Clément! - Griselda kêu to.

- Xin chào ông Clément - Cô Cram nói - Những chi tiết về cái chết của ông đại tá thật là khủng khiếp. Con người khốn khổ.

- Cô Cram - Vợ tôi nói - tỏ ý giúp đỡ đoàn hướng đạo sinh của chúng ta. Chắc anh còn nhớ, chủ nhật tới, chúng ta sẽ tổ chức một cuộc quyên góp cho quỹ từ thiện chứ?

Tôi nhớ việc này. Nhưng cũng như tôi, trong giọng nói của mình, Griselda không tin chỉ vì việc ấy mà cô Cram tới nhà xứ.

Cô Cram nói tiếp câu chuyện bỏ dở :

- Cái tin đó như một cú đánh bằng gậy vào người tôi! Một tội ác trong ngôi làng yên tĩnh này! Yên tĩnh đến mức không có lấy một rạp chiếu bóng, chưa nói đến phim có lồng tiếng nữa. Và khi nghe nói người bị hại là đại tá Prothéro thì tôi không tin. Con người đáng mến! Ông ấy không có vẻ gì là người sắp bị giết hại.

Tôi không biết những đặc điểm gì ở con người chứng tỏ mình có bị giết hại hay không như cô Cram nói. Có một lớp người đặc biệt sẽ là nạn nhân của những tội ác ư? Dù sao, cái đầu bướng bỉnh có mớ tóc vàng của cô Cram cũng không tin rằng sẽ có chuyện này.

- Nhưng - Griselda nói - Làm thế nào mà cô Cram biết được tin này?

Tôi sợ sự thật thà của vợ tôi làm cho khách tới thăm khó chịu nhưng cô ta đã ngồi ngả về đằng sau, cười lớn để lộ hai hàm răng trắng muốt.

- Bà Clément, lời bà vừa nói chẳng đúng chút nào. Ai có thể giấu bà được điều gì kia chứ? Có phải là không tự nhiên khi đi tìm hiểu những tình tiết của một vụ án như vụ này không? Dù sao tôi tới đây vẫn là mong được giúp đỡ những hướng đạo sinh của bà. Thật là thú vị! Nhất là đối với tôi, người đang chán nản. Có đấy! Có đấy! Ô! Không phải là tôi không thích công việc đang làm. Hơn nữa giáo sư Stone lại rất đáng mến! Nhưng một người con gái còn có nhu cầu đi đây đi đó, nhu cầu giải trí, ngoài những giờ ngồi bên bàn giấy và ngoài bà, bà Clément, thì còn ai thích sống ở đây, ngoài những bà già lắm điều?

- Còn cô Lettice nữa. - Tôi nói.

Cô Cram lắc đầu.

- Cô ta khinh ghét hạng người phải làm việc để kiếm sống như tôi. Tuy nhiên tôi nghe nói cô ta cũng đang đi tìm việc, cả cô ta nữa. Nhưng ai thuê mướn con người ấy kia chứ? Có chăng chỉ được ba bảy hai mươi mốt ngày. Cô ta nên đi làm người mẫu và đi dạo phố. Đúng, tôi nghĩ như vậy là thích hợp.

- Cô ấy sẽ là một người mẫu xinh đẹp. - Griselda nói - Dù sao, cô ấy ăn nói cũng có phần cay độc. Nhưng cô ấy nói mình phải đi kiếm sống khi nào?

Cô Cram có vẻ bối rối, nhưng rồi cũng nhanh trí nói :

- Bà cho rằng cái đó không có ý nghĩa gì ư? Phải, cô ta đã có ý định ấy. Tôi cho rằng cô ta sống không hạnh phúc lắm. Tôi thì tôi không muốn sống trong cùng một nhà với một bà mẹ ghẻ chút nào! Dù chỉ trong hai phút đồng hồ.

- Phải, cô là người có tính cách của mình - Griselda nói một cách nghiêm chỉnh.

Cô Cram tỏ vẻ hài lòng.

- Đúng thế - Cô ta xác nhận - bà hiểu tôi rất rõ: người ta có thể điều khiển tôi nhưng phải bằng sự dịu dàng. Tôi không phải là người bảo sao làm vậy. Hơn nữa tôi đã báo trước với ông giáo sư rằng tôi phải có thời gian nghỉ ngơi. Các nhà bác học thường coi các cô gái như những cỗ máy: ít khi họ biết đến sự có mặt của họ.

- Làm việc với một giáo sư thì rất thú vị, đúng không? Nếu cô có đôi chút kiến thức về khảo cổ học thì thật là tuyệt vời.

- Ồ! Bà biết rồi đấy, tôi không hiểu biết nhiều. Mặt khác, tôi thấy thật là, nói thế nào nhỉ - thật là kỳ cục khi đào người chết hàng trăm năm lên. Nhưng ông giáo sư lại không có mặt ở đó, ông ta còn bận ăn uống.

- Sáng hôm nay ông ấy có đến chỗ khai quật không? - Griselda hỏi.

- Không, ông ta mệt và không thích thú làm việc nữa. Do vậy tôi có thời gian rảnh rỗi.

- Tôi lấy làm tiếc khi thấy ông ấy khó ở. - Tôi nói...

- Ồ! Không sao. Chúng tôi không có người chết thứ hai để đào bới. Nhưng, ông Clément, ông nói xem, sáng hôm nay ông đã đi với các nhà điều tra. Họ nghĩ gì về vụ này?

- Họ chưa tin chắc lắm. - Tôi chậm chạp trả lời.

- A! - Cô Cram kêu lên - Họ tin rằng Lawrence là thủ phạm ư? Một chàng trai xinh đẹp. Phải nói rằng anh ấy là một diễn viên điện ảnh. Khi chào ai, anh ta có nụ cười rất tươi. Khi nghe tin anh ấy bị bắt, tôi không tin vào đôi tai của mình nữa. Có đầy đủ lý do để nói rằng các nhân viên cảnh sát của chúng ta đều là những kẻ ngốc nghếch.

- Cô không thể chê trách gì được họ đâu vì chính Lawrence đã đi tự thú mình là thủ phạm trong vụ này.

- Thế nào? Thế nào?

Cô gái tỏ ra quá đỗi ngạc nhiên.

- Anh chàng khốn khổ! Nếu tôi đã gây ra một tội ác thì tôi không để bị bắt! Tôi tưởng Lawrence khôn ngoan kia. Anh ấy có nói tại sao mình giết ông Prothéro không? Vì đã cãi nhau ư?

- Anh ta không thể chứng minh được rằng mình đã giết người. - Tôi nói.

- Tại sao? Chính miệng anh ấy nói như vậy kia mà?

- Anh ta đã nói như vậy. Nhưng cảnh sát không tin.

- Tại sao anh ấy lại nói như vậy?

Không muốn cho cô Cram biết điều này nên tôi đã nói chung chung :

- Cảnh sát cũng thường nhận được những lá thư tự thú kiểu này.

- Anh ấy điên rồi. - Cô Cram nói bằng giọng khinh bỉ.

Rồi cô nói thêm :

- Tôi thì không bao giờ làm như vậy.

- Tôi tin là như thế.

- Cuối cùng - Cô ta thở dài - đã đến giờ tôi phải về rồi.

Cô đứng lên :

- Việc Lawrence đi tự thú là một tin mới với ông giáo sư!

- Ông ta có quan tâm đến vụ này không?

Cô Cram cau mày ngạc nhiên.

- Ông ấy rất kỳ cục. Người ta không thể hiểu là ông ấy đang quan tâm về vấn đề gì. Ông ấy sống trong quá khứ. Ông ấy mất rất nhiều tiền của để có một lưỡi dao han gỉ đã đào được, nói đây là dao mà Ladru đã dùng để cắt cổ những người vợ chưa cưới của mình.

- Xin thú nhận là tôi rất đồng ý với cô.

Cái nhìn của cô Cram vừa tỏ ra khó hiểu, vừa thể hiện sự khinh thường. Cô ta tạm biệt chúng tôi sau khi nói rất nhiều lời chào.

- Cô ấy không đến nỗi xấu tính như người ta nói - Griselda lên tiếng - Cô ấy cũng giống mọi người nhưng phải cái hơi to béo và thích ồn ào thôi. Mọi người không nên ghét bỏ cô ấy. Em đang tự hỏi điều gì đã khiến cô ấy tới đây?

- Sự tò mò.

- Đúng. Chắc chắn là như vậy. Bây giờ, anh Clément, cho em biết những gì anh nắm được. Em đang rất muốn biết.

Tôi ngồi xuống và thuật lại những gì đã xảy ra sáng hôm nay; vợ tôi lúc nãy, lúc khác đề ra những câu hỏi để sau đó xuýt xoa vì ngạc nhiên. Khi tôi nói xong, cô ấy nói một cách giản đơn :

- Thế là Lawrence là tình nhân của Anne chứ không phải là của Lettice ư? Chúng ta đều mù cả! Có phải vì thế mà bà Marple đã nói một cách bóng gió hôm trước không?

- Đúng thế. - Tôi trả lời và quay mặt đi.

Marie bước vào.

- Có hai ông khách... họ đến theo ủy nhiệm của các tòa báo, họ nói như vậy. Ông có muốn tiếp họ không?

- Không, không. Chắc chắn là không. Cô bảo họ tới gặp ông Landormy ở đồn cảnh sát.

Marie gật đầu rồi quay đi. Tôi gọi cô lại.

- Khi xong việc, cô trở lại đây; tôi muốn hỏi cô vài điều.

Một lần nữa, Marie lại gật đầu.

Sau đó một vài phút cô ta quay lại.

- Tôi rất khó mời họ đi - Cô nói - Họ nài nỉ. Họ bảo “không” không phải là câu trả lời. Họ muốn gì hơn?

- Marie, có thể chúng ta còn bị họ làm phiền nữa, tôi sợ là như vậy. Nhưng đây là cái tôi muốn biết: cô có tin chắc rằng mình không nghe thấy tiếng nổ không?

- Nghe thấy tiếng súng người ta giết ông ấy ư? Chắc chắn là không, tôi không nghe thấy; nếu nghe thấy tôi đã chạy lên nhà xem có chuyện gì xảy ra rồi.

- Phải, nhưng... (tôi nhớ lại lời bà Marple nói bà có nghe thấy tiếng nổ ở trong rừng và tôi thay đổi câu hỏi của mình)... nhưng cô có nghe thấy tiếng nổ từ một hướng khác không, từ trong rừng chẳng hạn?

- Ô! (Marie ngừng lại một lúc). Có chứ, bây giờ tôi nhớ ra rồi, tôi có nghe thấy. Không nhiều, chỉ một tiếng nổ thôi. Một thôi. Tiếng nổ thật là kỳ cục.

- Lúc ấy khoảng mấy giờ?

- Giờ ư?

- Đúng thế, mấy giờ?

- Tôi không thể nói chính xác được. Có thể là sau bữa dùng trà thường ngày.

- Cô cố nhớ lại xem.

- Không, tôi không thể. Tôi có nhiều việc phải làm, tôi ấy! Tôi không có thời gian để nhìn đồng hồ xem mấy giờ. Và cái đó cũng chẳng ích gì cả: chuông báo thức chậm đến bốn mươi nhăm phút mỗi buổi sáng. Còn cái cách ông vặn đồng hồ nhanh lên nữa! Trong nhà này, người ta không thể biết lúc nào là mấy giờ cả.

Cái đó giải thích những bữa cơm trong gia đình tôi lúc sớm, lúc muộn, nhưng thường là muộn.

- Có phải sau lúc ông Lawrencra về không? - Tôi hỏi thêm.

- Không, ông ta vừa ra về. Mươi mười lăm phút thôi, không hơn.

Tôi hài lòng lắc đầu.

- Thưa ông - Marie nói tiếp - Ông còn điều gì hỏi không, vì tôi còn món thịt quay trên lò và món canh sắp sôi trên bếp.

- Đó là tất cả. Cô có thể đi.

Marie đi khỏi và tôi quay sang Griselda :

- Thật là vô ích khi đòi hỏi Marie nói câu “Thưa ông” và “Thưa bà”.

- Em đã nhắc nhở, nhưng cô ta không nhớ. Đây là một người hầu mới vào nghề.

- Anh công nhận - Tôi nói - Nhưng không thể “mới vào nghề” suốt đời được! Phải dạy dỗ cô ấy.

- Đến đây thì em không thể đồng ý với anh được - Griselda - Anh biết chúng ta đã bỏ ra nhiều tiền để thuê một người giúp việc. Nếu cô ta thạo việc thì cô ta đã rời bỏ chúng ta để đi làm cho một nhà khác. Ngược lại, khi cô ta còn làm ăn vụng về thì chúng ta có thể yên tâm vì không ai muốn thuê cô ta cả.

Hẳn mọi người thấy rõ những phương pháp quản lý nhà cửa của vợ tôi không phải hoàn toàn thiếu logic. Bây giờ chỉ còn mong chờ sự chuyển biến trong việc làm của Marie thôi.

- Dù sao - Griselda nói tiếp - Anh cũng nên tỏ ra độ lượng với cô ta và anh nên biết cô ta không thể thương hại ông Prothéro trong khi ông ấy tống cổ người chồng chưa cưới của cô ta vào tù.

- Ông ta cho bắt giam chồng chưa cưới của Marie ư?

- Về tội săn bắn trộm, đúng thế. Anh đã biết anh ta, người vẫn cùng Marie đi với nhau hai năm nay.

- Anh không biết.

- Clément, anh yêu, anh chẳng biết gì cả!

- Thật kỳ lạ - Tôi nói tiếp - Mọi người đều nói tiếng nổ từ trong rừng phát ra.

- Em chẳng thấy có gì là kỳ lạ cả - Griselda nói - Người ta thường nghe thấy tiếng súng ở trong rừng. Khi nghe thấy một tiếng nổ nào đó, người ta đều cho rằng từ trong ấy phát ra. Đó là thói quen. Nếu tiếng nổ nghe được từ hướng khác, Marie sẽ biết có chuyện không bình thường trong nhà. Nhưng cửa sổ nhà bếp lại quay sang hướng khác!

Cửa phòng lại bật mở.

- Đại tá Melchett đã trở lại - Marie báo tin - Ông ấy cùng ông thanh tra muốn gặp ông. Họ đang chờ trong văn phòng.