(tiếp theo)

Tôi không muốn cho chúng đốt nến. Ở nhà mọi vật dụng đều dùng điện. Tôi không muốn nhìn thấy lửa trong bếp hoặc một nơi nào khác. Nhưng một hôm, có người đã đùa với que diêm và cười trước mặt tôi để biểu diễn một trò lạ. Anh ta đã đổ cồn lên ngón tay và anh ta châm lửa. Da trên ngón tay không bị cháy, đó chỉ là một trò đùa.

Tôi đứng bật dậy, vừa sợ vừa giận sôi lên:

- “Anh đi nơi khác mà làm trò! Tôi đã từng bị thiêu rồi. Anh không hiểu bị thiêu là thế nào đâu!”

Lửa trong lò sưởi thì tôi không sợ, miễn là tôi không đến gần. Nước cũng không làm tôi khó chịu, nhưng phải là những ấm. Tôi sợ tất cả những gì nóng. Lửa, nước nóng, lò nấu, bếp điện, xoong chảo, bình cà phê lúc nào cũng cắm điện, chiếc vô tuyến có thể bị bắt lửa, những phích điện tiếp xúc kém, máy hút bụi, những mẩu thuốc lá bỏ quên, đủ thứ… Tất cả những gì liên quan đến lửa.

Cuối cùng, các con tôi cũng trở nên khiếp sợ vì tôi. Bởi vì một đứa con gái mười bốn tuổi mà không biết bật bếp điện để hâm nóng thức ăn cũng chỉ vì tôi, đó là chuyện không bình thường. Nếu tôi không có mặt ở nhà thì tôi không muốn chúng đứng bên bếp, không muốn chúng đun nước nấu mì hoặc pha trà. Tôi cần có mặt bên cạnh chúng, chăm chú, căng thẳng, để chắc chắn được tự tay tôi dập lửa. Không có ngày nào mà tôi không đi soát lại bếp điện trước khi đi ngủ.

Tôi sống với nỗi lo sợ ngày này qua đêm khác. Tôi biết tôi làm sáo trộn cuộc sống của người khác. Chồng tôi vốn kiên nhẫn nhưng thỉnh thoảng, anh ấy cũng đam chán nản trước nỗi sợ vô lý của tôi. Tôi phải bình tĩnh khi trông thấy các con tôi cầm một cái xoong. Đến một ngày nào đó, chúng sẽ phải làm được việc đó.

***
Khoảng bốn mươi tuổi, tôi lại có thêm một nỗi sợ khác. Tôi cho rằng Marouan đã trở thành người lớn, từ hai chục năm nay tôi không gặp lại nó lần nào, và nó biết tôi đã lấy chồng và có mấy đứa con gái hiện đang ở một nơi nào đó. Nhưng Laetitia và Nadia không biết chúng có một người anh trai.

Sự dối trá đó là một gánh nặng mà tôi không thể nói cho ai biết. Ngay từ đầu Antonio cũng đã biết về Marouan, nhưng chúng tôi không bao giờ nhắc đến nó, Jacqueline biết, nhưng chị ấy tôn trọng chuyện riêng của tôi. Chị mởi tôi tham gia những buổi hội thảo, để nói về tội ác vì danh dự trước những phụ nữ khác. Chị tiếp tục công việc của chị, chị đi công tác và đôi khi chiến thắng trở về, nhưng cũng có lúc trở về tay không. Tôi thấy mình có nghĩa vụ phải kể lại cuộc đời một phụ nữ bị thiêu sống của tôi, và đứng ra làm chứng với tư cách một người thoát chết. Trên thực tế, tôi là người duy nhất có thể làm công việc đó sau chừng ấy năm.

Và tôi tiếp tục nói dối, không tiết lộ sự tồn tại của Marouan và tự thuyết phục mình rằng tôi đang bảo vệ con trai mình tránh khỏi sự thật kinh khủng nhất. Nhưng nó gần như đã trở thành một người lớn. Vấn đề quan trọng hiện nay là tìm hiểu xem khi cho Marouan làm con nuôi người khác, liệu có phải tôi đã che đậy sự xấu hổ của cá nhân tôi, tội lỗi của tôi hay định che chở cho Marouan.

Tôi cần thời gian mới hiểu được rằng mọi sự việc đều liên quan đến nhau. Trong làng tôi không có bác sĩ chuyên khoa tâm thần học, phụ nữ ở đó không đặt ra những câu hỏi như vậy. Chúng tôi chỉ có tội vì chúng tôi là phụ nữ.

Các con tôi đã lớn, những câu: “Tại sao thế hả mẹ?” trở nên nhức nhối hơn.

- “Nhưng tại sao họ lại thiêu mẹ, hả mẹ?

– Vì mẹ muốn được làm vợ một người mà mẹ đã chọn vì mẹ sắp sinh em bé.

– Em bé ấy bây giờ thế nào và đang ở đâu?”

Nó vẫn còn ở đó, trong trại trẻ mồ côi. Tôi không thể nói với chúng khác được.


16 -
NHÂN CHỨNG SỐNG

Chị Jacqueline đã đề nghị tôi nhân danh tổ chức Surgir đứng ra làm chứng. Chị đợi tôi phục hồi tinh thần sau vụ khủng hoảng đột ngột đã khiến tôi kiệt quệ giữa lúc tôi vừa xây dựng được cuộc sống bình thường, hòa nhập được vào đất nước mới, công việc ổn định, có chồng, có con và được an toàn. Tôi đã khá hơn, nhưng tôi vẫn cảm thấy chưa vững tâm trước đám đông gồm nhiều phụ nữ người Âu. Tôi sẽ nói với họ về một thế giới hoàn toàn khác biệt, về một hành vi độc ác rất khó có thể giải thích cho họ hiểu.

Ngồi trên bục gỗ, trước những người phụ nữ đó, trước một chiếc bàn nhỏ có đặt micro với Jacqueline bên cạnh, tôi đã kể lại câu chuyện của tôi. Tôi hồi tưởng lại và kể lại tất cả từ đầu. Cử tọa đặt câu hỏi:

- “Tại sao bà lại bị người ấy thiêu sống? .. Bà đã làm điều gì sai trái phải không?... Hắn đã thiêu sống bà chỉ vì bà đã nói chuyện với một người đàn ông ư?”

Tôi không bao giờ nói là tôi đã có thai. Trước hết là bởi dù tôi có thai hay không, chỉ cần một lời ngồi lê đôi mách trong làng, một lời tố giác cũng đủ để dẫn đến một hình phạt tương tự. Về điểm nay, chị Jacqueline biết khá rõ. Và nhất là, làm sao để con trai tôi không liên quan đến chuyện đó, nó chẳng biết gì về quá khứ của tôi và của nó. Tôi không nói cho ai biết tên thật của tôi, ẩn danh là một biện pháp bảo đảm an toàn. Chị Jacqueline biết nhiều trường hợp, trong đó gia đình đã tìm được dấu vết của người con gái bỏ trốn đến xa hàng nghìn cây số và giết chết.

Một phụ nữ ngồi dưới cử tọa đứng lên:

- “Souad, khuôn mặt chị rất đẹp, tôi không thấy có vết sẹo nào cả?

– Thưa bà, tôi biết thế nào bà cũng hỏi tôi câu ấy, tôi đã sẵn sàng trả lời. Tôi sẽ cho bà nhìn thấy những vết sẹo của tôi.”

Tôi đứng lên, trước mặt tất cả mọi người, tôi cởi áo ra. Tôi đang mặc một chiếc áo rộng cổ và ngắn tay. Tôi cho mọi người xem hai cánh tay và lưng. Và người phụ nữ ấy bật khóc. Một vài người đàn ông đang có mặt trở nên lúng túng. Họ tỏ ý thương hại tôi.

Lúc cho cử tọa xem những vết sẹo ấy, tôi có cảm tưởng mình là một loài quái thú được đem trưng bày trong hội chợ. Nhưng tôi không cảm thấy khó chịu trong vai trò một nhân chứng, vì điều đó rất quan trọng đối với người ở đây. Tôi phải làm cho họ hiểu rằng tôi là một nhân chứng sống. Tôi đang nằm chờ chết thì chị Jacqueline đến bệnh viên. Tôi nợ chị một cuộc đời, và công việc mà chị đang gắng sức tiếp tục thực hiện cùng với tổ chức Surgir cần có một nhân chứng sống để lay động công chúng trước tội ác vì danh dự. Đa số họ không biết về những việc này. Bởi một lẽ đơn giản là trên thế giới, rất ít những nạn nhân may mắn thoát chết. Và vì lý do an toàn, họ được khuyên không nên xuất hiện trước công chúng. Họ đã thoát khỏi tay những kẻ giết người vì danh dự nhờ các trạm trung chuyển của tổ chức Surgir đặt tại nhiều nước. Không chỉ có ở Jordanie hay Cisjordanie mà còn ở khắp vùng Trung Đông, Ấn Độ, Pakistan….

Phần làm chứng này sẽ do chị Jacqueline đảm nhận. Chính chị cũng giải thích rằng cần phải có những biện pháp an toàn để bảo vệ tất cả những người phụ nữ đó.

Lần đầu tiên ra làm chứng, tôi đã sống ở châu Âu được khoảng mười lăm năm. Cuộc đời tôi đã thay đổi hoàn toàn, tôi có thể làm một công việc mạo hiểm mà họ chưa làm được. Rồi những câu hỏi có tính chất riêng tư xung quanh cuộc đời mới của tôi và nhất là xoay quanh thân phận người phụ nữ ở đất nước tôi. Chính một người đàn ông đã đặt câu hỏi đó cho tôi.

Khi nói về cuộc đời bất hạnh của chính mình, thỉnh thoảng tôi loay hoay mãi vẫn chưa tìm được từ để diễn tả cho thật chính xác, nhưng khi nói về số phận của người khác, tôi lại sôi nổi hẳn lên, thao thao một mạch không ai ngăn được.

- “Thưa ông, phụ nữ ở đó không có cuộc sống. Nhiều cô gái bị đánh đập, bị ngược đãi, bị siết cổ cho đến chết, bị thiêu sống hay bị giết chết. Đối với chúng tôi, đó là việc hết sức bình thường. Mẹ tôi đã đình đầu độc tôi để “hoàn tất” công việc của anh rể tôi và đối với bà như thế là bình thường, nó đã trở thành một phần tất yếu trong cuộc sống của bà. Đó là chuyện bình thường đối với chúng tôi, những người phụ nữ. Bạn bị đánh đập tàn nhẫn, đó là chuyện bình thường. Bạn bị thiêu sống, đó là chuyện bình thường, bạn bị ngược đãi, đó là chuyện bình thường. Những con bò cái hay con cừu cái như cha tôi nói, còn được coi trọng hơn phụ nữ. Nếu không muốn chết thì phải im lăng, phục tùng, cúi mình chịu nhục, phải còn trinh khi về nhà chồng, và phải sinh được con trai.

Trước đây, nếu như tôi không gặp người đàn ông đó thì có lẽ cuộc đời tôi cũng giống như vậy. Các con tôi sẽ giống như tôi và cháu chắt tôi sau này cõ lẽ sẽ giống các con tôi. Nếu như tôi còn sống ở đó, có lẽ tôi đã trở nên bình thường như mẹ tôi, người đã từng bóp những đứa con mình dứt ruột đẻ ra. Có thể tôi sẽ giết con gái tôi, có thể tôi sẽ để cho người ta thiêu sống nó.

Bây giờ, tôi nghĩ đó là một điều khủng khiếp! Nhưng nếu như tôi còn ở lại đó, có lẽ tôi sẽ làm những điều tương tự! Khi còn nằm trong bệnh viện, tại nơi đó, trong tình trạng sắp chết, tôi vẫn còn nghĩ như thế là bình thường.

Nhưng khi đến châu Âu, ở vào độ tuổi hai mươi lăm, nhờ nghe những người xung quanh nói chuyện thì tôi mới biết là có những nước mà ở đấy phụ nữ không bị thiêu sống, con gái được chấp nhận như con trai. Đối với tôi, ngoài làng tôi ra, không còn có thế giới nào khác. Làng tôi thật tuyệt vời, từ đấy cho đến chợ là toàn bộ thế giới! Qua khỏi khu chợ đã không còn là bình thường nữa vì bọn con gái trang điểm, mặc váy ngắn và áo hở cổ. Chính chúng là những kẻ không bình thường. Gia đình tôi mới là bình thường! Chúng tôi thuần khiết như lông cừu, còn bao nhiêu người khác kể từ khu chợ trở đi, đều ô trọc hết!”

“Con gái không có quyền đến trường, tại sao ư? Để đừng biết gì về thế giới bên ngoài. Quan trọng nhất là các bậc cha mẹ. Những gì họ nói chúng tôi phải làm theo. Tri thức, luật pháp, giáo dục chỉ từ họ mà ra. Vì thế không có trường học cho chúng tôi. Để chúng tôi không đi xe buýt, không ăn mặc khác hơn, với cặp đựng sách vở trên tay. Để chúng tôi không học viết và đọc, như thế là thông minh quá, không hay ho gì cho bọn con gái! Em trai tôi là đứa con trai duy nhất giữa bọn con gái chúng tôi, được ăn mặc như những người ở đây, như những người ở thành phố lớn, nó được đến hiệu cắt tóc, đến trường, đi xem phim, nó được tự do đi chơi, tại sao ư? Chỉ vì nó có cái ấy ở giữa hai chân! Nó may mắn, nó sinh được hai đứa con trai, nhưng cuối cùng, nó vẫn chưa phải là đứa may mắn nhất, may mắn nhất là những đứa con gái của nó. Điều may mắn nhất của những đứa con gái là không được sinh ra!”

“Tổ chức Surgir, cùng với Jacqueline, đã tìm cách cứu giúp những người con gái đó. Nhưng công việc không hề dễ dàng. Chúng ta có mặt ở đây, nhưng chỉ khoanh tay đứng nhìn. Tôi nói với quý vị và quý vị nghe tôi nói. Nhưng những người con gái ở nơi đó, họ đang đau khổ! Chính vì thế mà tôi đứng ra làm nhân chứng cho tổ chức Surgir để nói về những tội ác vì danh dự, bởi vì những vụ việc như thế hiện vẫn còn tiếp diễn!”

“Tôi còn sống và vẫn khỏe mạnh là nhở Đấng Tối cao, nhờ ông Edmond Kaiser, và nhờ chị Jacqueline.
Surgir là lòng can đảm, là việc làm thật nhiều để giúp đỡ những người con gái đó. Tôi khâm phục họ. Tôi không biết họ đã làm thế nào. Tôi chỉ có thể mang đồ ăn và quần áo cho những người tị nan, những người đau ốm chứ không phải đảm trách công việc của họ. Vì phải cảnh giác với tất cả mọi người. Người phụ nữ mà ta bắt chuyện trông có vẻ dễ mến nhưng sau đấy chính chị lạ đi tố cáo chúng ta vì chúng ta muốn giúp chị nhưng chị không đồng ý. Chị Jacquelie đến một đất nước nào đó, chị ấy bắt buộc phải cư xử như người nước đó, phải ăn uống, đi đứng, và nói năng giống như họ. Chị ấy phải tự hòa mình vào thế giới đó để giữ kín lý lịch của mình!

– Xin cảm ơn bà!”
***

Ban đầu, tôi rất lo lắng, tôi không biết phải nói như thế nào, nhưng bây giờ chính chị Jacqueline phải bắt tôi ngừng lại!

Nói chuyện trước đám đông, nói chuyện trực tiếp, tôi không cảm thấy quá khó khăn. Nhưng tôi rất sợ phải nói trên đài phát thanh vì những người xung quanh tôi, những mối quan hệ trong công việc, các con gái tôi, chúng biết nhưng không phải tất cả. Chúng chỉ mới được mười và tám tuổi, chúng có bạn học ở trường và tôi muốn chúng thận trọng nếu có ai hỏi chúng điều gì.

- “A, hay quá, con rất thích đi với mẹ!”

Phản ứng của Laetitia vừa làm tôi yên tâm vừa làm tôi hơi lo lắng. Mẹ nói trên đài phát thanh, hay quá… Tôi nhận thấy các con tôi không ý thức được những thử thách từ việc làm chứng này và ngoài những vết sẹo của tôi, chúng gần như không biết gì về cuộc đời tôi. Một ngày nào đó, khi chúng khôn lớn hơn, có lẽ tôi sẽ phải nói cho chúng biết, và mới chỉ nghĩ đến điều đó thôi, tôi thấy trong lòng vô cùng khổ sở.

Đó là lần đầu tiên tôi được nói chuyện trước một lượng khán giả đông đảo như vậy.

Thế rồi qua buổi phát thanh đó, các con tôi biết thêm một phần mới trong câu chuyện của tôi. Sau khi nghe buổi phát sóng, Laetitia đã có phản ứng dữ dội:

- “Bây giờ mẹ mặc ngay quần áo và mẹ lấy vali đi. Chúng ra sân bay và chúng ta đi đến đó, đến làng của mẹ. Chúng ta sẽ bắt họ phải chịu những gì mà họ đã bắt mẹ phải chịu. Chúng ta sẽ thiêu sống họ. Chúng ta sẽ lấy diêm và chúng ta sẽ thiêu họ như họ từng làm với mẹ! Con không thể nhìn thấy mẹ như thế nào được.”

Nó đã được một bác sĩ điều trị trong vòng sáu tháng, nhưng một hôm nó nói với tôi:

- “Mẹ biết không, chính mẹ mới là vị bác sĩ tâm lý của con. Con rất may mắn được nói mọi điều với mẹ, từ đầu cho đến cuối. Mẹ đã trả lời tất cả những câu hỏi của con. Vậy nên con không muốn đến ngôi làng ấy nữa.”

Tôi không muốn ép nó. Tôi gọi điện cho bác sĩ và chúng tôi cùng tổng kết tình hình. Ông ta nghĩ có lẽ Laetitia cần phải điều trị thêm mấy buổi nữa, nhưng hiện nay không nên ép nó quá. “Nhưng sau đấy nếu bà nhận thấy cháu nó không được khỏe, cháu không nói được dễ dàng, cháu bị sa sút tinh thần thì bà nên đưa cháu đến chỗ tôi ngay.”
***

Tôi sợ rằng trong tương lai, chuyện của tôi sẽ đè nặng lên chúng. Chúng sợ cho tôi và tôi cũng sợ cho chúng. Tôi đợi đến lúc chúng đủ chín chắn để hiểu tất cả những gì mà tôi chưa nói: quãng đời trước đây của tôi với đầy đủ chi tiết, người đàn ông mà tôi muốn lấy làm chồng, cha của Marouan. Tôi rất sợ phải tiết lộ những điều này, sợ hơn tất cả những lần ra làm chứng mà mọi người có thể đòi hỏi ở tôi. Tôi cũng phải giúp chúng để chúng không thù ghét đất nước mà tôi đã sinh ra, và đó cũng là một nửa quê hương của chúng. Chúng hoàn toàn không biết những chuyện đã xảy ra ở đó. Làm thế nào để ngăn chúng không thù ghét những người ở đó? Đất nước đó rất đẹp, chỉ có con người là xấu thôi. Ở Cisjordanie, phụ nữ tranh đấu để có một đạo luật không phải là đạo luật của đàn ông. Nhưng đàn ông mời là người biểu quyết ở các đạo luật.

Vào thời điểm này, ở một vài nước, cũng có những phụ nữ đang ngồi tù. Đó là phương cách duy nhất giúp họ có nơi ẩn nấp và tránh được cái chết. Nhưng ngay cả khi ở trong tù, họ vẫn không hoàn toàn được an toàn. Những kẻ muốn giết họ thì lại được tự do. Chúng không bị luật pháp trừng trị hoặc chỉ bị trừng phạt qua loa, thành thử chẳng bao lâu sau, chúng lại được rảnh tay để cắt cổ, thiêu sống ai đó, báo thù cho cái mà chúng gọi là danh dự.

Và nếu có ai đó xuất hiện trong một ngôi làng, trong một thôn xóm, để ngăn cho chúng không giết hại người khác, dù người ấy có mang theo một khẩu tiểu liên đi nữa, nhưng nếu chỉ đi một mình, họ sẽ bị mười tên bao vây, nếu đi mười người, chúng sẽ kéo đến cả trăm tên! Nếu có vị quan tòa nào kết án một tên giết người vì danh dự, xem hắn như một kẻ giết người tầm thường, thì vị quan tòa ấy sẽ không bao giờ có thể đi ra phố, ông sẽ không bao giờ sống trong làng được nữa, ông sẽ phải bỏ trốn vì xấu hổ, vì đã trừng phạt một “anh hùng”.

Tôi thường tự hỏi không biết bây giờ người anh rể của tôi ra sao? Không biết anh ta có bị đi tù, dù chỉ trong vài ngày hay không? Mẹ tôi đã nói đến cảnh sát, những rắc rối có thể xảy đến với em trai và anh rể nếu tôi không chết. Tại sao cảnh sát không đến gặp tôi? Chính tôi mới là nạn nhân bị thiếu sống đến bỏng độ ba cơ mà!

Mấy năm về trước, tôi có dịp gặp các cô gái đến từ những đất những xa xôi, giống như tôi. Người ta phải giấu họ. Có một cô gái trẻ mất cả hai chân: cô ấy bị hai gã hàng xóm trói lại rồi ném ra giữa đường ray. Một cô gái khác bị cha và anh ruột đâm bằng dao và ném vào thùng rác. Một cô gái khác bị me và hai anh xô từ cửa sổ xuống đất: cô ta bị liệt suốt đời.

Và nhiều cô gái khác nữa mà người ta không nói đến, vì được phát hiện quá muộn nên đã chết. Có những cô gái đã trốn thoát nhưng bị bắt ở nước ngoài và phải chết.

Cũng có những cô gái kịp thời chạy thoát và đang trốn với con của mình hoặc sống một mình. Họ là những cô gái còn trinh hoặc đã trở thành những người mẹ.

Tôi không gặp người phụ nữ nào bị thiêu sống như tôi, vì không ai trong số họ còn sống. Và tôi vẫn phải luôn ẩn mình, tôi không thể nói tên và để lộ khuôn mặt của tôi. Tôi chỉ có thể lên tiếng, đó là vũ khí duy nhất mà tôi có.

17 -
JACQUELINE

Hôm nay và trong những năm sắp tới, vai trò của tôi là tiếp tục giúp đỡ những cô gái như Souad. Công việc sẽ còn dài, phức tạp, cam go, và cần phải có tiền, bao giờ cũng vậy. Tổ chức của chúng tôi có tên là Surgir bởi vì phải xông lên kịp lúc để giúp những phụ nữ ấy thoát chết. Chúng tôi làm việc ở bất cứ nơi nào trên thế giới, ở Afghanistan, cũng như ở Maroc hay Tchas. Ở khắp những nơi chúng tôi có thể can thiệp khẩn cấp. Một sự khẩn cấp được tiến hành chậm chạp. Người ta thông báo hàng năm có hơn sáu nghìn trường hợp giết người vì danh dự và đằng sau con số này còn ẩn dấu biết bao vụ tự tử, tai nạn, v..v không được thống kê...

Ở một vài quốc gia, người ta đưa những phụ nữ có can đảm đi kiện vào tù để bảo vệ họ. Một vài người phải ở trong tù như thế từ mười lăm năm nay! Vì những người duy nhất có thể đưa họ ra khỏi đấy chính là cha hay anh em trai họ, nghĩa là những người muốn giết họ. Thành thử nếu có người nào yêu cầu thả con gái họ ra thì chắc chắn giám đốc nhà tù sẽ không chấp nhận. Tuy nhiên, theo tôi được biết, cũng có một hai cô gái được ra khỏi đấy và họ bị giết ngay sau đó.

Ở Jordanie – và đây chỉ là ví dụ – cũng như ở phần lớn các nước khác, có một đạo luật quy định rằng bất cứ vụ giết người nào, liên quan đến tội ác vì danh dự, sẽ bị phạt tù. Nhưng bên cạnh đạo luật đó, hai điều khoản nhỏ 97 và 98 chỉ rõ rằng các quan tòa sẽ khoan dung đối với những kẻ giết người vì danh dự. Án phạt từ sáu tháng đến hai năm tù giam. Những kẻ bị phạt tù, nhiều khi còn được xem là anh hùng, thường không phải ngồi tù đến hết hạn. Nhiều liên đoàn luật sư địa phương đang đấu tranh đòi sửa đổi những điều khoản đó. Kết quả là những điều khoản khác được sửa đổi nhưng hai điều 97 và 98 thì không.

Chúng tôi làm việc với những hội phụ nữ địa phương, từ nhiều năm nay, họ đã xây dựng những chương trình phòng chống bạo lực và bảo vệ những phụ nữ nạn nhân của bạo hành trong đất nước họ. Công việc rất nhiều và thường xuyên bị những bị những kẻ đối lập ngăn trở… Nhưng từng bước từng bước, mọi việc đã tiến triển. Phụ nữ Iran đã đạt được tiến bộ trong lĩnh vực quyền công dân. Phụ nữ Trung Đông đã biết đến sự tồn tại của những đạo luật có liên quan quan đến nữ giới và đem lại cho họ quyền lợi. Các Nghị Viện đã bị tác động, một vài đạo luật đã được sửa đổi.

Dần dần, các nhà chức trách cũng thừa nhận đó là tội ác. Các số liệu thống kê được thông báo chính thức trong báo cáo của Ủy ban Nhân quyền Pakistan. Ở Trung Đông, ngành pháp y của nhiều nước đã cung cấp thông tin về số lượng các trường hợp thu thập được, và các hiệp hội địa phương điều tra, những trường hợp bạo hành và nghiên cứu những lý do lịch sử và hiện tại khiến người ta mãi duy trì những hủ tục đó.

Dù ở Pakistan, nước có số nạn nhân đông nhất, hay Trung Đông, hay Thổ Nhĩ Kỳ, điều quan trọng là phải đẩy lùi những tập tục đã được truyền lại một cách mù quáng đó.

Cách đây không lâu, những người cầm quyền, như vua Hussein và hoàng thân Hassan đã công khai bày tỏ ý kiến về những tội ác ấy, cho rằng “đó không phải là tội ác bảo toàn danh dự mà là sự ô danh.” Các giáo sĩ Hồi giáo và Thiên Chúa giáo cũng luôn nói rằng “tội ác bảo toàn danh dự” là khái niệm hoàn toàn xa lạ với Kinh Koran và Kinh Thánh.

Chúng tôi không bao giờ nản lòng hay nhụt chí. Tổ chức Surgir có thói quen đi gõ cửa tất cả các ngôi nhà, mặc dầu có bị xua đuổi. Nhưng đôi khi, chúng tôi cũng đạt được kết quả tốt.
(còn tiếp)